Sporty ekstremalne zmuszają kibiców do wspólnego działania

ADAM MŁOT

dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miasta Krakowa

- Program pt. "Socjoterapia kibiców" to autorski projekt Urzędu Miasta Krakowa skierowany do młodzieży "uzależnionej" od adrenaliny, wykazującej się bardzo dużą potrzebą przeżywania ekstremalnych doznań. Założeniem głównym programu było zagwarantowanie takim osobom przeżywania emocji za pomocą sportów ekstremalnych. Jednocześnie ma to przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu poprzez m.in. obniżenie poziomu agresji wśród środowisk kibiców związanych z największymi krakowskimi klubami piłkarskimi. Program umożliwia uczestnikom rywalizację bez wchodzenia w konflikty z prawem.

Stąd też pomysł obozów tzw. survivalowych organizowanych przez firmę specjalizującą się w "team-buildingu" z wykorzystaniem technik wspinaczki, ratownictwa wysokościowego, sportów wodnych, sportów motorowych. Wszystkie te zajęcia odbywają się przy współudziale psychologów doświadczonych w pracy z trudną młodzieżą.

Warto podkreślić, że uczestnicy obozów, sympatycy największych krakowskich klubów (Cracovii i Wisły), rywalizują ze sobą - przy czym jest to rywalizacja prowadzona w duchu fair play. Celem akcji jest bowiem pokazanie uczestnikom, że rywalizacja nie musi być związana z brutalnością czy przemocą. Uczestnikom obozów wskazuje się alternatywną - w stosunku do przemocy - drogę. Rozgrywanym w warunkach rywalizacji konkurencjom (za zwycięstwa przyznawane są punkty) towarzyszą emocje i adrenalina, znika natomiast charakterystyczny dla kibicowskich subkultur element brutalności. Sposób rozgrywania niektórych konkurencji wymaga ponadto wzajemnego pomagania sobie przez kibiców zwaśnionych drużyn, co dodatkowo wpływa na osłabienie wzajemnej wrogości.

Pierwsze obozy miały miejsce w 2008 roku, było ich cztery i wzięło w nich udział 80 osób - po 40 kibiców z Cracovii i Wisły. Uczestnicy w warunkach zajęć sportów ekstremalnych i rywalizacji fair play odbywali treningi w zakresie nauki: umiejętności przeżywania, kontrolowania i wyrażania emocji, otwartej komunikacji, negocjacji, wyznaczania własnych i respektowania cudzych granic, rozwiązywania problemów.

Jednym z efektów obozów było wyłonienie liderów grup, którzy w roku następnym wzięli aktywny udział we współtworzeniu programu obozów - rekrutacji uczestników i realizacji programu. Było to możliwe dzięki dodatkowemu wyszkoleniu tych osób i wstępnym przygotowaniu ich do roli trenerów w przyszłości.

W 2009 roku zwiększono liczbę obozów do pięciu i z programu skorzystało 100 osób.

Założeniem trzeciego roku (2010) realizacji zadania było usamodzielnienie organizacyjne najbardziej zaangażowanych uczestników programu, będące alternatywą dla agresywnych grup pseudokibiców oraz klubów kibica, które niejednokrotnie nie spełniają swojej wychowawczej funkcji. Specjalistyczne badania psychologiczne (porównawcze na tej samej grupie ludzi przed i po programie) wykazały u 100% osób biorących udział w programie obniżony poziom agresji, zwiększoną umiejętność komunikacji, a także zdolność rywalizacji w duchu fair play.

Pierwotny projekt programu zakładał wyłonienie liderów spośród uczestników obozów, którzy spontanicznie utworzyliby stowarzyszenie, fundację lub podobną organizację. Tego rodzaju organizacja kontynuowałaby samodzielnie program oraz pozyskiwałaby źródła finansowania swojej działalności, również ze środków europejskich.

W tym roku planujemy kolejne obozy przetrwania dla kibiców piłkarskich. Tym razem organizację całkowicie oddajemy liderom wyłonionym w poprzedniej edycji programu. Nasz pomysł już przyniósł realne korzyści i jest godny wprowadzenia w innych miastach, gdzie dochodzi do bójek, a nawet walk pseudokibiców, jak np. w Poznaniu czy Łodzi. A zmiana wizerunku polskich kibiców jest szczególnie ważna przed organizacją w Polsce mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Euro 2012.

PROBLEM

Od lat dochodzi do aktów przemocy między kibicami Cracovii i Wisły Kraków.