Prawo i Podatki Unii Europejskiej 9/2006 z 01.09.2006, str. 34
Data publikacji: 29.06.2018
Szkodliwa konkurencja podatkowa*
Pośród tych zagadnień dotyczących Unii Europejskiej, które stają się „tematami dyżurnymi” podczas dyskusji na szczeblu zarówno akademickim, jak i politycznym, szkodliwa konkurencja podatkowa zajęła czołowe miejsce. Pytanie o to, czy Unia Europejska powinna opierać się bardziej na konkurencji podatkowej niż na harmonizacji systemów podatkowych, powraca częściej jako temat dyskusji, niż jakikolwiek inny aspekt rozwoju środowiska prawa podatkowego w ramach Wspólnoty. Z pewnością pozostanie też istotnym tematem w kontekście dalszego planowania poszerzenia UE, które - po przystąpieniu dziesięciu nowych państw członkowskich, przewiduje akcesję nowych państw członkowskich w 2007 roku.
LUKA CERIONI
Choć obecnie istnieje wiodąca koncepcja tego, co stanowi „uczciwą” konkurencję podatkową, w świetle takiego toku rozumowania można postawić pytanie, czy koncepcja ta uwzględnia wszystkie istotne aspekty, które można wziąć pod uwagę w ramach ściśle prawnej analizy. W takim kontekście należy również uwzględnić perspektywę „celu lizbońskiego”. Nie zaprzeczając temu, z czysto prawnego punktu widzenia różnica pomiędzy uczciwą a nieuczciwą konkurencją podatkową może okazać się trudna do zdefiniowania1, niniejszy artykuł, odnoszący się do konkurencji istniejącej pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie opracowywania przez nie ogólnych systemów podatkowych dla osób prawnych, jest wkładem w tę debatę.
Obecna sytuacja i jej źródła
Specjalne środki podatkowe uznawane za instrumenty podatkowe polityki „sąsiada-żebraka” zostały odrzucone (politycznie) jako „szkodliwe” przez kodeks postępowania UE w sprawie podatku od osób prawnych (zwany w dalszej części kodeksem postępowania). Istnieje jednak powszechna zgoda co do tego, że konkurencja podatkowa oparta na ogólnych reżimach podatkowych, tzn. powszechnie stosująca stawki podatku od osób prawnych i podstawę opodatkowania, jest sprawiedliwa wewnątrz Wspólnoty. Obecna sytuacja rozwinęła się na przestrzeni ostatniej dekady, czyli od momentu, kiedy w 1996 roku Komisja po raz pierwszy uwzględniła pojęcie konkurencji podatkowej. (Kontrastuje to z wysuwanymi od czasu do czasu propozycjami minimalnej stawki podatku od osób prawnych). Istnieją dwa uzasadnienia takiego punktu widzenia, oparte z jednej strony na tym, co można by uznać za „dowód empiryczny”, a z drugiej zaś na wczytaniu się w Traktat o ustanowieniu Wspólnoty Gospodarczej, który kładzie nacisk na zasadę subsydiarności, i niektóre orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) odnośnie do fundamentalnych swobód. Obie te linie rozumowania wiodą do tej samej koncepcji uczciwej konkurencji podatkowej.
