Konsolidacja sprawozdań finansowych (cz. 1)

Konsolidacja sprawozdań finansowych polega na połączeniu sprawozdań finansowych co najmniej dwóch odrębnych podmiotów powiązanych kapitałowo i zaprezentowaniu ich sytuacji finansowej oraz wyników tak, jakby stanowiły one jeden podmiot gospodarczy. Innymi słowy, dane finansowe jednostki dominującej (spółki matki) i jej jednostek zależnych (spółek córek) są łączone w jedno spójne sprawozdanie, odzwierciedlające kondycję całej grupy kapitałowej tak, jakby była ona jednym przedsiębiorstwem.

Celem konsolidacji jest uzyskanie rzetelnego i przejrzystego obrazu sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyników całej grupy kapitałowej dla udziałowców, inwestorów, kredytodawców i innych interesariuszy. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe eliminuje zniekształcenia wynikające z powiązań między spółkami w grupie, dzięki czemu zapewnia transparentność i umożliwia lepsze zrozumienie faktycznej kondycji ekonomicznej grupy.

Ponadto przepisy wymagające konsolidacji mają na celu m.in.:

• ujawnianie ukrytej monopolizacji rynku – zapobiegają sytuacji, w której jedna firma działająca pod różnymi markami (poprzez przejęte podmioty) sztucznie rozprasza swój udział w rynku;
• ujawnianie transferów zysków do rajów podatkowych – konsolidacja pozwala wychwycić przypadki przenoszenia dochodów do spółek zależnych zarejestrowanych w tzw. oazach podatkowych;
• uniemożliwienie zniekształcania wyników jednostki dominującej – spółka sprawująca kontrolę nad inną może poprzez transakcje wewnątrzgrupowe (np. sprzedaż aktywów lub produktów po nierynkowych cenach, aporty aktywów po zawyżonej/zaniżonej wartości itp.) sztucznie poprawiać lub pogarszać wyniki finansowe poszczególnych spółek.

Skonsolidowane sprawozdanie eliminuje wpływ takich operacji i pokazuje rzeczywisty wynik grupy, ponieważ wzajemne przychody i koszty czy zyski niezrealizowane wewnątrz grupy zostają z niego wyłączone.

Dzięki konsolidacji właściciele i odbiorcy sprawozdań otrzymują pełniejszą informację o skali działalności grupy i jej ryzykach, np. w jakim stopniu wyniki grupy wynikają z transakcji wewnętrznych. Wraz z rozwojem grupy (fuzje, przejęcia nowych spółek) znaczenie konsolidacji rośnie, ponieważ pozwala ona ogarnąć coraz bardziej złożony obraz finansowy całej organizacji.