5. Wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi

IZABELA MOTOWILCZUK

Do obowiązków głównego księgowego należy wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi. Według definicji zawartych w literaturze, przez wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi należy rozumieć wszelkie czynności o charakterze technicznym, wynikające z decyzji kierownika jednostki lub osoby przez niego upoważnionej. Rola księgowego ogranicza się do wykonywania czynności prawnych bez materialnego dysponowania zasobami pieniężnymi lub rachunkami pozwalającymi na wykonywanie płatności. Wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi obejmuje zapewnienie pod względem finansowym prawidłowości umów zawieranych przez jednostkę sektora finansów publicznych, terminowość dochodzenia przysługujących jej należności i roszczeń spornych oraz spłaty zobowiązań.

Wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi nie jest tym samym co dysponowanie środkami publicznymi, które oznacza że określonemu podmiotowi (dysponentowi) zostały przyznane kompetencje do podejmowania merytorycznych decyzji o wydatkowaniu określonych środków publicznych na określony cel. Zadaniem dysponenta jest podejmowanie decyzji administracyjnych, które generują wydatki, natomiast księgowi są obciążeni fizycznymi operacjami dokonywania wydatków, czyli płatnościami, ich rola ogranicza się do rozporządzania środkami pieniężnymi i sprawowania kontroli.

Kwestie związane z odpowiedzialnością głównych księgowych jednostek sektora finansów publicznych za naruszenia dyscypliny finansów publicznych w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków w zakresie wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi były przedmiotem wielu orzeczeń Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych.

Przytaczamy wybrane orzeczenia, wskazujące w sposób najbardziej wyraźny na różnice pomiędzy pojęciami dysponowania środkami publicznymi a wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi.

1) Wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi a przekroczenie zakresu upoważnienia do dokonywania wydatków określonych w planie finansowym jednostki