1. Tworzenie ZFŚS

MARTA DRĄŻKIEWICZ

Jedną z podstawowych powinności pracodawcy wobec pracownika jest działalność socjalna. Pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników (art. 16 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; dalej: k.p.). Jest to jedna z podstawowych zasad prawa pracy. Wskazano ją również w obowiązkach pracodawcy jako strony stosunku pracy (art. 94 k.p.). Pracodawca ma obowiązek w szczególności zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników. Tak sformułowane przepisy nie stanowią natomiast podstawy roszczenia pojedynczego pracownika, gdy pracodawca troszczy się w sposób niedostateczny o zaspokojenie tych potrzeb. Wtedy należy sięgnąć do prawa wewnątrzzakładowego.

Z ORZECZNICTWA

Artykuły 16 i 94 pkt 8 k.p. nie dają pracownikowi prawa podmiotowego do uzyskania od macierzystego zakładu pracy dofinansowania z funduszu socjalnego do indywidualnie wykupionych - poza tym zakładem - wczasów. Nie można natomiast wykluczyć, że charakter roszczeniowy nada niektórym świadczeniom z funduszu socjalnego tzw. prawo wewnątrzzakładowe. Zależy to jednak od postanowień wewnątrzzakładowych aktów, które są niewątpliwie uzależnione od wielkości funduszu socjalnego i liczby pracowników mających potencjalne prawo do korzystania z niego. Podstawowym aktem wewnątrzzakładowym, który reguluje świadczenia z funduszu socjalnego, jest regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Wyrok SN z 15 lipca 1987 r., sygn. akt I PRN 25/87, OSNC z 1988 r. nr 12, poz. 180

1.1. Rodzaj pracodawcy a ZFŚS

Podstawową formą socjalnej aktywności wielu pracodawców jest zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS). Zasady tworzenia przez pracodawców ZFŚS i zasady gospodarowania jego środkami, przeznaczonymi na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z niego, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego, określa ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ustawa o ZFŚS).