Przywłaszczenie mienia jednostki

Kolejny typ nadużyć popełnianych w jednostkach sektora publicznego polega na przywłaszczeniu majątku rzeczowego tych jednostek, zaliczanego do aktywów:

● trwałych (środki trwałe, wyposażenie),

● obrotowych (np. zapasy materiałów).

Nadużycia tego typu są dokonywane zarówno przez szeregowych pracowników jednostek zatrudnionych na różnych szczeblach organizacyjnych, jak i przez kierownictwo jednostki, przy czym te drugie, ze względu na szeroki dostęp do składników majątkowych jednostek osób odpowiedzialnych za całość gospodarki finansowej i duże możliwości ukrywania faktu zaboru mienia, powodują bardziej dotkliwe straty. Korzyść osiągana w tym typie nadużyć polega bądź na możliwości bezpłatnego używania składników majątkowych jednostki wyłącznie do celów prywatnych, bądź na ich zaborze, tak więc nie wymaga bezpośredniego dostępu do środków pieniężnych jednostki. Z tego względu nie jest konieczny do ich dokonania bezpośredni i świadomy udział pracowników komórki księgowości, jednak poważne nieprawidłowości w prowadzeniu ewidencji księgowej mienia jednostki i jego inwentaryzacji zawsze sprzyjają ich popełnieniu.

1. Mechanizmy nadużyć odnoszące się do składników majątku trwałego

Największe ryzyko nadużyć w odniesieniu do kategorii szeroko rozumianych środków trwałych (składników majątkowych ewidencjonowanych na kontach: 011 "Środki trwałe", 013 "Pozostałe środki trwałe" oraz przedmiotów o niskiej wartości, ewidencjonowanych zgodnie z polityką rachunkowości danej jednostki wyłącznie ilościowo) dotyczy: sprzętu komputerowego (w tym zwłaszcza przenośnego typu laptopy, a także urządzeń peryferyjnych: drukarek, skanerów), telefonów komórkowych, smartfonów, tabletów, cyfrowych kamer i aparatów fotograficznych, drobnych urządzeń akustycznych, drobnego sprzętu biurowego i AGD, narzędzi (w tym specjalistycznych), ze względu na ich:

● przydatność (do osobistego użytku lub odsprzedania),

● łatwość w wyniesieniu poza jednostkę,

● łatwość ukrycia faktu ich sprzeniewierzenia.