Ulgi przy należnościach publicznoprawnych

Przyznawanie ulg nie jest obowiązkiem, lecz uprawnieniem przysługującym danej jednostce w granicach określonych przez konkretny akt prawny. Stosowanie ulg wywołuje określone skutki w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych.

W tym rozdziale zaprezentowano ujęcia księgowe dotyczące ulg, jakie może stosować jednostka wobec dłużników i związane z tym różne księgowe pułapki. Opisane zostały skutki związane z trzema rodzajami ulg, jakie mogą być zastosowane i w stosunku do których występują różne wątpliwości co do sposobu ich ujęcia w księgach rachunkowych.

1. Umorzenie

Umorzenie jako instytucja prawa materialnego prowadzi do nieefektywnego wygaśnięcia długu. Skutki umorzenia jednostka musi odzwierciedlić w swoich księgach. Umorzenie, jako że jest związane z wydaniem decyzji administracyjnej, powinno być traktowane jako jednorazowe zdarzenie. Praktyczny aspekt umorzenia sprowadza się do ustalenia okresu, za który i w którym skutek umorzenia powinien być ujęty. Innymi słowy, czy umorzenie zaksięgować w miesiącu:

1) złożenia wniosku,

2) wydania decyzji zgodnej z wnioskiem,

3) doręczenia decyzji,

4) w którym decyzja stała się ostateczna.

Wydanie decyzji zgodnej z treścią złożonego wniosku oznacza, że może być ona natychmiast wykonana. A zatem uznać należy, że momentem, w którym jednostka powinna ująć skutki wydanej przez siebie decyzji, jest miesiąc, w którym decyzję wydano. To rozwiązanie jest powszechnie stosowane, niemniej jednak może pojawić się praktyczny problem, kiedy umorzenie takie zazębia się na miesiące kończące kwartał, np. marzec/kwiecień oraz stary/nowy rok kalendarzowy.