Wyrok NSA z dnia 18 stycznia 2013 r., sygn. I OSK 1531/11

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Lech sędzia NSA Ewa Dzbeńska sędzia del. WSA Marian Wolanin (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Małgorzata Penda po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 2 czerwca 2011 r. sygn. akt II SA/Ke 282/11 w sprawie ze skargi M. W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia [...] lutego 2011 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania administracyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Kielcach, 2. odstępuje od zasądzenia od M. W. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 czerwca 2011 r. sygn. akt II SA/Ke 282/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, po rozpatrzeniu skargi M. W. uchylił postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia [...] lutego 2011 r. znak: [...] i poprzedzające je postanowienie organu pierwszej instancji w przedmiocie zawieszenia postępowania administracyjnego.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że postanowieniem z dnia [...] lutego 2011 r. znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach, po rozpatrzeniu zażalenia M. W., utrzymało w mocy postanowienie Burmistrza Miasta S. z dnia [...] października 2010 r. znak: [...] o zawieszeniu z urzędu postępowania w sprawie wygaśnięcia decyzji Naczelnika Miasta S. z dnia [...] sierpnia 1979 r. znak: [...] o przejęciu na własność Państwa nieruchomości położonej w S. przy ul. [...], składającej się z działki nr 1138 o pow. 194 m2 i budynku mieszkalno-usługowego stanowiącej własność M. G. i ustalającej odszkodowanie za przejętą nieruchomość; z jednoczesnym zobowiązaniem strony do wystąpienia do sądu powszechnego z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku albo do notariusza o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia po J. G. i C. G. w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia. W ocenie organów obu instancji, ustalenie kręgu osób, którym przysługuje status strony w postępowaniu wszczętym na wniosek M. W. o wygaszenie decyzji Naczelnika Miasta S. z dnia [...] sierpnia 1979 r. stanowi zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 kpa. Warunkiem dopuszczenia danego podmiotu do udziału w sprawie jest kryterium interesu prawnego, określonego w art. 28 kpa. Nawet w przypadku wszczęcia postępowania na wniosek strony, organ administracyjny nie może tylko jej gwarantować udziału w sprawie, lecz obowiązany jest ustalić, czy w danej sprawie mają prawnie chronione interesy również inne jednostki. Z postanowienia sądowego z dnia 17 marca 1980r. sygn. akt I Ns.219/80 wynika, że spadkobiercami właścicielki nieruchomości - M. G. vel G. są: M. W. (wnioskodawczyni), E. G., C. R., C. G., E. G., J. G. Ze spadkobierców żyją C. R. i M. W., jednak wszyscy spadkobiercy posiadają legitymację procesową do uznania ich za strony postępowania. Spadkobiercą jest osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, w trybie art. 10125 § 2 kc w postępowaniu sądowym lub w drodze notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Organ I instancji podjął działania w celu prawidłowego ustalenia stron postępowania odnośnie nazwisk i aktualnych adresów zamieszkania osób będących spadkobiercami i następcami prawnymi M. G. poprzez zwrócenie się do samej wnioskodawczyni, skierowanie pisma do Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w N. J. oraz Urzędu Stanu Cywilnego w S., nawiązanie kontaktu ze znanymi, potencjalnymi spadkobiercami. Pomimo tych starań nie uzyskano kompletu dokumentów niezbędnych do ustalenia stron postępowania tj. osób uprawnionych do dziedziczenia. Brak jest postanowienia o nabyciu praw do spadku po J. G. i C. G. - spadkobiercach M. G. Ustalenie spadkobierców właścicieli nieruchomości nie jest obowiązkiem organu, gdyż organ nie ma legitymacji czynnej przed sądem powszechnym do wystąpienia z takim wnioskiem. W tej sytuacji, ustalenie jak i wezwanie spadkobierców zmarłych stron nie było możliwe. Przepis art. 100 kpa stwarza organowi możliwość załatwienia zagadnienia wstępnego poprzez wystąpienie o jego rozstrzygnięcie do właściwego organu lub sądu albo wezwanie strony do wystąpienia o to w wyznaczonym terminie, chyba, że strona wykaże, że już zwróciła się do właściwego organu lub sądu. Wybór stosownego rozwiązania należy więc do organu. W sprawie nie znajduje zastosowania art. 34 kpa, który określa tryb postępowania dla osoby nieobecnej, ponieważ zmarli: J. G. i C. G., do takich osób nie należą. Ponadto, Burmistrz Miasta S. uznał, że w przedmiotowej sprawie występuje także druga przesłanka do zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 kpa. Postanowieniem z dnia [...].07.2010 r. znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach odmówiło przywrócenia terminu do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Miasta S. z dnia [...].08.1979 r. Na powyższe postanowienie strona złożyła skargę do WSA w Kielcach. Występujący w sprawie związek przyczynowy tj. zdaniem organu I instancji bezwzględne uzależnienie rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez WSA w Kielcach ma decydujące znaczenie, gdyż może spowodować wyeliminowanie z obiegu prawnego decyzji Naczelnika Miasta S. i tym samym przesądzić o zasadności rozpatrywania wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia jako bezprzedmiotowej tej samej decyzji. Aktualnie przed WSA w Kielcach nie toczy się postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...].08.1979 r. Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia [...].04.2009 r. znak: [...] utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Miasta S., na skutek stwierdzenia jej nieważności wyrokiem WSA w Kielcach z dnia 31.03.2010 r. sygn. akt II SA/Ke 345/09 została wyeliminowana z obrotu prawnego. Do WSA w Kielcach zostało zaskarżone postanowienie tego organu o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy zakończonej decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...]10.1995 r. znak: [...] odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Miasta S. z dnia [...].08.1979 r. znak: [...].