Wyrok WSA w Łodzi z dnia 15 października 2008 r., sygn. III SA/Łd 75/08

Dnia 15 października 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski, Sędziowie Sędzia WSA Monika Krzyżaniak (spr.), Asesor WSA Ewa Alberciak, Protokolant Tomasz Porczyński, po rozpoznaniu w dniu 24 września 2008 roku na rozprawie sprawy ze skargi A. B. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Ł. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie określenia kwoty długu celnego z tytułu nielegalnego wprowadzenia samochodu na polski obszar celny 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, iż zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...], wydaną na podstawie art. 207 Ordynacji podatkowej, art. 2 § 1 i 2, art. 9, art. 23 § 1, art. 210 § 1 pkt 1, § 2, § 3 pkt 3, art. 222 § 3, art. 223 § 3, art. 230 § 1, art. 231 § 1 pkt 1, art. 242 § 3 w związku z art. 262 ustawy z dnia 9 stycznia 1997r. Kodeks celny (tekst jedn. - Dz.U. z 2001r., nr 75, poz. 802 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem celnym, w związku z art. 26 ustawy z dnia 19 marca 2004r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo celne (Dz.U. nr 68, poz. 623), § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie ustanowienia Taryfy celnej (Dz.U. nr 146, poz. 1639), Naczelnik Urzędu Celnego II w Ł. stwierdził wobec A. B. powstanie długu celnego w związku z nielegalnym wprowadzenia na polski obszar celny towaru w postaci samochodu osobowego marki Nissan Praire o pojemności silnika 1973 cm3, rok produkcji 1987, zaklasyfikowanego do pozycji PCN 870323909 ze stawką 35 % od wartości celnej towaru oraz określił kwotę cła wynikającą z długu celnego w wysokości 9.915,00 zł wskazując, iż odsetki należy liczyć od dnia 18 grudnia 2002r. do dnia zapłaty. Ponadto organ celny I instancji powiadomił stronę o zarejestrowaniu kwoty długu celnego w podanej wysokości oraz o tym, iż wymierzone należności celne należy wpłacić w terminie 10 dni od dnia doręczenia niniejszej decyzji. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Naczelnik Urzędu Celnego II w Ł. podniósł, iż z materiału dowodowego wynika, że funkcjonariusze z Komisariatu Policji w A. w dniu 18 grudnia 2002r. zatrzymali samochód osobowy marki Nissan Praire o nr rej. [...] wraz z armeńskim dowodem rejestracyjnym. Samochód ten wydał funkcjonariuszom Policji na terenie K. na ul. A A. B. Wyrokiem z dnia [...] Sąd Rejonowy w P. uznał A. B. za winnego tego, że w lipcu 2002r. nabył w/w samochód osobowy, a następnie do dnia 17 grudnia 2002r. przechowywał go w K. przy ul. B 7a, natomiast jego syna - J. B. uznał winnym tego, że w lipcu 2002r. przyjął tenże samochód. Wyrokiem z dnia [...] Sąd Okręgowy w Ł. uniewinnił jednakże obu oskarżonych od stawianych im zarzutów z uwagi na depenalizację popełnionych przez nich czynów. Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2005r. Trybunał Konstytucyjny uznał bowiem, że art. 22 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo celne jest niezgodny z art. 2 Konstytucji w związku z art. 15 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Oznacza to, iż do czynów zabronionych przez prawo celne popełnionych przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej mają zastosowanie przepisy nowych ustaw wprowadzonych po akcesji Polski do Unii. Następnie organ celny I instancji podniósł, że art. 26 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo celne stanowi, iż przepisy dotychczasowe stosuje się do spraw dotyczących długu celnego, jeżeli dług celny powstał przed dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Organ wskazał, iż przepisy art. 22 i 26 nie wykluczają się wzajemnie, gdyż dotyczą dwóch różnych postępowań, a fakt że nie można prowadzić postępowania karnego ze względu na depenalizację czynu nie wyklucza prowadzenia postępowania w celu uregulowania sytuacji prawnej towaru nielegalnie wprowadzonego na polski obszar celny. W toku postępowania ustalono, że zatrzymany pojazd był zarejestrowany na terenie Niemiec, jednak w dniu 1 sierpnia 2001r. został tam wyrejestrowany i nie figuruje jako utracony ani w komputerowej bazie danych pojazdów odprawionych od 1992r. do czerwca 2003r. Zdaniem Naczelnika Urzędu Celnego II w Ł. okoliczności te świadczą o naruszeniu art. 9 § 1 Kodeksu celnego. Przepis art. 210 § 1 i 2 Kodeksu celnego stanowi, iż dług celny w przywozie powstaje w wypadku nielegalnego wprowadzenia na polski obszar celny towaru podlegającego należnościom celnym przywozowym. Natomiast art. 210 § 3 Kodeksu celnego stanowi, iż dłużnikami są, m.in. osoby, które nabyły, posiadały lub posiadają towar, o którym mowa w § 1 tego przepisu i które wiedziały lub przy dołożeniu należytej staranności mogły się dowiedzieć, że w chwili jego nabycia lub wejścia w jego posiadanie był to towar wprowadzony nielegalnie. W postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Policję A. B. podał, że kupił samochód marki Nissan Praire w lipcu 2002r. w Ł. na stadionie [...] od mężczyzny narodowości armeńskiej za kwotę 1.000,00 zł i nie została sporządzono umowa sprzedaży. Poza fałszywym armeńskim dowodem rejestracyjnym nie otrzymał żadnego innego dokumentu, z którego wynikałoby w jaki sposób pojazd ten został wprowadzony na polski obszar celny. Ambasada Republiki Armenii potwierdziła, iż dowód rejestracyjny jest sfałszowany, a samochód nigdy nie był zarejestrowany na terenie Armenii. Po odbiór samochodu do K. pojechał J. B. wraz z W. Z., który przesłuchany w charakterze świadka w postępowaniu celnym zeznał, iż w jego obecności nie dokonano żadnej transakcji finansowej. Według jego wiedzy samochód ten został kupiony przez A. B. na targowisku [...], gdzie również uzgodniono, że jego odbiór nastąpi w K. W wyjaśnieniach złożonych przed Sądem i w postępowaniu prowadzonym przez organ celny A. B. nie przyznał się do kupna samochodu oraz wskazał jako kupca J. B. Wydając w/w wyrok skazujący Sąd I instancji dał jednak wiarę pierwszym wyjaśnieniom A. B. złożonym w toku postępowania prowadzonego przez Policję, gdyż uznał je za szczegółowe, logiczne i zgodne. Z tych też względów Naczelnik Urzędu Celnego II w Ł. uznał A. B. za dłużnika w rozumieniu art. 210 § 3 pkt 3 Kodeksu celnego. Podkreślił przy tym, iż strona powinna być świadoma tego, że nabywając pojazd należy go przerejestrować, posiadać dowód oraz tablice rejestracyjne obowiązujące na obszarze kraju, co świadczyłoby o dopełnieniu innych obowiązków prawnych. W trakcie przesłuchania w charakterze strony w dniu 23 listopada 2006r. A. B. stwierdził, że to nie on nabył samochód osobowy. Przesłuchana w trakcie postępowania celnego świadek M. A. - będąca konkubiną strony - zeznała natomiast, iż samochód został kupiony przez J. B. W dniu 10 maja 2007r. A. B. jako pełnomocnik J. B. zeznał, iż pojazd ten został kupiony przez J. B. w obecności W. Z. w K. Świadek W. Z. potwierdził, iż był z J. B. po odbiór samochodu w K. Zeznał również, iż w jego obecności nie dokonano żadnej transakcji finansowej. Organ celny I instancji stwierdził następnie, iż dał wiarę zeznaniom złożonym przez A. B. w postępowaniu prowadzonym przez Policję, na których oparł się Sąd I instancji wydając wyrok skazujący. Podkreślił przy tym, iż Sąd Okręgowy wydając wyrok uniewinniający, z uwagi na depenalizację czynów, uznał jednocześnie za prawidłową ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji. Ustalenia poczynione przez Sądy obu instancji potwierdzone zostały dodatkowo zeznaniami świadka W. Z. z dnia 30 maja 2007r. Późniejsze zeznania świadka M. A. oraz strony Naczelnik Urzędu Celnego II uznał natomiast za ukierunkowane na wprowadzenie organu celnego w błąd w celu uniknięcia obciążeń fiskalnych przez A. B. Nadto Naczelnik Urzędu Celnego II w Ł. podniósł, iż zgodnie z art. 222 Kodeksu celnego kwota należności celnych przywozowych jest obliczana na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla towaru w chwili powstania długu celnego. Jeżeli nie jest możliwe określenie chwili powstania długu celnego, kwota należności celnych przywozowych jest obliczana na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla towaru w chwili ustalenia, że towar znajduje się w sytuacji powodującej powstanie długu celnego. Za datę powstania długu celnego należy przyjąć datę ujawnienia pojazdu przez funkcjonariuszy Policji, tj. 18 grudnia 2002r. i od tej daty należy liczyć również odsetki, o których nowa w art. 242 § 3 Kodeksu celnego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika bowiem, kiedy w/w samochód został nielegalnie wprowadzony na polski obszar celny. Obowiązująca w dniu 18 grudnia 2002r. taryfa celna przywozowa, stanowiąca załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie ustanowienia Taryfy Celnej przyjęła nazewnictwo i pełne zasady interpretacji Scalonej Nomenklatury określania towarów, wprowadzonej w życie stosowną Konwencją. Mając na uwadze rodzaj towaru - samochód osobowy marki Nissan Praire o pojemności silnika 1973 cm3, rok produkcji 1987 - przypisano go do pozycji PCN 870323909 ze stawką 35% od wartości celnej, lecz nie mniej niż równowartość 2500 EUR. Podstawą wymiaru cła jest wartość celna towaru. Przepis art. 23 § 1 Kodeksu celnego stanowi bowiem, iż wartością celną towarów jest wartość transakcyjna, to znaczy cena faktycznie zapłacona lub należna za towar sprzedany w celu przywozu na polski obszar celny, ustalana o ile to konieczne z uwzględnieniem art. 30 i art. 31. Z uwagi na to, że w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Policję A. B. oświadczył, iż kupił w/w samochód za kwotę 1.000,00 zł, spełnione zostały przesłanki z art. 23. Wartość transakcyjną przyjęto jako wartość celną. Za podstawę ustalenia, iż wartość 1 EUR wynosi 3,9660 zł przyjęto tabelę kursów NBP nr 233/A/NBP/2002 z dnia 3 grudnia 2002r. Ponadto organ celny I instancji podniósł, iż w myśl art. 230 § 4 Kodeksu celnego powiadomienie dłużnika nie może nastąpić po upływie 3 lat licząc od dnia powstania długu celnego. Natomiast jeżeli nie jest możliwe określenie daty powstania długu celnego, powiadomienie dłużnika nie nastąpić po upływie 3 lat, licząc od dnia ustalenia, że towar znajduje się w sytuacji powodującej powstanie długu celnego (art. 230 § 4a). Termin trzyletni upłynąłby w dniu 18 grudnia 2005r., ponieważ za datę powstania długu celnego przyjęto datę ujawnienia pojazdu przez funkcjonariuszy Policji - 18 grudnia 2002r. Trzyletni termin do wydania decyzji uległ zawieszeniu w dniu 7 lipca 2003r. (data wszczęcia postępowania karno - skarbowego) i zaczął biec od dnia 11 czerwca 2005r. (data uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego). Termin do wydania decyzji uległ więc wydłużeniu o w/w okres do dnia 31 października 2007r.