Wyrok WSA w Krakowie z dnia 1 lipca 2015 r., sygn. II SA/Kr 274/15

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Kazimierz Bandarzewski Sędziowie: WSA Renata Czeluśniak (spr.) WSA Krystyna Daniel Protokolant: sekr. sądowy Katarzyna Zbylut po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lipca 2015 r. sprawy ze skargi W.D. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. z dnia 15 stycznia 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia świadczenia pracy na rzecz nielegalnych organizacji politycznych i związków zawodowych skargę oddala

Uzasadnienie

Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia 28 listopada 2014 r. znak: [....] , wydaną na podstawie art. 117 ust. 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), art. 22 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1206) oraz art. 104 § 1 kpa, odmówił potwierdzenia, że W.D. w okresie od 1 kwietnia 1986 r. do 25 marca 1997 r. świadczył pracę na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku.

Organ wyjaśnił, że fakt działalności opozycyjnej może być udowodniony dokumentami lub zeznaniami świadków, zaś oceny tych dokumentów i zeznań dokonuje w drodze decyzji Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. W ocenie organu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy (oświadczenia W.D. , kopia orzeczenia Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 12 sierpnia 1996 r., kopia wypowiedzenia warunków umowy o pracę z dnia 26 marca 1997 r.) nie potwierdzał faktu działalności W.D. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku. Organ podkreślił, że W.D. pomimo wezwania organu (pismo z dnia 3 listopada 2014 r. i pism z dnia 25 września i 14 października 2014 r.) zawierających informacje o regulacjach prawnych dotyczących osób prowadzących działalność opozycyjną, nie uzupełnił materiału dowodowego. W ocenie organu nadesłane oświadczenia świadków potwierdzają, że działalność W.D. dotyczyła kwestii zaszeregowania płacowego kierowców i pracowników produkcyjnych. Natomiast o działalności opozycyjnej świadkowie piszą bardzo lakonicznie, wskazując że W.D. "wspierał Solidarność jako związek zawodowy". Dlatego organ uznał, że brak było podstaw do wydania decyzji pozytywnej w trybie art. 117 ust. 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustany o FUS.

W.D. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, podkreślając, że za działalność związkową oraz wspieranie "Solidarności" był represjonowany (np. przez niepłacenie za przepracowane godziny nadliczbowe). Podniósł też, że uległ wypadkowi podczas przekazywania samochodów należących do Wojskowej Komendy Uzupełnień, w wyniku czego stał się inwalidą II grupy.

Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia 15 stycznia 2015 r. znak: [....] , wydaną na podstawie art. 127 § 3 i art. 138 § 1 pkt 1 kpa, art. 117 ust. 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, utrzymał w mocy decyzję objętą wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Organ ponownie stwierdził, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdzał faktu świadczenia pracy przez W.D. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku. Organ zaznaczył, że strona, pomimo wezwania organu, nie uzupełniła materiału dowodowego, zaś z treści nadesłanych zeznań świadków wynikało jedynie, że działalność strony dotyczyła kwestii zaszeregowania płacowego kierowców i pracowników produkcyjnych oraz, że W.D. działał "wspierając Solidarność jako związek zawodowy". Organ wyjaśnił, że sympatyzowanie ze związkiem zawodowym nie jest jednoznaczne ze świadczeniem pracy na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku. Ponadto organ podkreślił, że w pismach z dnia 18 września 2014 r. oraz z dnia 6 października 2014 r. wnioskodawca nie wskazywał na jakąkolwiek działalność opozycyjną, lecz na represje, jakich doznał ze strony kierownictwa zakładu pracy (brak podwyżki wynagrodzenia) w związku z przejściem na rentę inwalidzką oraz na wypadek przy pracy w trakcie trwania stanu wojennego. Organ wyjaśnił, że potwierdzenie, iż wnioskodawca w wyniku wypadku przy pracy doznał uszczerbku na zdrowiu oraz fakt niepłacenia wynagrodzenia za godziny nadliczbowe nie leżą w gestii Szefa Urzędu.

W skardze na powyższą decyzję W.D. ponownie wskazał na represje, jakich doznał ze strony pracodawcy z powodu swojej działalności związkowej. Zdaniem skarżącego powinno stanowić to wystarczającą przesłankę do potwierdzenia jego pracy na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku.

W odpowiedzi na skargę Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując w całości stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Referendarz sądowy WSA w Krakowie postanowieniem z dnia 21 maja 2015 r. ustanowił dla skarżącego radcę prawnego oraz oddalił jego wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.

Na rozprawie w dniu 1 lipca 2015 r. pełnomocnik skarżącego wniósł o uchylenie decyzji wydanych w obu instancjach oraz przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu. Pełnomocnik podtrzymał argumentację zawartą w skardze i zarzucił, że organ nie wykorzystał wszystkich dostępnych środków dowodowych dla potwierdzenia działalności związkowej skarżącego. Pełnomocnik podniósł, że organ powinien m in. zwrócić się do archiwum Związku Zawodowego "Solidarność". W piśmie procesowym z 26 czerwca 2015 r. skarżący ponownie wskazał na okoliczności potwierdzające represje, jakich doznał on od pracodawcy z powodu działalności związkowej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1647) sądy administracyjne powołane są do kontroli zgodności z prawem działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi, stosownie do treści art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej "ppsa". Orzekanie - w myśl art. 135 ppsa - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa.

Sąd, uwzględniając skargę na decyzję, uchyla decyzję w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co wynika z art. 145 § 1 pkt 1 ppsa.

W świetle powyższych zasad skarga nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Na wstępie trzeba podkreślić, że w kontrolowanym postępowaniu administracyjnym skarżący wnioskował o to, by Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdził na podstawie art. 22 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego w związku z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, że W.D. w okresie od 1 kwietnia 1986 r. do 25 marca 1997 r. świadczył pracę na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku. Zwrócić należy uwagę, że przywołany przepis wyraźnie mówi o "świadczeniu pracy na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych". Nie jest zatem wystarczające samo sympatyzowanie czy też popieranie danej organizacji, nawet gdyby to poparcie zostało wyraźnie zamanifestowane np. słownie czy pisemnie. Ustawa wyraźnie bowiem wymaga "świadczenia pracy", a więc podejmowania konkretnych działań wspierających taką organizację. Za takie działania można uznać np. drukowanie lub kolportaż ulotek, organizowanie spotkań członków itp. Ponadto art. 22 ust. 1 ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego stanowi, że wniosek osoby zainteresowanej powinien być "udokumentowany". Wymóg ten oznacza, że to osoba pragnąca uzyskać potwierdzenie świadczenia pracy na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku, ma obowiązek po pierwsze wskazać okoliczności faktyczne świadczące o jej pracy na rzecz nielegalnych organizacji politycznych, a po drugie okoliczności te udowodnić przy pomocy dokumentów lub zeznań świadków. Nie zwalnia to oczywiście organu od obowiązku podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art. 7 kpa). Wskazać należy, że wyroku z dnia 27 lipca 2011 r. sygn. akt II OSK 1560/10 Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że, realizując zasadę prawdy obiektywnej, na podstawie art. 7 i 77 § 1 kpa, organ jest wprawdzie zobowiązany do wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego, jednakże strona nie jest zwolniona od lojalnego współdziałania w wyjaśnianiu okoliczności faktycznych. Powinna ona bowiem przedstawić wszystkie informacje niezbędne do ustalenia stanu faktycznego sprawy, jak również udostępnić dowody znajdujące się w jej posiadaniu lub które tylko ona może przedstawić, potwierdzające okoliczności wskazane w uzasadnieniu wniosku wszczynającego postępowanie. NSA podkreślił, że obowiązki te w żaden sposób nie wyłączają wymogu dążenia przez organ administracji do wyjaśnienia prawdy materialnej (art. 7 i art. 77 § 1 kpa), niemniej jednak oznaczają, że strona powinna aktywnie współdziałać z organem w celu ustalenia wszystkich okoliczności sprawy.

Odnosząc powyższe rozważania do kontrolowanego postępowania administracyjnego, należy zgodzić się z organem, że skarżący, na którym również spoczywał ciężar udowodnienia okoliczności wskazanych we wniosku inicjującym postępowanie, nie udokumentował w sposób wystarczający tego, że świadczył pracę na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku. Sąd podziela stanowisko organu, że w pismach z dnia 18 września 2014 r. oraz z dnia 6 października 2014 r. skarżący nie wskazywał na jakąkolwiek działalność opozycyjną, lecz na represje, jakich doznał ze strony kierownictwa zakładu pracy. Niezasadnie też, w świetle przedstawionych wyżej rozważań dotyczących ciężaru dowodu, skarżący domagał się by organ podejmował szeroko zakrojone poszukiwania dokumentów potwierdzających twierdzenia podnoszone przez skarżącego, gdyż, w ocenie Sądu, podawane przez skarżącego okoliczności były bardzo ogólne i na ich podstawie w żadnym razie nie można było wymagać od organu, by przeszukiwał zasoby archiwalne NSZZ "Solidarność". Także sam związek zawodowy na podstawie twierdzeń skarżącego nie byłby w stanie tak ukierunkować swoich poszukiwań, by odnaleźć w archiwach dokumenty dotyczące skarżącego. Ponownie bowiem podkreślić trzeba, że treść art. 7 i art. 77 § 1 kpa nie oznacza, że strona może w całości przerzucić na organ ciężar udowodnienia okoliczności, na którą się ta strona powołuje. Niezasadnie zatem, zdaniem Sądu, skarżący zarzucił organowi, że nie wykorzystał wszystkich dostępnych środków dowodowych dla potwierdzenia działalności związkowej skarżącego.

Uwzględniając powyższe rozważania należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa, a jej uzasadnienie spełnia wymogi z art. 107 kpa, ponieważ zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne oraz ocenę zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, dokonaną przez organ wykładnię stosowanych przepisów oraz ocenę przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa. Dlatego też Sąd oddalił skargę na podstawie art. 151 ppsa.

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/