Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 12 sierpnia 2020 r., sygn. II SA/Bd 1011/19

Wodne prawo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Grzegorz Saniewski Sędziowie: sędzia WSA Elżbietą Piechowiak asesor WSA Katarzyna Korycka (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Krystyna Witt po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 sierpnia 2020 r. sprawy ze skargi A. F.-S., J. F.-K. i C. F. na rozporządzenie Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wód podziemnych 1. stwierdza nieważność zaskarżonego rozporządzenia, 2. zasądza od Wojewody [...] na rzecz A. F.-S., kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, 3. zasądza od Wojewody [...] na rzecz J. F.-K. kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, 4. zasądza od Wojewody [...] na rzecz C. F. kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewoda (dalej powoływany jako "Wojewoda") rozporządzeniem nr [...] z dnia [...] grudnia 2018 r. (dalej powoływanym jako "rozporządzenie"), zmienionym następnie rozporządzeniem nr [...] z dnia [...] lutego 2019 r., ustanowił strefę ochronną gminnego ujęcia wód podziemnych w miejscowości C., gmina B. B.. W rozporządzeniu tym organ określił tereny ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęcia wód podziemnych oraz ustalił nakazy i zakazy obowiązujące na tychże terenach, w tym - zawarte w § 4 ust. 1 rozporządzenia - poszczególne zakazy obowiązujące na terenie ochrony pośredniej, pośród których znalazły się m.in. zakazy: rolniczego wykorzystywania ścieków (pkt 2), stosowania nawozów oraz środków ochrony roślin (pkt 4), lokalizowania zakładów przemysłowych oraz ferm chowu lub hodowli zwierząt (pkt 7), pojenia oraz wypasania zwierząt (pkt 17), lokalizowania nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (pkt 19).

W uzasadnieniu do rozporządzenia Wojewoda wskazał, iż pismem z dnia [...] czerwca 2018 r. Wójt Gminy B. B. - tj. właściciel przedmiotowego ujęcia wody - działając na podstawie przepisów obowiązującej ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1566 ze zm.; prawidłowo Dz.U. z 2018 r. poz. 2268 ze zm., dalej powoływanej jako "pw"), zwrócił się do niego z prośbą o utworzenie strefy ochrony pośredniej dla ujęcia wody w miejscowości C. i przedłożył jednocześnie dokumentację - którą uzupełnił następnie pismem z dnia [...] sierpnia 2018 r. - obejmującą w szczególności: analizę ryzyka dla przedmiotowego ujęcia wody, dokumentację hydrogeologiczną i hydrologiczną, analizę identyfikacji źródeł zagrożeń, wyniki badania jakości ujmowanej wody, zestaw map oraz niezbędne dane o znaczeniu historycznym dla przedmiotowego ujęcia, m.in. pozwolenie wodnoprawne na pobór wód podziemnych dla komunalnego ujęcia wody w miejscowości C. oraz dokumentację określającą warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód podziemnych [...] ([...]). Organ wyjaśnił, że zgodnie z przedstawioną dokumentacją ujęcie komunalne w C. dostarcza wodę do ok. 16 000 mieszkańców gminy i stanowi główne źródło zaopatrzenia w wodę dla gminy, przy czym z uwagi na duże obciążenie ujęcia planuje się jego rozbudowę, a ponadto podjęto prace nad budową kolektora, który pozwoli na przerzut wody z ujęcia w C. do Ł., Ł. i L. . Wskazał również, że strefa ochrony pośredniej przedmiotowego ujęcia wody - ustanowiona na wniosek Gminy decyzją Wojewody B. z dnia [...] grudnia 1998 r. - obowiązywała już w latach wcześniejszych, a zakazy i nakazy obowiązujące w tej strefie dotyczyły działalności rolniczej na tym terenie. Wyjaśnił ponadto, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, granicą obszaru, w którym kształtuje się jakość wód podziemnych jest teren ograniczony izochroną 25-letniego dopływu wody do eksploatowanego ujęcia, przy czym położenie granic planowanej strefy dostosowano do przebiegu lokalnych dróg, urządzeń melioracji szczegółowej oraz granic nieruchomości gruntowych, co umożliwia ich łatwą identyfikację w terenie. Wojewoda zaznaczył, iż ujęcie wody w C. czerpie wodę z zasobów Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr [...], przy czym GZWP stanowią najcenniejsze fragmenty jednostek hydrostrukturalnych i systemów wodnonośnych, wymagające szczególnej ochrony stanu chemicznego i ilościowego wód podziemnych oraz kontroli zarządzania zasobami oraz że z "Mapy zagrożeń i wskazań hydrogeologicznych dla zagospodarowania obszarów ochronnych GZWP nr [...]" wynika jednoznacznie, że teren zalegający bezpośrednio do przedmiotowego ujęcia wody został zaliczony do obszaru "B", czyli do obszaru gdzie wody są podatne na zanieczyszczenia, a tereny rolnicze, położone na południe i zachód od ujęcia wody określono jako obszary "A" - tj. obszary o bardzo wysokiej podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia. Wskazał także, że badania i obserwacje wody prowadzone w latach 1978-2017 dla przedmiotowego ujęcia wody wskazały na pogorszenie stanu jakościowego tych wód z tendencją do trwałych i negatywnych zmian, zwłaszcza w odniesieniu do kompleksu związków azotu i podkreślił, że wody podziemne eksploatowane na ujęciu w C., ze względu na układ warstw geologicznych i warunki hydrogeologiczne, nie są w sposób naturalny chronione przed przenikaniem do nich zanieczyszczeń, a głównym czynnikiem wpływającym na jakość ujmowanej wody są zanieczyszczenia antropogeniczne. Wobec tego i mając na uwadze, iż woda czwartorzędowa ujęcia C. nie posiada barier ochronnych i sposób zagospodarowania terenu ma istotny wpływ na jakość wody surowej, Wojewoda wskazał, iż zasadnym jest podjęcie działań mających na celu ustanowienie strefy ochrony pośredniej i wprowadzenie w niej zakazów i nakazów, a także ograniczeń w rolniczym wykorzystaniu terenu, w tym m.in. zakazu lokalizowania przedsięwzięć z listy mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, gdyż każde z listy ponad 50 przedsięwzięć - z uwagi na swoją wielkość - negatywnie wpłynęłoby na jakość wód podziemnych. W szczególności wskazał przy tym na przykładowe lokalizacje dużych ferm chowu trzody chlewnej lub ferm kurzych, które spowodowałyby ryzyko przedostawania się zanieczyszczeń, w tym głównie związków azotu i fosforu. Jednocześnie organ wskazał, iż przedłożony projekt - pismem z dnia [...] grudnia 2018 r. - został pozytywnie zaopiniowany przez Państwowe Gospodarstwo Wodne (PGW) "Wody P." Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w B..