Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 stycznia 2023 r., sygn. VII SA/Wa 2295/22

Akta stanu cywilnego

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Jarecka (spr.), Sędzia WSA Bogusław Cieśla, Asesor WSA Anna Milicka-Stojek, Protokolant spec. Joanna Piątek-Macugowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 stycznia 2023 r. przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w W I K sprawy ze skargi M P i M U na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia 26 sierpnia 2022 r. znak WSO-I.6231.1.12.2022 w przedmiocie transkrypcji odpisu niemieckiego aktu małżeństwa oddala skargę

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z 26 sierpnia 2022 r. WSO-I.6231.1.12.2022, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 735), dalej: k.p.a., w zw. z art. 107 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1681), dalej: p.a.s.c., po rozpatrzeniu odwołań M. P. i M. U. (dalej jako: skarżący), Wojewoda Mazowiecki utrzymał w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego [...] z [...] czerwca 2022 r., nr [...] orzekającej o odmowie dokonania transkrypcji odpisu niemieckiego aktu małżeństwa.

Uzasadniając to rozstrzygnięcie Wojewoda Mazowiecki wskazał, że postępowanie w tej sprawie zainicjował złożony 23 maja 2022 r. do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego [...] (dalej: organ I instancji) wniosek M. P. i M. U. o dokonanie transkrypcji odpisu aktu małżeństwa ww. osób, zawartego 29 kwietnia 2022 r. w Berlinie (Niemcy). Do wniosku dołączono oryginał odpisu niemieckiego aktu małżeństwa wraz z tłumaczeniem przysięgłym. Po przeprowadzeniu postępowania z udziałem Prokuratora Prokuratury Okręgowej w W., organ I instancji ww. decyzją z 15 czerwca 2022 r. odmówił dokonania transkrypcji odpisu niemieckiego aktu małżeństwa stwierdzając, że transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (art. 107 pkt 3 p.a.s.c.). W wyniku rozpoznania odwołań skarżących, Wojewoda Mazowiecki decyzję organu I instancji utrzymał w mocy wskazując, że zgodnie z art. 104 ust. 1 p.a.s.c. zagraniczny dokument stanu cywilnego będący dowodem zdarzenia i jego rejestracji może zostać przeniesiony do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji. Transkrypcja polega na wiernym i literalnym przeniesieniu treści zagranicznego dokumentu stanu cywilnego zarówno językowo, jak i formalnie, bez żadnej ingerencji w pisownię imion i nazwisk osób wskazanych w zagranicznym dokumencie stanu cywilnego. Na mocy art. 107 pkt 3 p.a.s.c. kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia dokonania transkrypcji, jeżeli transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Funkcją klauzuli porządku publicznego jest ochrona krajowego porządku prawnego przed jego naruszeniem w postaci uznania aktu stanu cywilnego nieodpowiadającemu fundamentalnym zasadom polskiego prawa. W ramach przesłanki porządku publicznego badaniu podlegają skutki prawne uznania danego aktu. Nie chodzi przy tym o samą sprzeczność zagranicznego aktu stanu cywilnego z podstawowymi zasadami porządku prawnego, ale o to, by skutki transkrybowania takiego aktu były nie do pogodzenia z tymi zasadami (uchwała NSA z 2 grudnia 2019 r., II OPS 1/19, ONSAiWSA 2020/2/11). Wojewoda wskazał, że art. 7 Konstytucji RP jednoznacznie stanowi, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Oznacza to, że organy administracji publicznej obowiązane są przestrzegać Konstytucji i obowiązujących ustaw, do których należy m.in. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359; dalej: k.r.o.), w świetle której małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński (art. 1 § 1 k.r.o.). W tych warunkach Wojewoda stwierdził, że transkrypcja zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, jakim jest akt małżeństwa sporządzony w Berlinie potwierdzający zawarcie 29 kwietnia 2022 r. związku małżeńskiego przez dwie osoby tej samej płci jest sprzeczna z istniejącym w Polsce porządkiem prawnym. Organ odwoławczy przypomniał, że jeśli zagraniczny dokument, który ma zostać wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego zawiera treść sprzeczną z istniejącym porządkiem prawnym, to wówczas należy mieć na uwadze regulacje zawarte w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (t.j.Dz. U. z 2015 r. poz. 1792). Stosownie do art. 7 ust. 1 tej ustawy, prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (tzw. klauzula porządku publicznego). Przy ustalaniu podstawowych zasad porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej na użytek klauzuli porządku publicznego należy brać pod uwagę m.in. art. 18 Konstytucji RP, który definiuje małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, a tym samym wynika z niego zasada nakazująca jako małżeństwo traktować w Polsce jedynie związek heteroseksualny.