(1)

W celu wsparcia rozwoju rynku wodoru Komisja ustanowiła mechanizm wsparcia wodoru („mechanizm”), o którym mowa w art. 52 rozporządzenia (UE) 2024/1789 i który ma być wdrożony w ramach działań Europejskiego Banku Wodoru (2). Mechanizm ten uruchomiono w lipcu 2025 r. Ma on na celu zwiększenie przejrzystości popytu na wodór, jego podaży, przepływów i cen, ma też odgrywać rolę koordynacyjną, łącząc i przetwarzając informacje na temat popytu i podaży oraz zapewniając dostęp do tych informacji w odniesieniu do wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego oraz jego odnawialnych i niskoemisyjnych pochodnych, przekazywanych przez odbiorców mających siedzibę w Unii i w Umawiających się Stronach Wspólnoty Energetycznej oraz przez dostawców krajowych i międzynarodowych. Mechanizm wsparcia wodoru będzie wdrażany i będzie funkcjonował zgodnie z unijnymi regułami konkurencji, w szczególności z art. 101 i 102 TFUE.

(2)

Dostawa wodoru oznacza sprzedaż, w tym również odsprzedaż, wodoru, w tym w postaci ciekłych organicznych nośników wodoru lub ciekłego wodoru i pochodnych wodoru, w tym amoniaku lub metanolu, odbiorcom (3).

(3)

Rosja i Białoruś produkują znaczne ilości wodoru opartego na paliwach kopalnych i jego pochodnych (takich jak amoniak). Ponadto istnieją możliwości sprzedaży i dostaw pochodzących z Rosji i Białorusi dużych ilości wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego oraz jego odnawialnych i niskoemisyjnych pochodnych. Nie wyklucza się, że niektóre z tych ilości wodoru i pochodnych wodoru zostaną wyeksportowane, w tym również do Unii.

(4)

Doświadczenia związane z dostawami energii z Rosji i Białorusi pokazały, że Rosja wykorzystywała zależność Unii od eksportu rosyjskiej energii do Unii w celu wywierania nacisku i manipulowania (4). Rosja systematycznie nadużywała zależności ze szkodą dla gospodarki i bezpieczeństwa gospodarczego Unii oraz wykorzystywała stosunki w zakresie dostaw energii z partnerami w Unii w celu manipulowania rynkami i osłabiania bezpieczeństwa dostaw w Unii (5).

(5)

Zachodzi obawa, że Rosja i Białoruś mogłyby próbować nawiązać podobne stosunki gospodarcze i utworzyć podobne zależności w odniesieniu do eksportu wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego oraz jego odnawialnych i niskoemisyjnych pochodnych do Unii, co mogłoby zostać wykorzystane do manipulowania rynkami.

(6)

Zezwolenie na oferowanie dostaw pochodzących z Rosji lub Białorusi w ramach mechanizmu mogłoby umożliwić Rosji i Białorusi uzyskanie znaczącej pozycji na rynku unijnym i ułatwić próby manipulowania powstającym rynkiem wodoru.

(7)

Ponieważ wodór jest często wykorzystywany przez dużych odbiorców przemysłowych, a rynek wodoru jest znacznie mniej płynny niż rynek gazu ziemnego, ustanowienie nowych zależności od dostaw z Rosji lub Białorusi mogłoby umożliwić tym państwom kontynuowanie ich strategii wobec Unii i zagrożenie bezpieczeństwu dostaw przez manipulowanie rynkami, przerywanie dostaw lub wykorzystywanie innych form traktowania dostaw energii jako broni.

(8)

Chociaż ryzyko to występuje nawet w przypadku mniejszych udziałów w ogólnych ilościach, zbieranie rosyjskich i białoruskich ofert dostaw wodoru za pośrednictwem mechanizmu wsparcia rozwoju rynku wodoru mogłoby poważnie zwiększyć rolę i widoczność Rosji i Białorusi na unijnym rynku wodoru. Byłoby to sprzeczne z wysiłkami Unii mającymi na celu stopniowe uniezależnienie się od importu energii z Rosji (6) i uniknięcie tworzenia nowych zależności od dostaw energii z tych państw (7).

(9)

W związku z omawianą sytuacją geopolityczną i biorąc pod uwagę ryzyko wynikające z dostaw energii z Rosji i Białorusi, konieczne jest tymczasowe wyłączenie ofert dostaw wodoru pochodzących z Federacji Rosyjskiej lub Białorusi z systemu zbierania za pośrednictwem mechanizmu w celu ochrony podstawowych interesów Unii w zakresie bezpieczeństwa i bezpieczeństwa dostaw. Zgodnie z art. 54 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2024/1789 decyzja jest ważna przez okres do jednego roku i może zostać przedłużona w uzasadnionych przypadkach.

(10)

Tymczasowe wyłączenie nie będzie nadmiernie zakłócać prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego wodoru i nie wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo dostaw w Unii ani w jakimkolwiek państwie członkowskim, w szczególności ze względu na fakt, że unijny rynek wodoru znajduje się nadal w fazie tworzenia, a dostawy z Rosji i Białorusi są bardzo ograniczone. Poza tym tymczasowe wyłączenie jest zgodne z zasadą solidarności energetycznej (8), ponieważ zostaje wprowadzone w interesie Unii w odniesieniu do mechanizmu, nie wpływając nadmiernie na prawa państw członkowskich i ich podmiotów gospodarczych w zakresie handlu wodorem, w tym wodorem odnawialnym i niskoemisyjnym oraz jego odnawialnymi i niskoemisyjnymi pochodnymi, z państwami trzecimi nieobjętymi dobrowolnym mechanizmem. Ponadto niniejsza decyzja zostaje podjęta zgodnie z prawami i zobowiązaniami Unii lub państw członkowskich w odniesieniu do państw trzecich.

(11)

Zgodnie z art. 54 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2024/1789 Komisja należycie poinformowała Parlament Europejski i Radę o swojej ocenie i może zaproponować przedłużenie decyzji, w uzasadnionych przypadkach, również w celu dostosowania środka do innych polityk UE, takich jak plan działania RePowerEU (9), którego celem jest dalsze zwiększenie niezależności UE od rosyjskiej energii za pomocą środków wspierających stopniowe wycofywanie importu gazu, energii jądrowej i ropy naftowej w celu zmniejszenia ryzyka wykorzystywania dostaw energii jako broni,