Wydatki z funduszy Unii Europejskiej i ich prefinansowanie w jednostkach samorządu terytorialnego

Zadania Unii Europejskiej w zakresie wspomagania rozwoju regionalnego i wdrażania zmian strukturalnych w Polsce ujęte są w siedmiu programach operacyjnych i Strategii Wykorzystania Funduszu Spójności, które wyznaczają cele polityki społecznej i gospodarczej w podziale na dziedziny odpowiadające poszczególnym programom. Programy operacyjne są przygotowywane przez kraje członkowskie Unii Europejskiej i podlegają zatwierdzeniu przez Komisję Europejką. Realizacja programów operacyjnych finansowana jest ze środków funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności przy współudziale środków własnych kraju realizującego program. Unia Europejska utworzyła następujące fundusze strukturalne:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF - EFRR)

• Europejski Fundusz Społeczny (ESF - EFS)

• Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF - EFO i GR)

• Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa (FIFG- IFOR)

Poszczególne programy operacyjne przyjmowane są w formie rozporządzenia ministra odpowiedzialnego za realizację danego programu operacyjnego. Dla jednostek samorządu terytorialnego najważniejsze znaczenie ma udział w realizacji przedsięwzięć (projektów) objętych Zintegrowanym Programem Operacyjnym Rozwoju Regionalnego (ZPORR), który został przyjęty rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z 1 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006.

Wyjaśnienie mechanizmów finansowania ze środków Unii Europejskiej przedsięwzięć rozwojowych i restrukturyzacyjnych jednostek samorządu terytorialnego wydaje się właściwe na przykładzie ZPORR.

Ogólne zasady finansowania programów operacyjnych ze środków funduszy strukturalnych uregulowane zostały w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1260/1999 z 21 czerwca 1999 r. ustanawiającym przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych (Dz.U. UE L Nr 161 poz. 1). Regulacje rozporządzenia Rady (WE) Nr 1260/1999 zostały uszczegółowione i dostosowane do warunków polskich w przytoczonym wyżej rozporządzeniu Ministra Finansów z 1 lipca 2002 r. dla Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, podobnie jak w innych rozporządzeniach odpowiednich ministrów dla innych programów operacyjnych.