W jakim terminie bank może obciążyć klienta kwotą transakcji kartowej

Roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy (np. kartę płatniczą), zgodnie z ustawą o elektronicznych instrumentach płatniczych (art. 6), przedawniają się z upływem 2 lat. Zasady dotyczące sposobu i terminu rozliczania transakcji kartowych są określone w umowie karty płatniczej i tam właśnie należałoby szukać odpowiedzi na to pytanie. Niemniej jednak bank-wydawca karty jest zobowiązany do przesyłania klientowi zbiorczych miesięcznych zestawień transakcji. Natomiast klient (posiadacz karty) powinien sprawdzać otrzymane z banku rozliczenia. W przypadku stwierdzonych niezgodności powinny zostać one niezwłocznie zgłoszone do banku. Posiadacz karty może również - w celu sprawdzenia - wystąpić do akceptanta spornej transakcji (sklepu, placówki) o udostępnienie potwierdzonego kodem PIN wydruku z terminalu.

Opisana sytuacja jest najczęściej spowodowana opóźnieniem w przesłaniu (przez punkt handlowy do agenta rozliczeniowego - aquirera) dokumentów związanych z przeprowadzonymi transakcjami kartowymi. Wina może leżeć również po stronie samego agenta. Za takie opóźnienie bank-wydawca karty nie ponosi odpowiedzialności. Bank dokonuje bowiem obciążenia rachunku karty płatniczej klienta niezwłocznie po otrzymaniu informacji o rozliczonej transakcji (nawet jeżeli rozliczenie dotrze do banku dopiero po kilku miesiącach).

W regulaminach wydawania i korzystania z kart płatniczych (bez względu na wysokość dostępnego limitu kredytu) bank zazwyczaj zastrzega sobie prawo do obciążania rachunku:

• kwotą wszystkich transakcji dokonanych przy użyciu kart wydanych do danego rachunku,

• opłatami i prowizjami związanymi z wykorzystaniem kredytu,

• opłatami i prowizjami związanymi z użyciem karty oraz korzystaniem z usług dodatkowych,

• odsetkami z tytułu wykorzystania kredytu.

Z tak sformułowanego regulaminu wynika, że nie ma znaczenia, kiedy miała miejsce transakcja. Nawet w przypadku gdy obciążenie transakcją kartową wpłynęłoby do banku już po zamknięciu rachunku, bank ma prawo wezwać klienta do zapłaty powstałej należności. Ma na to nawet 2 lata. Oczywiście bank stara się dokonać stosownych obciążeń w jak najkrótszym czasie, tak aby nie pojawiały się żadne problemy.

Należy również wspomnieć o zasadach stosowanych przez organizacje płatnicze (np. Visa czy Europay). Mówią one o tym, że rachunek karty powinien zostać obciążony w terminie do 6 miesięcy od dnia wykonania transakcji kartowej. Dlatego jeżeli bank obciąży klienta po upływie tego okresu, można taką transakcję zareklamować i domagać się przedstawienia dowodu jej przeprowadzenia (akceptant karty powinien dysponować wydrukiem z terminalu, podpisanym lub autoryzowanym kodem PIN przez klienta).

Jednak bardzo ważnym obowiązkiem spoczywającym na posiadaczu karty płatniczej jest obowiązek kontrolowania otrzymywanych z banku zestawień transakcji. Bank musi udostępnić klientowi takie zestawienia (art. 24 pkt 1 i 2 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych). Klienci zwykle reklamują w banku „nieznane” transakcje widniejące w rozliczeniu. Natomiast w art. 27 pkt 1 ustawy czytamy, że posiadacz jest obowiązany zgłosić wydawcy niezgodności w zestawieniu operacji, o którym mowa w art. 24, dotyczące w szczególności:

• kwestionowanych operacji ujętych w zestawieniu,

• błędu lub innych nieprawidłowości w przeprowadzeniu rozliczenia.

Poza tym jeśli kwestionowana transakcja została przez posiadacza karty wykonana, to opóźnienie w jej rozliczeniu nie zwalnia go z odpowiedzialności za tę transakcję. Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych reguluje podział odpowiedzialności pomiędzy bankiem a posiadaczem karty. Nie precyzuje ona jednak nigdzie, że opóźnienie w rozliczeniu transakcji daje posiadaczowi podstawę do jej zakwestionowania i przeniesienia jej skutków finansowych na bank.