Weksel płatny za okazaniem

PYTANIE

Kilka miesięcy temu otrzymałem jako zapłatę za towar weksel własny. Niestety, na blankiecie nie oznaczono daty płatności. Teraz mam problemy z odzyskaniem pieniędzy, gdyż dłużnik kwestionuje ważność dokumentu. Czy taki weksel jest ważny? Czy może być dowolnie przedstawiony do zapłaty? - Dariusz A. z Łowicza

ODPOWIEDŹ

Taki weksel jest jak najbardziej ważny, a płatność następuje po prostu za okazaniem.

Wyjaśnienie

Prawo przewiduje kilka terminów płatności weksla. Zgodnie z art. 33 prawa wekslowego, może on być płatny za okazaniem, w pewien czas po okazaniu, w pewien czas po dacie, a wreszcie w oznaczonym dniu. Weksle z innymi terminami płatności lub z kilku następującymi po sobie terminami są nieważne. Weksel za okazaniem jest płatny przy przedstawieniu - powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku od dnia wystawienia, jednak wystawca może oznaczyć krótszy lub dłuższy termin, a indosanci (kolejni dłużnicy, którzy sprzedali weksel) mogą terminy te skrócić. Wystawca może zastrzec, że weksel płatny za okazaniem nie może być przedstawiony do zapłaty przed oznaczonym dniem. W tym przypadku termin do przedstawienia biegnie od owego dnia. Jak więc widzimy, kwestia płatności weksla jest w przepisach dość drobiazgowo reglamentowana, jednak prawo nie przewiduje w naszej sytuacji sankcji nieważności.

Okazanie to czynność rozumiana potocznie - po prostu wierzyciel okazuje weksel i żąda zapłaty w określonym terminie. Jak wskazał SA w Białymstoku w wyroku z 5 czerwca 2001 r. (sygn. akt I ACa 196/2001, OSA z 2002 r. nr 3, poz. 18, str. 33): wystawienie weksla własnego, w którym nie oznaczono terminu płatności, nie powoduje nieważności, lecz ma tylko to znaczenie, że płatność następuje za okazaniem. Polega to na okazaniu wystawcy weksla własnego (domicylantowi, trasatowi) oryginalnego weksla wraz z wyraźnym lub dorozumianym wezwaniem do zapłaty i na gotowości wydania (przy zapłacie) weksla pokwitowanego przez posiadacza. Wszystko jest zatem w porządku, jeśli zmieścił się Pan w ustawowych terminach. Na koniec warto jeszcze podkreślić, że - jak wskazał SN w wyroku z 11 marca 1938 r. (sygn. akt II C 2385/37, OSP z 1938 r. nr 1, poz. 539): w razie wręczenia weksla bez wypełnionej daty płatności bieg przedawnienia wekslowego nie rozpoczyna się przed wypełnieniem weksla, a po wypełnieniu rozpoczyna się od terminu płatności wyrażonego w wekslu. W naszej sytuacji może Pan zatem z powodzeniem odzyskać pieniądze - w tym celu trzeba wystąpić do sądu z pozwem nakazowym, a sąd rozpozna sprawę na posiedzeniu niejawnym i wyda nakaz bez udziału stron. Pewnym ułatwieniem jest ponadto fakt, że może to być sąd miejsca płatności.

Krzysztof Grodzicki

Podstawa prawna:

l art. 34 oraz art. 102 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz.U. nr 37, poz. 282 z późn. zm.).