Klauzula ładu przestrzennego w planowaniu przestrzennym

Najważniejszą zasadą planowania przestrzennego w Polsce jest zasada zachowania ładu przestrzennego. Wynikający z niej postulat m.in. tworzenia harmonijnej całości w określonej przestrzeni powinien zostać uwzględniony zarówno w czasie prac rady gminy nad aktami planowania przestrzennego, jak i w toku postępowania o ustalenie warunków zabudowy.

Ład przestrzenny, obok zrównoważonego rozwoju, został wyeksponowany już w art. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: u.p.z.p.) – jako podstawa działań organów odpowiedzialnych za planowanie przestrzenne w Polsce. W szczególności zapewnienie zachowania (względnie: ukształtowania) ładu przestrzennego powinno mieć kluczowe znaczenie przy kształtowaniu polityki przestrzennej (m.in. przez jednostki samorządu terytorialnego) oraz wpływać na zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele, a także ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy. Umieszczenie tego przepisu już w pierwszej jednostce redakcyjnej u.p.z.p. świadczy o woli ustawodawcy nadania obowiązkowi dbałości o ład przestrzenny zasady odnoszącej się zarówno do tworzenia aktów planowania przestrzennego (będących aktami prawa miejscowego), jak i wydawania (na wniosek inwestora) decyzji indywidualnych, określających parametry i funkcje przyszłej zabudowy.