Doradca Podatnika 20/2002 z 18.05.2002 [dodatek: Księgowość, str. 7]
Data publikacji: 18.05.2002
Wniesienie przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki akcyjnej
Do spółki akcyjnej wnoszone jest aportem przedsiębiorstwo osoby fizycznej w zamian za wydanie akcji, co wiąże się z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki. Pod jaką datą należy zaksięgować podwyższenie kapitału? Czy jest to data aktu notarialnego czy data postanowienia o wpisie?
WIADOMOŚCI OGÓLNE
Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i musi bezwzględnie określać:
• firmę i siedzibę spółki,
• przedmiot działalności spółki,
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
• wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego,
• wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne czy na okaziciela,
• liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,
• nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli,
• liczbę członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalną lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej,
• co najmniej przybliżoną wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem, ustaloną na dzień zawiązania spółki,
• pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym.
Statut powinien również zawierać, pod rygorem bezskuteczności wobec spółki, postanowienia dotyczące: liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz związanych z nimi praw, wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki, poza obowiązkiem wpłacenia należności za akcje, warunków i sposobu umorzenia akcji, ograniczeń zbywalności akcji oraz uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom.
Nie można zapominać, że do powstania spółki akcyjnej wymaga się zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli, wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, z uwzględnieniem art. 309 § 3 i 4 k.s.h., ustanowienia zarządu i rady nadzorczej, wpisu do rejestru.
Działanie sądów rejestrowych w Polsce pozostawia wiele do życzenia, a na wpis do rejestru przedsiębiorców czeka się często kilka miesięcy. Jednak nie zmienia to faktu, iż z przepisów wynika, że to właśnie data dokonania wpisu do rejestru, a nie data aktu notarialnego czy złożenia wniosku do sądu, jest momentem podwyższenia kapitału zakładowego.
Zdaniem autora właśnie na podstawie postanowienia sądu rejestrowego służby finansowo-księgowe spółki akcyjnej będą mogły zaksięgować to podwyższenie w księdze głównej.
Księgowanie:


1 - podwyższenie kapitału,
2 - wniesienie majątku nowego akcjonariusza do spółki.
Na takie rozwiązanie wskazuje art. 36 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, zgodnie z którym kapitały (fundusze) własne ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na ich rodzaje i według zasad określonych w przepisach prawa, postanowieniach statutu lub umowy o utworzeniu jednostki.
Kapitał zakładowy spółki akcyjnej wykazuje się w wysokości określonej w umowie lub statucie i wpisanej w rejestrze sądowym. Zadeklarowane, lecz nie wniesione wkłady kapitałowe ujmuje się jako należne wkłady na poczet kapitału.
Koszty emisji akcji poniesione przy powstaniu spółki akcyjnej lub podwyższeniu kapitału zakładowego zmniejszają kapitał zapasowy spółki do wysokości nadwyżki wartości emisji nad wartością nominalną akcji, a pozostałą ich część zalicza się do kosztów finansowych.
Data wpisu do rejestru podwyższenia kapitału poprzez wniesienie przedsiębiorstwa nowego akcjonariusza będzie z oczywistych względów datą zakończenia działalności przez osobę fizyczną.
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną ma obowiązek zawiadomić swój urząd skarbowy o likwidacji działalności gospodarczej i sporządzić remanent likwidacyjny. Jednak na mocy art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, jeżeli w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw wartość składników majątku objętych remanentem została wniesiona w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy albo gdy nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży.
Na zakończenie należy pamiętać o konieczności ustalenia wartości firmy. Zasady rozliczania i odpisywania wartości firmy lub ujemnej wartości firmy określa art. 44b ust. 10-12 ustawy o rachunkowości.
Jan Jasiński
PODSTAWA PRAWNA
art. 304, 306 i 321 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.); art. 33 ust. 4, art. 36 ust. 2, art. 44b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. Nr 121, poz. 591 ze zm.); art. 16g ust. 2 i 10 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.); art. 24 ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).
