Lodowaty uśmiech FSB

Dziennikarskie śledztwo ujawniło, że łotewska europosłanka Tatjana Ždanoka jest na liście płac rosyjskich specsłużb

Tatjana Ždanoka podczas obrad Parlamentu Europejskiego. Strasburg, 13 września 2023 r.

Lider zawsze powinien być gotowy do podejmowania decyzji i odpowiadania za nie – mówiła europosłanka Tatjana Ždanoka w rozmowie opublikowanej na stronie własnej partii, Rosyjskiego Związku Łotwy (LKS), w 2004 r. Jak ujawniło dziennikarskie śledztwo, Ždanoka, czołowa promotorka kremlowskiej propagandy w Parlamencie Europejskim, w tym czasie była już współpracowniczką rosyjskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB).

Bombę odpalili 29 stycznia dziennikarze agencji Delfi Estonia, łotewskiej „Re:Baltiki”, rosyjskiego „The Insidera” i szwedzkiego „Expressen”. Choć w zasadzie było to najmniejsze zaskoczenie świata. W pierwszym odcinku reporterskiego śledztwa o tym, jak FSB werbuje europejskich polityków (w kolejnej części opisano wpływy rosyjskich służb w Alternatywie dla Niemiec), zarzucono Ždanoce, że była prowadzona przez rosyjskich oficerów co najmniej od 2004 r., choć faktyczny werbunek mógł mieć miejsce jeszcze w czasach radzieckich. Pierwszym oficerem prowadzącym, jakiego udało się znaleźć, był Dmitrij Gładiej z Petersburga, który obecnie jest już bezpieczniackim emerytem. Oficjalnie Gładiej występował jako szef Międzynarodowego Instytutu Monitoringu Rozwoju Demokracji Międzyparlamentarnego Zgromadzenia Państw Uczestników Wspólnoty Niepodległych Państw.

To częsty motyw w życiorysach zachodnich fanów Władimira Putina. Instytucje zajmujące się analizowaniem polityki wewnętrznej i obserwowaniem wyborów pozwalają uzasadnić przelewy i wyjazdy w jednym czasie do Rosji i państw z nią sprzymierzonych polityków i aktywistów z różnych krajów Europy. Ždanoka obserwowała m.in. przeprowadzone pod lufami rosyjskich karabinów pseudoreferendum poprzedzające aneksję Krymu (jak mówiła portalowi Baltnews, „z pewnym polskim kolegą wzięła na siebie Symferopol i Bachczysaraj”) oraz wybory w Rosji w 2018 r., po których stwierdziła, że nieprawidłowości było „bardzo mało”. Informacje na temat jej współpracy z Gładiejem i kolejnymi kuratorami pochodzą ze zhakowanego konta pocztowego eurodeputowanej. 3 października 2005 r. kobieta wysłała Gładiejowi robocze wersje komunikatów, które miały zostać ogłoszone na międzynarodowej konferencji w Tallinnie i Narwie, organizowanej przez europarlamentarną frakcję Zieloni/Wolny Sojusz Europejski (G/EFA).