Komentarz do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich

1. Uprawnienie do kontroli i jej rodzaje

Płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego co najmniej 21 ubezpieczonych, a także upoważnieni pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - w stosunku do ubezpieczonych, którym ZUS wypłaca zasiłki z ubezpieczenia społecznego (chorobowego i wypadkowego), są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych w zakresie prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy zgodnie z ich celem oraz do formalnej kontroli tych zwolnień.

Liczbę ubezpieczonych (zgłoszonych przez płatnika składek do ubezpieczenia chorobowego zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie) uprawniającą dany podmiot do dokonywania kontroli zwolnień lekarskich, co do zasady, ustala on na 30 listopada poprzedniego roku. Natomiast w przypadku płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego, decyduje liczba osób w pierwszym miesiącu, w którym zostały one zgłoszone do ubezpieczenia chorobowego. Są to jednocześnie daty, które decydują o uprawnieniu płatnika składek do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym w następnym roku. Spadek liczby ubezpieczonych poniżej 21 osób po ww. datach nie odbiera płatnikowi uprawnienia do dokonywania kontroli zwolnień lekarskich w danym roku.

Podmiot, który nie ma uprawnienia do dokonywania kontroli zwolnień lekarskich, może zwrócić się z wnioskiem do ZUS o jej przeprowadzenie. Należy jednak zauważyć, że ZUS nie będzie kontrolował okresu niezdolności do pracy, za który ubezpieczonemu przysługuje wynagrodzenie. W takiej sytuacji kontroli zwolnienia za wskazany okres może dokonać płatnik składek.

Celem kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby jest ustalenie, czy ubezpieczony (w tym również zleceniobiorca i chałupnik) w okresie orzeczonej niezdolności do pracy: