Komentarz do ustawy o pomocy społecznej - Art. 110

1

[Struktura organizacyjna]

Omawiając strukturę organizacyjną pomocy społecznej, należy odnieść się do źródeł tworzenia jednostek organizacyjnych na poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego. Jednostki organizacyjne gminy, powiatu i województwa tworzone są w celu wykonywania zadań przez te jednostki samorządu terytorialnego. Podstawą prawną utworzenia gminnych jednostek organizacyjnych jest art. 9 u.s.g., powiatowych jednostek organizacyjnych - art. 6 ust. 1 u.s.p., a w przypadku wojewódzkiej jednostki organizacyjnej - art. 8 ust. 1 u.s.w.

Nie wszystkie tworzone jednostki odgrywają tak znaczącą rolę jak te tworzone i funkcjonujące na szczeblu gminy. To właśnie na gminie i jej strukturze organizacyjnej w zakresie realizowania zadań pomocy społecznej spoczywa największy ciężar.

Gminne jednostki organizacyjne nie należą do katalogu jednostek pomocniczych gminy (nazwanych i nienazwanych), choć ich utworzenie jest jednym ze sposobów realizacji zadań podstawowej jednostki samorządu terytorialnego. W tym sensie pełnią one funkcję pomocniczą. Samorządowe jednostki organizacyjne mogą przybierać różne formy prawne z uwagi na różnorodność ich cech, np.: wyodrębnione poza strukturą gminy i niewyodrębnione, będące podmiotami gospodarczymi lub prowadzące inną działalność, posiadające osobowość prawną lub jej nieposiadające oraz tworzone wyłącznie przez jednostkę samorządu terytorialnego lub wespół z innymi podmiotami.¹ Należy jednak podkreślić, że gmina (powiat i województwo) powinna dokonać wyboru konkretnej formy organizacyjno-prawnej tworzonych jednostek organizacyjnych, biorąc pod uwagę potrzeby lokalnej społeczności oraz koszty utworzenia takiej jednostki. Działalność tworzonych jednostek organizacyjnych powinna być jak najlepiej dostosowana do realizacji poszczególnych zadań własnych gminy (powiatu czy województwa) będących przedmiotem działalności samorządowej.

Przepisy regulujące kwestie obowiązków i uprawnień gmin (powiatów i województw) nie wskazują, jakie jednostki organizacyjne powinny zostać utworzone, aby zapewnić realizację nałożonych na te struktury samorządowe zobowiązań. W zakresie zadań z pomocy społecznej kwestie te regulują przepisy komentowanego rozdziału ustawy o pomocy społecznej. Ustalają one strukturę odpowiedzialną za wykonywanie zadań pomocy społecznej. Organizacja wykonywania zadań pomocy społecznej została oparta na funkcjonujących w ramach aparatu administracyjnego gminy, powiatu i województwa wyspecjalizowanych jednostkach organizacyjnych. Są nimi: gminne i miejskie ośrodki pomocy społecznej, centra usług społecznych, powiatowe centra pomocy rodzinie oraz regionalne ośrodki polityki pomocy społecznej. Są one podstawowymi ogniwami struktur pomocy społecznej, co wynika bezpośrednio z art. 6 pkt 5 u.p.s.