Komentarz do Karty Nauczyciela 2021 - Art. 20

1

[Rozwiązanie stosunku pracy - warunki] Kluczową rolę przy ograniczeniu zatrudnienia nauczycieli w szkołach i placówkach odgrywa art. 20 Karty Nauczyciela. Stanowi on swego rodzaju gwarancję bezpieczeństwa zatrudnienia nauczyciela, określając, jakie muszą wystąpić okoliczności, aby dyrektor szkoły mógł rozwiązać z nauczycielem stosunek pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Przepis opisuje sposób przeprowadzenia procedury rozwiązania stosunku pracy - przy uwzględnieniu czynnego udziału związków zawodowych reprezentujących nauczyciela. Jednocześnie przepis zapewnia czasową rekompensatę utraty zatrudnienia - w postaci przeniesienia w stan nieczynny lub odprawy.

Przepis art. 20 Karty Nauczyciela stanowi lex specialis wobec unormowań zawartych w Kodeksie pracy. Stosunek pracy nauczyciela jako podlegający szczególnej ochronie może być rozwiązywany na zasadach określonych przepisami Karty Nauczyciela. Jest to konsekwencją zasady przyjętej w art. 5 k.p., zgodnie z którą przepisy pragmatyk pracowniczych posiadają pierwszeństwo stosowania przed przepisami kodeksu. Przepisy Karty Nauczyciela są wyczerpujące w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem, z tego względu Kodeks pracy nie znajduje zastosowania (wyrok SN z 26 marca 2002 r.; sygn. akt I PKN 98/01). Z powołanego zapisu wynika zasada pierwszeństwa stosowania przepisów Karty Nauczyciela przed przepisami Kodeksu pracy.

Komentowany przepis ma zastosowanie do wszystkich nauczycieli - niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy - czy jest to umowa o pracę, czy na podstawie mianowania.

2

Przepis art. 20 Karty Nauczyciela sformułowany jest w sposób kategoryczny. W razie zaistnienia okoliczności wskazanych w przepisie dyrektor ma obowiązek podjęcia opisanych w nim czynności. Szczególny wydźwięk przepisu ma miejsce w przypadku całkowitej likwidacji szkoły. Dyrektor jako osoba wykonująca czynności leżące w gestii pracodawcy jest zobligowany w tej sytuacji do definitywnego rozwiązania stosunku pracy z nauczycielami. W tym momencie nie znajdują zastosowania żadne pracownicze mechanizmy ochronne.