Komentarz do ustawy o pomocy społecznej - Art. 2

1

[Pojęcie pomocy społecznej]

Sprawy społeczne należą do jednych z najważniejszych zadań państwa. W ramach polityki społeczno-gospodarczej państwo powinno dążyć do sprawiedliwego podziału dochodów, zapewnienia zatrudnienia, wyrównywania szans obywateli w sferze wykształcenia i zatrudnienia. Dodatkowo do istotnych celów społecznych należy zaliczyć: zapewnienie minimum standardu życiowego (tzw. minimum socjalnego), zwalczanie nędzy i przeciwdziałanie rozwarstwieniu społeczeństwa, zapewnienie ochrony zdrowia (...).¹ Działania te realizowane są w ramach szeroko pojętego zabezpieczenia społecznego. Przez zabezpieczenie społeczne państwo ma zapewnić warunki egzystencji wszystkim tym, którzy ze względów od siebie niezależnych nie mogą utrzymać się z własnej pracy. Przeszkodami uniemożliwiającymi samodzielne utrzymanie może być wiek, niepełnosprawność, choroba, wypadek, bezrobocie i wiele innych.² Pojęcie zabezpieczenia społecznego jest zatem znacznie szersze niż zakres systemu pomocy społecznej.

Dla rozróżnienia obu pojęć należy wskazać cechy szczególne zarówno zabezpieczenia społecznego, jak i pomocy społecznej.

Zabezpieczenie społeczne - to całokształt środków i działań publicznych, za pomocą których społeczeństwo stara się chronić swoich członków przed groźbą niemożności zaspokojenia potrzeb podstawowych, wspólnie uznawanych za ważne. Zabezpieczenie społeczne obejmuje różne rodzaje ubezpieczenia społecznego, świadczenia o charakterze zaopatrzeniowym, pomoc społeczną i inne rodzaje świadczeń socjalnych. Wyodrębniamy trzy metody (techniki) zabezpieczenia społecznego:

1) ubezpieczeniową,

2) zaopatrzeniową,

3) opiekuńczą (pomocową).

Metoda opiekuńcza (pomocowa) jest rozumiana jako zaspokajanie ze środków publicznych niezbędnych potrzeb życiowych osób, które własnymi środkami materialnymi lub własną pracą uczynić tego nie mogą. Znajduje zastosowanie wobec osób znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych, które własnym staraniem nie są w stanie przezwyciężyć kryzysów. Państwo ze środków publicznych oferuje im pomoc nie tylko finansową, ale również rzeczową i usługową. Świadczenia umożliwiają zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych, często pobierane są okresowo. W metodzie tej dominuje zasada uznaniowości i indywidualizacji świadczeń, tzn. ich dopasowania do sytuacji konkretnego beneficjenta. Pomoc stawia na aktywizację świadczeniobiorców, ich integrację ze środowiskiem i życiowe usamodzielnienie.