Komentarz do ustawy o CIT 2022 - Art. 15d

I. Transakcje dokonywane bez pośrednictwa rachunku płatniczego a koszty podatkowe [art. 15d ust. 1 pkt 1]

1

[Obowiązki przedsiębiorców w zakresie dokonywania płatności] Przepis art. 19 Prawa przedsiębiorców przewiduje, że:

§

Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Należy zauważyć, że przepis ten dotyczy płatności. Termin ten odnosi się wyłącznie do spełnienia świadczeń w formie rozliczeń pieniężnych. Tak pojęcie płatności rozumiane jest bowiem m.in. w orzecznictwie sądów administracyjnych (zob. np. wyrok NSA z 2 czerwca 2011 r., sygn. I FSK 1075/10). We wskazanym wyroku zwrócono uwagę, że uregulowanie należności może odbyć się także w innej formie niż tylko pieniężna, co ma znaczenie w świetle komentowanego przepisu w zakresie, w jakim przykładowo odnosi się do regulowania należności w formie potrącenia. Sąd bowiem stwierdził:

NSA

(Akceptowane jest) stanowisko, że należności mogą być zapłacone w każdy przewidziany prawem sposób, np. poprzez faktora czy w formie kompensaty należności, a tylko w przypadku uregulowania należności w formie pieniężnej należy respektować wymóg z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej [obecnie art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców - przyp. red.].

2

Omawiany artykuł określa sankcje podatkowe za naruszenie obowiązku przedsiębiorców dokonywania płatności powyżej 15 000 zł z pominięciem rachunku płatniczego. Od początku 2017 r. podatnicy CIT nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej kwota płatności dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Należy tu podkreślić, że skutki podatkowe dokonania płatności gotówką przy transakcjach o wartości powyżej 15 000 zł odnoszą się wyłącznie do podmiotu ponoszącego koszt w ramach transakcji, a więc do strony dokonującej płatności (zapłaty).