Komentarz do Karty Nauczyciela 2024 - Art. 9a

[Stopnie awansu zawodowego] 

Nowelizacja przepisów Karty Nauczyciela, dokonana przepisami ustawy zmieniającej z 5 sierpnia 2022 r., która weszła w życie z dniem 1 września 2022 r., przewiduje dwa stopnie awansu zawodowego nauczyciela:

• nauczyciela mianowanego,
• nauczyciela dyplomowanego. 

Przepis art. 9a Karty Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym do 31 sierpnia 2022 r. określał cztery stopnie awansu zawodowego: nauczyciela stażysty, nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego. Te cztery stopnie awansu zawodowego nauczycieli zostały wprowadzone ustawą zmieniającą z 18 lutego 2000 r. Z tym dniem wprowadzony został system zdobywania poszczególnych stopni awansu zawodowego nauczycieli – począwszy od stopnia awansu zawodowego nauczyciela stażysty, do stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego. Z wprowadzeniem mechanizmu awansu zawodowego nauczycieli związany był proces podwyższenia płacy nauczyciela. Wprowadzenie w Karcie Nauczyciela regulacji uzyskiwania kolejnych stopni awansu zawodowego przez nauczycieli stanowiło przełomową zmianę nie tylko w kontekście uzyskiwania kolejnego szczebla awansu, ale również w innych obszarach pragmatyki zawodowej nauczyciela. Z posiadaniem konkretnego stopnia awansu zawodowego związany został sposób zatrudnienia nauczyciela, a także prawo do danej stawki wynagrodzenia zasadniczego. Z nauczycielem stażystą i kontraktowym nawiązywało się stosunek pracy na podstawie umowy o pracę, a z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym – co do zasady – na podstawie mianowania. Posiadanie danego stopnia awansu zawodowego stwarzało możliwość objęcia stanowisk funkcyjnych. Tytułem przykładu można wskazać, że stanowisko dyrektora szkoły mógł i pod rządem obecnych przepisów w dalszym ciągu może zajmować nauczyciel mianowany lub dyplomowany.

Mocą art. 7 ustawy zmieniającej z 18 lutego 2000 r., nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie tej ustawy (tj. 6 kwietnia 2000 r.) na podstawie mianowania z tym dniem uzyskali z mocy prawa stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego i stali się zatrudnieni na podstawie mianowania. Jednak w przypadku tych nauczycieli, którzy w dniu wejścia w życie ustawy byli zatrudnieni na podstawie mianowania, ale nie posiadali wymaganych kwalifikacji – stosunek pracy wygasał z dniem 31 sierpnia 2006 r. Do tego czasu ustawodawca stworzył możliwość uzupełnienia kwalifikacji przez tę grupę nauczycieli.