Decyzja komisji (ue) 2022/448 w sprawie środków SA.32014, SA.32015, SA.32016 (2011/C) (ex 2011/NN) wdrożonych przez Włochy na rzecz przedsiębiorstwa Siremar i jego nabywcy, przedsiębiorstwa Societa Navigazione Siciliana (notyfikowana jako dokument nr C(2022) 4268) (Tekst mający znaczenie dla EOG)

Akt prawny obowiązujący

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L rok 2022 nr 97 str. 1

Wersja aktualna od 2022.03.24

Spis treści

DECYZJA KOMISJI (UE) 2022/448

z dnia 17 czerwca 2021 r.

w sprawie środków SA.32014, SA.32015, SA.32016 (2011/C) (ex 2011/NN) wdrożonych przez Włochy na rzecz przedsiębiorstwa Siremar i jego nabywcy, przedsiębiorstwa Societa Navigazione Siciliana

(notyfikowana jako dokument nr C(2022) 4268)

(Jedynie tekst w języku włoskim jest autentyczny)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

Procedura

Kontekst i opis środków objętych postępowaniem

2.1.

Ramy ogólne

2.1.1.

Początkowe umowy

2.1.2.

Przedłużenie początkowych umów

2.1.3.

Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar i podpisanie nowej umowy

2.2.

Środki objęte zakresem decyzji z 2011 r. i 2012 r.

2.3.

Szczegółowy opis środków, których dotyczy niniejsza decyzja

2.3.1.

Przedłużenie początkowej umowy między państwem a przedsiębiorstwem Siremar

2.3.2.

Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

2.3.3.

Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar, kontrgwarancja i podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI.

2.3.4.

Nowa umowa

2.3.5.

Pierwszeństwo przybijania do nabrzeża

2.3.6.

Środki ustanowione ustawą z 2010 r.

2.4.

Postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nr 2007/4609

Podstawy do wszczęcia i przedłużenia postępowania

3.1.

Przedłużenie początkowej umowy między państwem a przedsiębiorstwem Siremar

3.1.1.

Zgodność z kryteriami określonymi w wyroku w sprawie Altmark i istnienie pomocy

3.1.2.

Zgodność z rynkiem wewnętrznym

3.2.

Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

3.3.

Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar, kontrgwarancja i podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI

3.3.1.

Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar

3.3.2.

Kontrgwarancja

3.3.3.

Podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI

3.3.4.

Zgodność z rynkiem wewnętrznym

3.4.

Nowa umowa między państwem włoskim a przedsiębiorstwem CdI

3.5.

Pierwszeństwo przybijania do nabrzeża

3.6.

Środki ustanowione ustawą z 2010 r.

Uwagi Włoch

4.1.

W sprawie obowiązków świadczenia usług publicznych i środowiska konkurencyjnego

4.2.

W sprawie potencjalnie niezgodnego z prawem przedłużenia pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

4.3.

W sprawie prywatyzacji oddziału przedsiębiorstwa Siremar

4.3.1.

W sprawie przejrzystego i niedyskryminującego charakteru procedury

4.3.2.

W sprawie sprzedaży aktywów nieobjętych zakresem oddziału przedsiębiorstwa Siremar

4.3.3.

W sprawie połączenia aktywów oddziału przedsiębiorstwa Siremar w pakiet nową umową

4.3.4.

W sprawie powołania niezależnego biegłego

4.3.5.

W sprawie przejrzystości procedury

4.3.6.

W sprawie pierwszego i drugiego sprawozdania opracowanego przez Ecorys

4.3.7.

W sprawie krajowych sporów sądowych i ostatecznego przyznania zamówienia na rzecz przedsiębiorstwa SNS

4.4.

W sprawie zgodności nowej umowy z kryteriami określonymi w wyroku w sprawie Altmark

4.5.

W sprawie premii z tytułu ryzyka w wysokości 6,5 % określonej w dyrektywie CIPE od 2010 r.

4.6.

W sprawie zgodności nowej umowy z decyzją w sprawie UOIG z 2011 r.

4.7.

W sprawie kontrgwarancji

4.8.

W sprawie pierwszeństwa przybijania do nabrzeża

4.9.

W sprawie środków ustanowionych ustawą z 2010 r.

4.10.

W sprawie braku ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Siremar pod zarządem nadzwyczajnym a przedsiębiorstwem CdI

Uwagi zainteresowanych stron

5.1.

Uwagi przedsiębiorstwa Siremar pod zarządem nadzwyczajnym

5.1.1.

W odniesieniu do postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nr 2007/4609

5.1.2.

W sprawie przedłużenia początkowej umowy

5.1.3.

W sprawie potencjalnie niezgodnego z prawem przedłużenia pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

5.1.4.

W sprawie nowej umowy

5.1.5.

W sprawie prywatyzacji przedsiębiorstwa Siremar i kontrgwarancji

5.1.6.

W sprawie braku ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Siremar pod zarządem nadzwyczajnym a przedsiębiorstwem CdI

5.1.7.

Dodatkowe przedłożenie orzeczenia CdS w sprawie kontrgwarancji

5.2.

Uwagi przedsiębiorstwa SNS

5.2.1.

Pierwszy zestaw uwag

5.2.2.

Drugi zestaw uwag

5.2.3.

Trzeci zestaw uwag

5.3.

Uwagi przedsiębiorstwa Pan Med

5.4.

Uwagi przedsiębiorstwa Grandi Navi Veloci

5.5.

Pismo burmistrza Lipari

Uwagi przedsiębiorstwa Compagnia delle Isole

6.1.

Pierwszy zestaw uwag

6.2.

Drugi zestaw uwag

6.3.

Trzeci zestaw uwag

Uwagi Włoch dotyczące uwag zainteresowanych stron

Ocena

8.1.

Istnienie pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE

8.1.1.

Przedłużenie początkowej umowy między przedsiębiorstwem Siremar a Włochami

8.1.2.

Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

8.1.3.

Udzielenie zamówienia przedsiębiorstwu SNS na podstawie nowej umowy w pakiecie z oddziałem przedsiębiorstwa Siremar, podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI i kontrgwarancja

8.1.4.

Środki ustanowione ustawą z 2010 r.

8.1.5.

Wniosek dotyczący istnienia pomocy

8.2.

Zgodność pomocy z prawem

8.3.

Zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym

8.3.1.

Przedłużenie początkowej umowy między państwem a przedsiębiorstwem Siremar

8.3.2.

Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

8.3.3.

Zwolnienia podatkowe związane z procesem prywatyzacji

8.3.4.

Wniosek dotyczący zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym

8.4.

Odpowiedź na uwagi przedstawione przez przedsiębiorstwo CdI

Wniosek

10.

Odzyskiwanie środków

11.

Ciągłość gospodarcza

11.1.

Zakres przeniesienia

11.2.

Cena za przeniesienie

11.3.

Tożsamość właścicieli

11.4.

Czas przeniesienia aktywów

11.5.

Ekonomiczna logika przeniesienia aktywów

11.6.

Wniosek dotyczący ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Siremar pod zarządem nadzwyczajnym a przedsiębiorstwem SNS

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 108 ust. 2 akapit pierwszy,

uwzględniając Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w szczególności jego art. 62 ust. 1 lit. a),

po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag (1) zgodnie z przywołanymi powyżej artykułami i uwzględniając otrzymane odpowiedzi,

a także mając na uwadze, co następuje:

1. PROCEDURA

2. KONTEKST I OPIS ŚRODKÓW OBJĘTYCH POSTĘPOWANIEM

2.1. Ramy ogólne

2.1.1. Początkowe umowy

2.1.2. Przedłużenie początkowych umów

2.1.3. Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar i podpisanie nowej umowy

2.2. Środki objęte zakresem decyzji z 2011 r. i 2012 r.

2.3. Szczegółowy opis środków, których dotyczy niniejsza decyzja

2.3.1. Przedłużenie początkowej umowy między państwem a przedsiębiorstwem Siremar

2.3.1.1. Obowiązki świadczenia usług publicznych

2.3.1.2. Budżet i okres obowiązywania

2.3.2. Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

2.3.3. Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar, kontrgwarancja i podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI.

2.3.3.1. Zasady procedury zarządu nadzwyczajnego

2.3.3.2. Procedura sprzedaży

2.3.3.3. Umowa sprzedaży zawarta z przedsiębiorstwem SNS

2.3.3.4. Podwyższenie kapitału

2.3.3.5. Kontrgwarancja

2.3.3.6. Badanie przeprowadzone przez Banca Profilo

2.3.3.7. Pierwsze sprawozdanie opracowane przez Ecorys i drugie sprawozdanie opracowane przez Ecorys

2.3.4. Nowa umowa

2.3.4.1. Beneficjent

2.3.4.2. Trasy

2.3.4.3. Czas trwania

2.3.4.4. Obowiązki świadczenia usług publicznych

2.3.4.5. Rekompensata

2.3.5. Pierwszeństwo przybijania do nabrzeża

2.3.6. Środki ustanowione ustawą z 2010 r.

2.4. Postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nr 2007/4609

3. PODSTAWY DO WSZCZĘCIA I PRZEDŁUŻENIA POSTĘPOWANIA

3.1. Przedłużenie początkowej umowy między państwem a przedsiębiorstwem Siremar

3.1.1. Zgodność z kryteriami określonymi w wyroku w sprawie Altmark i istnienie pomocy

3.1.2. Zgodność z rynkiem wewnętrznym

3.2. Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

3.3. Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar, kontrgwarancja i podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI

3.3.1. Prywatyzacja przedsiębiorstwa Siremar

3.3.2. Kontrgwarancja

3.3.3. Podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI

3.3.4. Zgodność z rynkiem wewnętrznym

3.4. Nowa umowa między państwem włoskim a przedsiębiorstwem CdI

3.5. Pierwszeństwo przybijania do nabrzeża

3.6. Środki ustanowione ustawą z 2010 r.

4. UWAGI WŁOCH

4.1. W sprawie obowiązków świadczenia usług publicznych i środowiska konkurencyjnego

4.2. W sprawie potencjalnie niezgodnego z prawem przedłużenia pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

4.3. W sprawie prywatyzacji oddziału przedsiębiorstwa Siremar

4.3.1. W sprawie przejrzystego i niedyskryminującego charakteru procedury

4.3.2. W sprawie sprzedaży aktywów nieobjętych zakresem oddziału przedsiębiorstwa Siremar

4.3.3. W sprawie połączenia aktywów oddziału przedsiębiorstwa Siremar w pakiet nową umową

4.3.4. W sprawie powołania niezależnego biegłego

4.3.5. W sprawie przejrzystości procedury

4.3.6. W sprawie pierwszego i drugiego sprawozdania opracowanego przez Ecorys

4.3.7. W sprawie krajowych sporów sądowych i ostatecznego przyznania zamówienia na rzecz przedsiębiorstwa SNS

4.4. W sprawie zgodności nowej umowy z kryteriami określonymi w wyroku w sprawie Altmark

4.5. W sprawie premii z tytułu ryzyka w wysokości 6,5 % określonej w dyrektywie CIPE od 2010 r.

4.6. W sprawie zgodności nowej umowy z decyzją w sprawie UOIG z 2011 r.

4.7. W sprawie kontrgwarancji

4.8. W sprawie pierwszeństwa przybijania do nabrzeża

4.9. W sprawie środków ustanowionych ustawą z 2010 r.

4.10. W sprawie braku ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Siremar pod zarządem nadzwyczajnym a przedsiębiorstwem CdI

5. UWAGI ZAINTERESOWANYCH STRON

5.1. Uwagi przedsiębiorstwa Siremar pod zarządem nadzwyczajnym

5.1.1. W odniesieniu do postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nr 2007/4609

5.1.2. W sprawie przedłużenia początkowej umowy

5.1.3. W sprawie potencjalnie niezgodnego z prawem przedłużenia pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

5.1.4. W sprawie nowej umowy

5.1.5. W sprawie prywatyzacji przedsiębiorstwa Siremar i kontrgwarancji

5.1.6. W sprawie braku ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Siremar pod zarządem nadzwyczajnym a przedsiębiorstwem CdI

5.1.7. Dodatkowe przedłożenie orzeczenia CdS w sprawie kontrgwarancji

5.2. Uwagi przedsiębiorstwa SNS

5.2.1. Pierwszy zestaw uwag

5.2.2. Drugi zestaw uwag

5.2.3. Trzeci zestaw uwag

5.3. Uwagi przedsiębiorstwa Pan Med

5.4. Uwagi przedsiębiorstwa Grandi Navi Veloci

5.5. Pismo burmistrza Lipari

6. UWAGI PRZEDSIĘBIORSTWA COMPAGNIA DELLE ISOLE

6.1. Pierwszy zestaw uwag

6.2. Drugi zestaw uwag

6.3. Trzeci zestaw uwag

7. UWAGI WŁOCH DOTYCZĄCE UWAG ZAINTERESOWANYCH STRON

8. OCENA

8.1. Istnienie pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE

8.1.1. Przedłużenie początkowej umowy między przedsiębiorstwem Siremar a Włochami

8.1.1.1. Zasoby państwowe

8.1.1.2. Selektywność

8.1.1.3. Korzyść gospodarcza

8.1.1.4. Wpływ na konkurencję i wymianę handlową

8.1.1.5. Wniosek

8.1.1.6. Nowa lub istniejąca pomoc

8.1.2. Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

8.1.3. Udzielenie zamówienia przedsiębiorstwu SNS na podstawie nowej umowy w pakiecie z oddziałem przedsiębiorstwa Siremar, podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI i kontrgwarancja

8.1.3.1. Pierwsze kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark

1) Popyt użytkowników

(2) Istnienie niedoskonałości rynku

(3) Najmniej szkodliwe podejście

(350)

Komisja zauważa, że władze włoskie postanowiły udzielić zamówienia publicznego na usługi jednemu operatorowi (przedsiębiorstwu CdI, a następnie przedsiębiorstwu SNS), zamiast nałożyć obowiązki świadczenia usług publicznych na wielu operatorów. Na podstawie informacji dostarczonych przez Włochy Komisja uznaje, że popytu użytkowników (o którym mowa powyżej, zob. motywy 334-340) nie można było zaspokoić przez nałożenie obowiązków świadczenia usług publicznych. W przypadku wszystkich pakietów tras zapewnienie regularnych usług przez cały rok wymaga rekompensat z tytułu świadczenia usług publicznych. W przypadku obecności operatorów prywatnych, którzy nie otrzymują rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, oferują oni swoje usługi jedynie w sezonie (zob. motyw (348)). Ponadto analiza szczegółowych rachunków dotyczących poszczególnych tras w ramach nowej umowy wykazuje, że obsługa wszystkich tras przez przedsiębiorstwo SNS w latach 2017, 2018 i 2019 przynosiła straty strukturalne, a zatem bez rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych trasy te nie byłyby obsługiwane z pożądaną częstotliwością, zdolnością przewozową i jakością (132). Przedsiębiorstwo Ecorys wyciągnęło podobny wniosek w swoim sprawozdaniu dla Komisji (zob. motyw 119). Ponadto Komisja przyjmuje do wiadomości argument Włoch, zgodnie z którym wybór zamówienia publicznego na usługi również był konieczny w świetle prywatyzacji przedsiębiorstwa Siremar. Ściślej rzecz biorąc, Włochy twierdziły, że ogłaszanie przetargu na aktywa przedsiębiorstwa Siremar w pakiecie z nowym zamówieniem publicznym na usługi umożliwiło (i) zapewnienie ciągłości świadczenia usługi publicznej transportu morskiego, (ii) maksymalizację wartości dla państwa i (iii) zabezpieczenie zatrudnienia. Z tych powodów Komisja zgodziła się, aby Włochy ogłosiły przetarg na oddział przedsiębiorstwa Siremar w pakiecie z nową umową (zob. motyw 136). Tym samym Komisja zgodziła się również z wnioskiem, co podtrzymuje w niniejszej decyzji, że Włochy nie polegałyby na obowiązkach świadczenia usług publicznych, które mają zastosowanie do wszystkich operatorów, ale zawarłyby zamówienie publiczne na usługi, początkowo z przedsiębiorstwem CdI, a następnie z przedsiębiorstwem SNS.

Wniosek

(351)

Na podstawie powyższej oceny Komisja stwierdza, że Włochy nie popełniły oczywistego błędu przy określaniu usług powierzonych przedsiębiorstwu CdI, a następnie przedsiębiorstwu SNS, jako SGEI. Obawy wyrażone przez Komisję w decyzji z 2012 r. zostały zatem rozwiane.

(352)

W celu stwierdzenia, że spełniono pierwsze kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark 1, Komisja nadal musi sprawdzić, czy przedsiębiorstwu CdI, a następnie przedsiębiorstwu SNS powierzono jasno określone obowiązki świadczenia usług publicznych. W tym zakresie Komisja zauważa, że obowiązki świadczenia usług publicznych jasno opisano w nowej umowie i w załącznikach do niej (które zawierają na przykład specyfikacje statków dla każdej trasy). Podobnie zasady regulujące rekompensatę określono szczegółowo w umowie, ustawie z 2009 r. i dyrektywie CIPE. Nowa umowa ma również jasny okres obowiązywania (12 lat), określono w niej przedsiębiorstwo CdI, a następnie przedsiębiorstwo SNS jako operatora usługi publicznej i zawiera ona ustalenia dotyczące unikania nadwyżki rekompensaty i jej zwrotu (zob. również sekcja 2.3.4). Komisja uważa zatem, że spełniono pierwsze kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark.

Pierwszeństwo przybijania do nabrzeża

8.1.3.2. Drugie kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark

8.1.3.3. Trzecie kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark

8.1.3.4. Czwarte kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark

(369)

Czwarte kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark jest spełnione, jeżeli beneficjenta rekompensaty z tytułu świadczenia UOIG wybrano w ramach postępowania o udzielenie zamówienia, które umożliwia wybranie oferenta będącego w stanie zapewnić taką usługę przy jak najmniejszym koszcie dla społeczności, lub jeżeli przedmiotową rekompensatę obliczono w odniesieniu do kosztów wydajnego przedsiębiorstwa.

(370)

Zgodnie z pkt 63 komunikatu w sprawie UOIG najprostszym sposobem wypełnienia przez organy publiczne czwartego kryterium określonego w sprawie Altmark jest przeprowadzenie otwartej, przejrzystej i niedyskryminującej procedury udzielenia zamówienia publicznego zgodnej z przepisami dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (137) i dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (138).

(371)

Ponadto w pkt 65 komunikatu w sprawie UOIG zauważono, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości procedura udzielenia zamówienia publicznego wyklucza istnienie pomocy państwa jedynie w przypadku, gdy umożliwia wybór oferenta mogącego zapewnić świadczenie usługi "po najniższym koszcie dla danej społeczności".

(372)

Komisja zauważa, że w przedmiotowej sprawie postępowania o udzielenie zamówienia przeprowadzono przed wejściem w życie dyrektywy 2014/24/UE Parlamentu Europejskiego i Rady (139) (która ma zastosowanie do zamówień publicznych udzielanych w odniesieniu do świadczenia usług transportu morskiego) oraz dyrektywy 2014/25/UE Parlamentu Europejskiego i Rady (140). W tym czasie miały zastosowanie dyrektywa 2004/17/WE i dyrektywa 2004/18/WE. Dyrektywa 2004/17/WE nie ma jednak zastosowania do usług transportu morskiego, takich jak usługi świadczone przez przedsiębiorstwo Siremar (141).

(373)

Zamówienia publiczne w dziedzinie transportu morskiego, przybrzeżnego lub rzecznego są natomiast objęte zakresem dyrektywy 2004/18/WE na podstawie jej motywu 20. Usługi transportu wodnego wymieniono jednak w załączniku II B do tej dyrektywy (142), co oznacza, że podlegają one wyłącznie przepisom jej art. 23 i art. 35 ust. 4. Oznacza to, że zgodnie z dyrektywą 2004/18/WE zamówienie publiczne na usługi transportu morskiego podlega jedynie obowiązkom dotyczącym specyfikacji technicznej (art. 23) oraz obowiązkowi opublikowania ogłoszenia o udzieleniu zamówienia (po udzieleniu zamówienia i w związku z tym na końcu, a nie na początku procedury udzielania zamówienia: art. 35 ust. 4). Wszystkie pozostałe zasady określone dyrektywą 2004/18/WE - w tym przepisy dotyczące treści powiadomień, które mają zostać opublikowane, (art. 36 ust. 1) oraz przepisy dotyczące kryteriów kwalifikacji (art. 45-52) - nie mają zastosowania do zamówień publicznych na usługi transportu morskiego.

(374)

Ponadto dyrektywa 2004/18/WE w żadnym razie nie ma zastosowania do koncesji na usługi zdefiniowanych w jej art. 1 ust. 4 (143). Komisja zauważa, że koncesje na usługi, które mają pewne znaczenie transgraniczne, podlegają jednak ogólnym zasadom określonym w TFUE, dotyczącym przejrzystości i równego traktowania.

(375)

Na podstawie powyższego Komisja stwierdza, że dyrektywa 2004/18/WE może mieć zastosowanie jedynie w przypadku zamówienia publicznego, ale nie wtedy, gdy dotyczy ono koncesji na usługi. Ponadto ponieważ niniejsza sprawa dotyczy usług transportu wodnego, zastosowanie miałyby tylko niektóre z wymogów zawartych w tej dyrektywie. W tym kontekście Komisja uważa, że nie może opierać się wyłącznie na zgodności z dyrektywami w sprawie zamówień publicznych w celu wykazania ci spełnienia czwartego kryterium określonego w wyroku w sprawie Altmark. Z tego powodu Komisja dokonuje poniżej oceny kwestii, czy postępowanie o udzielenie zamówienia przeprowadzone przez Włochy było konkurencyjne, przejrzyste i niedyskryminujące. Aby dokonać tej oceny, Komisja zastosuje właściwe wytyczne ustanowione w jej zawiadomieniu w sprawie pojęcia pomocy państwa (144) (w szczególności w jego pkt 89 i nast.).

Konkurencyjny i przejrzysty charakter postępowania

(376)

Zgodnie z pkt 90 zawiadomienia w sprawie pojęcia pomocy państwa przetarg musi być konkurencyjny (145), aby umożliwić udział wszystkim zainteresowanym i kwalifikującym się oferentom. Ponadto zgodnie z pkt 91 tego komunikatu procedura musi być przejrzysta, aby umożliwić wszystkim zainteresowanym oferentom równy i należyty dostęp do informacji na każdym etapie procedury przetargowej. W punkcie tym podkreślono również, że dostępność informacji, wystarczająco dużo czasu dla zainteresowanych oferentów oraz jasność kryteriów wyboru i udzielenia zamówienia stanowią kluczowe elementy przejrzystej procedury wyboru, oraz wskazano, że przetarg musi być odpowiednio upubliczniony, tak aby wszyscy potencjalni oferenci mogli się o nim dowiedzieć.

(377)

Komisja zaznacza na wstępie, że mimo iż w prawie włoskim (146) umożliwiono komisarzowi nadzwyczajnemu prowadzenie prywatnych negocjacji z potencjalnymi nabywcami, nie skorzystał on z tej możliwości w przedmiotowej sprawie, z wyjątkiem drugiego etapu postępowania, po opublikowaniu i ogłoszeniu zaproszenia do wyrażenia zainteresowania, w celu uzyskania lepszych warunków od przedsiębiorstw CdI i SNS. W rzeczywistości preferowana była procedura otwarta, aby zapewnić sprzedaż oddziału przedsiębiorstwa Siremar po cenie rynkowej, a tym samym zmaksymalizować wpływy ze sprzedaży. Ponieważ nie odbyły się żadne prywatne negocjacje bez publicznego zaproszenia, obawy wyrażone przez Komisję w decyzji z 2011 r. dotyczące tej możliwości zostały zatem rozwiane.

(378)

W przedmiotowej sprawie postępowanie o udzielenie zamówienia wszczęto przez publikację zaproszenia do wyrażenia zainteresowania nabyciem oddziału przedsiębiorstwa Siremar w jednym międzynarodowym czasopiśmie i kilku krajowych czasopismach oraz na wybranych specjalistycznych stronach internetowych (zob. motyw 75). W zaproszeniu tym zachęcono "każdego, kto może zagwarantować ciągłość usług transportu morskiego", do wyrażania zainteresowania i nie sformułowano żadnych dalszych warunków. Potencjalne zainteresowane strony miały również wystarczająco dużo czasu (tj. 16 dni) na wyrażenie zainteresowania. Na kolejnym etapie badania due diligence tego procesu zakwalifikowani oferenci otrzymali prawie cztery miesiące na ocenę wszystkich istotnych informacji, aby móc określić, czy chcieliby złożyć ofertę w odniesieniu do oddziału przedsiębiorstwa Siremar i jak wysoka byłaby to oferta.

(379)

Komisji zauważa, że w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania wyjaśniono, że oddział przedsiębiorstwa Siremar zostanie sprzedany zgodnie z przepisami szczegółowymi procedury Marzano, co ma wyraźnie na celu zapewnienie ciągłości usług transportu morskiego w ramach systemu świadczenia usług publicznych. Ponadto w zaproszeniu odniesiono się do art. 19-ter dekretu z mocą ustawy 135/2009, który stanowi, że po zakończeniu postępowania o udzielenie zamówienia zostanie zawarta nowa umowa z nabywcą oddziału przedsiębiorstwa Siremar. W artykule tym wskazano również, że czas obowiązywania takiej nowej umowy będzie wynosił nie więcej niż 12 lat, i opisano, co powinna ona zawierać. Ponadto w tym samym artykule ustanowiono maksymalną kwotę rekompensaty na rzecz przedsiębiorstwa Siremar na poziomie 55 694 895 EUR rocznie w odniesieniu do całego okresu obowiązywania nowej umowy. Co więcej, w art. 19-ter określono również, że nabywca przedsiębiorstwa Siremar zachowa pierwszeństwo przybijania do nabrzeża na trasach objętych usługą publiczną.

(380)

Jak wskazano w decyzji z 2011 r., zaproszenie do wyrażenia zainteresowania nie zawierało konkretnych szczegółowych informacji na temat dokładnych aktywów przeznaczonych na sprzedaż, kryterium udzielenia zamówienia oraz terminów kolejnych etapów postępowania o udzielenie zamówienia. Komisja uważa, że cały proces udzielania zamówienia był jednak wystarczająco przejrzysty z powodów przedstawionych w kolejnych motywach.

(381)

Po pierwsze, w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania zaznaczono, że oferenci muszą być w stanie "zapewnić ciągłość świadczenia usług transportu morskiego". Było to jedyne kryterium kwalifikacji zastosowane przez Włochy w celu określenia, czy zainteresowane strony zostaną dopuszczone do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Podczas gdy w zaproszeniu nie określono, w jaki sposób oferenci mogliby udowodnić, że spełniają ten wymóg, co domyślnie oznaczało, że można było wykorzystać wszelkie odpowiednie środki dowodowe (147). Komisja zauważa, że żadna z pięciu zainteresowanych stron nie została wykluczona, co oznacza, że każda z nich faktycznie przedstawiła odpowiednie dowody na dysponowanie środkami finansowymi wystarczającymi do zapewnienia ciągłości usługi. Komisja uważa, że to kryterium kwalifikacji było jasne dla wszystkich zainteresowanych oferentów oraz było uzasadnione w świetle realizowanego celu.

(382)

Po drugie, jak wyjaśniono w motywie 379, odniesienie do dekretu z mocą ustawy 135/2009 sprawiło, że dla zainteresowanych stron stało się jasne, że nowa umowa (z maksymalnym czasem obowiązywania wynoszącym dwanaście lat) zostanie zawarta po zakończeniu postępowania o udzielenie zamówienia oraz że maksymalną roczną kwotę rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych ustanowiono na poziomie 55 694 895 EUR rocznie. Ponadto w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania wskazano, że celem była sprzedaż oddziału przedsiębiorstwa przeznaczonego do świadczenia usługi publicznej. Ponadto, jak potwierdziły Włochy, wszystkie istotne informacje dotyczące zakresu sprzedaży, w tym projekt umowy, która ma zostać zawarta między nabywcą a państwem, udostępniono pięciu stronom, które uczestniczyły w etapie analizy due diligence. Dzięki temu strony te mogły zdecydować, czy chcą złożyć ofertę, a jeśli tak, to na jaką kwotę. Komisja zwraca uwagę, że w procedurach sprzedaży między podmiotami prywatnymi normalną praktyką jest to, że szczególnie chronione informacje handlowe ujawnia się dopiero na etapie analizy due diligence. Z tego samego powodu zainteresowane strony musiały podpisać umowy poufności, zanim udostępniono im odnośną dokumentację (zob. motyw 76). Na tej podstawie Komisja uważa, że z zaproszenia do wyrażenia zainteresowania wystarczająco jasno wynikało (148), że sprzedaż dotyczyła oddziału przedsiębiorstwa Siremar w pakiecie z nową umową. Po wyrażeniu zainteresowania strony otrzymały dostęp do wszystkich informacji niezbędnych do podjęcia decyzji o ewentualnym złożeniu oferty.

(383)

Po trzecie, w odniesieniu do harmonogramu kolejnych etapów postępowania o udzielenie zamówienia Komisja zauważa, co następuje. Zainteresowani oferenci zostali zaproszeni pismem z dnia 24 listopada 2010 r. do wzięcia udziału w analizie due diligence. Istotne szczegóły dotyczące konkretnych kolejnych etapów postępowania, w szczególności harmonogram postępowania oraz kryteria dopuszczenia do drugiego etapu, tj. analizy due diligence, przedstawiono następnie zainteresowanym oferentom w piśmie komisarza nadzwyczajnego z dnia 2 lutego 2011 r. Komisja uważa za mało prawdopodobne, że brak tych informacji w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania (149) zniechęcił potencjalnych oferentów do wyrażania zainteresowania.

(384)

Po czwarte, Komisja zauważa, że na podstawie zaproszenia sześć stron wyraziło swoje zainteresowanie nabyciem oddziału przedsiębiorstwa Siremar (zob. motywy 76 i 77). Do stron tych należeli niektórzy z najważniejszych lokalnych operatorów promów i statków: Caronte & Tourist S.p.A. oraz Ustica Lines S.p.A. (składające wspólną ofertę), Riccardo Sanges & C. S.r.l., Traghetti delle Isole S.p.A. oraz Mediterranea Holding S.p.A. (które wśród swoich udziałowców miało kilku doświadczonych lokalnych operatorów, a następnie nawiązało współpracę z innymi, tworząc przedsiębiorstwo CdI). Komisja uważa, że potwierdza to, iż wszystkim potencjalnym oferentom w wystarczający sposób umożliwiono wyrażenie zainteresowania uczestnictwem w postępowaniu o udzielenie zamówienia. W tym kontekście Komisja zwraca uwagę na to, że zainteresowane strony nie musiały stosować się do uciążliwych procedur ani ponosić znacznych kosztów, aby wyrazić zainteresowanie. Wystarczyło wykazać zdolność do zapewnienia ciągłości usługi transportu morskiego. Sześć stron, które wyraziły zainteresowanie, również spełniło to kryterium wyboru i w związku z tym zostało zaproszone do etapu analizy due diligence. Pięć z nich zdecydowało się wziąć w nim udział. Dopiero po tym etapie strony musiały zdecydować, czy chcą złożyć ofertę, a jeśli tak, to na jaką kwotę.

(385)

W związku z powyższym Komisja stwierdza, że postępowanie o udzielenie zamówienia, jako całość, było konkurencyjne i przejrzyste. W szczególności zamiar zbycia przez przedsiębiorstwo Siremar części działalności związanej z świadczeniem usługi publicznej (tj. oddziału przedsiębiorstwa Siremar) został powszechnie udostępniony w taki sposób, by dotarł do wszystkich potencjalnych oferentów na właściwym rynku regionalnym lub międzynarodowym. Ponadto Komisja bierze pod uwagę fakt, że potencjalni oferenci mogli z łatwością wyrazić swoje zainteresowanie i nie musieli czynić żadnych zobowiązań na tym etapie. Pod warunkiem że byli w stanie wykazać, że spełniają jedyne kryterium kwalifikacji, strony te otrzymały następnie wszelkie informacje i czas niezbędne do podjęcia decyzji, czy chcą złożyć ofertę nabycia oddziału przedsiębiorstwa Siremar i na jaką kwotę. Z tych powodów Komisja stwierdza, że jej wątpliwości, czy postępowanie o udzielenie zamówienia było wystarczająco przejrzyste ze względu na potencjalne uchybienia w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania, zostały rozwiane.

Niedyskryminujący charakter postępowania i najwyższa cena jako kryterium

(386)

W pkt 92 zawiadomienia w sprawie pojęcia pomocy państwa podkreślono, że niedyskryminujące traktowanie wszystkich oferentów na wszystkich etapach procedury oraz obiektywne kryteria wyboru i udzielenia zamówienia określone z wyprzedzeniem przed rozpoczęciem procedury stanowią niezbędny warunek zapewnienia zgodności przeprowadzonej w jej wyniku transakcji z warunkami rynkowymi. Ponadto pkt ten stanowi, że aby zapewnić równe traktowanie, kryteria udzielenia zamówienia powinny umożliwiać porównanie i obiektywną ocenę ofert. Co więcej, zgodnie z pkt 95 zawiadomienia w sprawie pojęcia pomocy państwa w przypadku gdy organy publiczne sprzedają aktywa, jedynym właściwym kryterium wyboru kupującego powinna być najwyższa cena (150), przy jednoczesnym uwzględnieniu wnioskowanych ustaleń umownych (np. gwarancja sprzedawcy).

(387)

Jak wskazano powyżej (zob. motyw 378), w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania określono wyłącznie jeden warunek kwalifikacji, a mianowicie, że oferenci muszą być w stanie "zapewnić ciągłość świadczenia usług transportu morskiego". Każda z sześciu stron, które pięciokrotnie wyraziły zainteresowanie w ramach postępowania, spełniła również warunek kwalifikacji i w efekcie została zaproszona do etapu analizy due diligence. Komisja uważa, że jedyne kryterium kwalifikacji było obiektywne i zostało określone w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania w sposób wystarczająco jasny dla wszystkich zainteresowanych stron.

(388)

Spośród sześciu potencjalnych oferentów pięciu zdecydowało się przejść do etapu analizy due diligence. Podczas tego etapu, który trwał od listopada 2010 r. do marca 2011 r., pięciu potencjalnym oferentom udzielono dostępu do pokoju danych zawierającego wszystkie istotne informacje umożliwiające im przeprowadzenie oceny oddziału przedsiębiorstwa wystawionego na sprzedaż (zob. motyw 77). W dniu 2 lutego 2011 r. komisarz nadzwyczajny wysłał pismo, w którym szczegółowo opisano procedurę i wymogi składania oferty (zob. motyw 383). W szczególności w piśmie wyraźnie określono warunki sprzedaży: sporządzenie biznesplanu wykonywania obowiązków świadczenia usługi publicznej, jak określono w projekcie umowy, i przedstawienie niezbędnych gwarancji w celu wykazania stabilności finansowej oferenta. Włochy potwierdziły, że w przypadku otrzymania większej liczby ofert niż jedna, jedynym kryterium udzielenia zamówienia byłaby najwyższa cena. W rzeczywistości to właśnie w celu osiągnięcia jak najwyższej ceny między dwiema ważnymi i porównywalnymi ofertami Włochy kilkakrotnie wznawiały postępowanie, ostatecznie przyznając w październiku 2011 r. oddział przedsiębiorstwa CdI (finalizacja w lipcu 2012 r.), a następnie w kwietniu 2016 r. - SNS (zob. sekcja 2.3.3.2).

(389)

W związku z tym wątpliwości Komisji wyrażone w decyzji z 2011 r., że dekret 134/2008 umożliwiałby udzielenie zamówienia na podstawie innych kryteriów, zostały rozwiane. Wszystkie strony zostały prawidłowo i w równym stopniu informowane na poszczególnych etapach postępowania o udzielenie zamówienia, dzięki czemu mogły złożyć ofertę, mając pełną wiedzę o postępowaniu i wymogach. Komisja uważa również, że kryterium udzielenia zamówienia pozwala na obiektywne porównanie i ocenienie ofert.

Zapewnienie świadczenia usług po najniższym koszcie dla danej społeczności

(390)

W niniejszej sprawi przedmiotem zamówienia udzielanego przez Włochy była nowa umowa w połączeniu z oddziałem przedsiębiorstwa Siremar, a zamówienie podlegało określonym warunkom odnośnie do poziomu zatrudnienia, a nie tylko samej nowej umowie. W decyzji z 2012 r. Komisja przyjęła wstępne stanowisko, że w zakresie, w jakim oferenci posiadali już odpowiednią liczbę jednostek pływających i członków załogi, ponieśliby mniejsze koszty, gdyby nie zostali zobowiązani do przejęcia części aktywów trwałych i pracowników przedsiębiorstwa Siremar. W związku z tym Komisja przyjęła wstępne stanowisko, że udzielenie zamówienia dotyczącego nowej umowy bez obowiązku przejęcia tych jednostek pływających i załogi przedsiębiorstwa Siremar niezbędnych do świadczenia usługi publicznej skutkowałoby niższym kosztem dla społeczności.

(391)

Ponieważ Siremar było dużym przedsiębiorstwem pod zarządem nadzwyczajnym, jego nabywca na mocy ogólnych przepisów prawa krajowego (151) został zobowiązany do utrzymania przez okres dwóch lat takiego samego poziomu pracowników. W tym kontekście w ramach zamówienia na przeniesienie oddziału od przedsiębiorstwa CdI, a następnie od przedsiębiorstwa SNS wymaga się, aby zaoferowało zatrudnienie (na podstawie nowych umów) byłym pracownikom przedsiębiorstwa Siremar i przez dwa lata powstrzymało się od zwolnień (152). Przede wszystkim Komisja zwraca uwagę na fakt, że podstawą tego wymogu jest zobowiązanie prawne, którego władze włoskie nie mogły zlekceważyć przy organizowaniu przeniesienia oddziału i że zobowiązanie to jest ograniczone w czasie, tj. do dwóch lat. Komisja zauważa również, że oddział przedsiębiorstwa Siremar nadal świadczył usługę publiczną na podstawie obowiązków świadczenia usługi publicznej określonych w nowej umowie. W tym kontekście Włochy poinformowały, że przedsiębiorstwo CdI, a następnie przedsiębiorstwo SNS przejmie jedynie załogę i pracowników administracyjnych niezbędnych do świadczenia usługi publicznej (153). Biorąc pod uwagę, że koszty zatrudnienia zostałyby pokryte z rekompensaty wypłacanej przedsiębiorstwu SNS na podstawie nowej umowy, Komisja uważa, że obowiązek utrzymania poziomów zatrudnienia nie stanowi w praktyce obciążenia dla przedsiębiorstwa CdI, a następnie dla przedsiębiorstwa SNS. Mało prawdopodobne jest zatem, że obowiązek ten obniżył cenę sprzedaży oddziału, i nie mógł w ten sposób zapewnić korzyści przedsiębiorstwu CdI, a następnie przedsiębiorstwu SNS. Ponadto rozwiązanie to było korzystne również dla przedsiębiorstwa Siremar (a zatem i jego właściciela - Włoch), ponieważ drugi z wymienionych podmiotów nie musiał ponosić kosztów odprawy pracowników zatrudnionych ponownie przez przedsiębiorstwo CdI, a następnie przedsiębiorstwo SNS. Komisja zauważa, że Ecorys oszacował, że całkowity koszt odprawy wszystkich pracowników przedsiębiorstwa Siremar wyniósłby co najmniej 34 mln EUR.

(392)

Po połączeniu aktywów oddziału przedsiębiorstwa Siremar z nowym zamówieniem publicznym na usługi (154) nabywca oddziału przedsiębiorstwa zaczyna podlegać wymogowi zapewnienia ciągłości świadczenia usługi publicznej i otrzymuje pierwszeństwo przybijania do nabrzeża. Po pierwsze, Komisja zauważa, że z zamówieniem publicznym na usługi połączono jedynie aktywa niezbędne do wykonywania obowiązków świadczenia usługi publicznej. W rzeczywistości jeden szybki prom, którego nie uznano za niezbędny do tego celu, sprzedano w ramach odrębnego postępowania o udzielenie zamówienia. Po drugie, Komisja uważa, że połączenie aktywów oddziału przedsiębiorstwa Siremar z nowym zamówieniem publicznym na usługi nie skutkuje niższą ceną niż gdyby aktywa i to zamówienie zostały sprzedane osobno, a wynika to z następujących względów:

Jak wspomniano powyżej, komisarz nadzwyczajny przedsiębiorstw Tirrenia i Siremar zorganizował oddzielne postępowania o udzielenie zamówienia na sprzedaż siedmiu statków, które nie należały do oddziału przedsiębiorstwa Tirrenia ani oddziału przedsiębiorstwa Siremar. Spośród tych siedmiu statków wyłącznie jeden mógł zostać sprzedany oferentowi, który zamierzał nadal wykorzystywać go do celów związanych z żeglugą. Sprzedaż pozostałych sześciu statków była możliwa wyłącznie w celu rozbiórki. Ponadto w marcu 2011 r. agenci zajmujący się sprzedażą statków (155), do których zwrócono się o określenie wartości statków przedsiębiorstwa Siremar, zwrócili uwagę, że statki te były stosunkowo stare i dostosowane do lokalnych tras, na których pływały. Z tego względu miały one ograniczoną wartość rynkową na rynkach międzynarodowych i mogły być wykorzystywane jedynie na kilku trasach na Morzu Śródziemnym. W związku z tym oraz biorąc pod uwagę trudną sytuację gospodarczą w tamtym czasie mało prawdopodobnym wydaje się, aby wszystkie 18 statków przedsiębiorstwa Siremar mogło zostać sprzedane do celów związanych z żeglugą (tj. za cenę wyższą niż wartość pochodzącego z nich złomu) (156). Komisja uważa, że połączenie tych statków z zamówieniem publicznym na usługi pozwoliło uzyskać wyższą cenę (157) za statki przedsiębiorstwa Siremar, ponieważ w zamian za eksploatację tych statków na trasach objętych usługą publiczną ich nabywca otrzymywałby rekompensatę z tytułu świadczenia usług publicznych przez okres dwunastu lat;

W decyzji z 2012 r. Komisja zwróciła uwagę na możliwość, że oferenci posiadali już wystarczającą liczbę jednostek pływających i członków załogi i woleliby nie mieć obowiązku nabywania statków przedsiębiorstwa Siremar i zatrudniania jego pracowników. Komisja zauważa jednak, że w 2010 r. oddział przedsiębiorstwa Siremar zatrudniał łącznie około 500 osób i dysponował 18 statkami. Komisja uważa za mało prawdopodobne, by potencjalni oferenci mogli posiadać tak znaczne zasoby i aktywa łatwo dostępne do (przeniesienia) rozmieszczenia w celu wykonywania obowiązków świadczenia usługi publicznej określonych w nowej umowie. Tym bardziej, że w nowej umowie przewidziano konkretne wymogi dotyczące m.in. zdolności przewozowej i prędkości statków, które mają być wykorzystywane na trasach objętych usługą publiczną. Każdy operator, który posiadał wymagane zasoby, prawdopodobnie korzystał już z nich na innych trasach i ich przeniesienie zgodnie z nową umową nieuchronnie doprowadziłoby do utraty przychodów z ich poprzedniego zastosowania. W tym względzie Komisja zwraca uwagę na fakt, że ani przedsiębiorstwo SNS ani przedsiębiorstwo CdI nie zgłosiło Komisji, że wolałyby nie mieć obowiązku nabycia statków przedsiębiorstwa Siremar.

(393)

Aby zweryfikować, czy połączenie nowej umowy z oddziałem przedsiębiorstwa Tirrenia i warunek dotyczący poziomu zatrudnienia nie były obciążeniem dla przedsiębiorstwa CdI, a następnie przedsiębiorstwa SNS, Komisja w drodze formalnego postępowania wyjaśniającego zleciła przeprowadzenie badania niezależnemu ekspertowi - przedsiębiorstwu Ecorys (zob. motywy 117-121). Poproszono Ecorys o ustalenie wartości rynkowej oddziału przedsiębiorstwa Siremar bez uwzględniania żadnych dodatkowych warunków. Ecorys stwierdził, że gdyby oddział przedsiębiorstwa Siremar sprzedano bez żadnych dodatkowych warunków, w szczególności bez połączenia w pakiet z nowym zamówieniem dotyczącym świadczenia usługi publicznej (a zatem bez obowiązku zapewnienia ciągłości świadczenia tej usługi publicznej), przedsiębiorstwo zostałoby sprzedane za cenę odpowiadającą wartości likwidacji szacowaną na - 0,3 mln EUR. Ecorys oparł ten wniosek na założeniu, że oddział przedsiębiorstwa Siremar nie mógłby w sposób rentowny kontynuować działalności bez rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych. Przedsiębiorstwo Ecorys zauważyło, że ta wartość likwidacji jest niższa od wartości wynikającej z oferty, i wskazało, że w związku z tym natychmiastowa likwidacja (głównie sprzedaż statków) nie stanowiła opłacalnej alternatywy dla operatora działającego na warunkach rynkowych. Ponadto Ecorys porównał udział kosztów pracy w całkowitych dochodach oraz stosunek kosztów pracy do liczby pracowników w oddziale przedsiębiorstwa Siremar z szeregiem porównywalnych przedsiębiorstw promowych. W analizie nie stwierdzono istotnych różnic w liczbie pracowników ani strukturze kosztów personelu, które to różnice mogłyby wskazywać na przerost zatrudnienia lub nadmierne koszty pracy. Potencjalny nabywca miałby zatem niewielką swobodę działania pod względem zwolnienia lub wymiany części personelu. Na tej podstawie Ecorys stwierdził, że żadne czynniki nie wskazywały, by warunek dotyczący poziomu zatrudnienia miał jakikolwiek znaczący wpływ na wartość oddziału przedsiębiorstwa Tirrenia. Komisja stwierdza zatem, że ani połączenie nowej umowy z oddziałem przedsiębiorstwa Siremar, ani warunek dotyczący poziomu zatrudnienia nie obniżyły ceny sprzedaży oddziału przedsiębiorstwa.

(394)

Podsumowując, warunek utrzymania poziomów zatrudnienia wynika z ogólnych przepisów prawa krajowego, a nie jest nałożony przez sprzedawcę. Ponadto warunek ten nie stanowi obciążenia dla nabywcy oddziału przedsiębiorstwa Siremar, co również zostało potwierdzone przez niezależnego eksperta Komisji - przedsiębiorstwo Ecorys. Warunek zapewnienia ciągłości świadczenia usługi publicznej będący bezpośrednią konsekwencją powiązania aktywów i obowiązku świadczenia usługi publicznej nie może zostać uznany za obniżający cenę. Wręcz przeciwnie, jak stwierdzono powyżej i ustalił Ecorys, sprzedaż aktywów osobno skutkowałaby niższą ceną. Ponadto wysoce nieprawdopodobne jest, że istnieliby potencjalni oferenci zainteresowani zdobyciem zamówienia publicznego na usługi bez przejęcia aktywów, biorąc pod uwagę dużą liczbę statków i członków załogi niezbędną do świadczenia usługi publicznej. Komisja uważa zatem, że każdy sprzedawca działający na warunkach rynkowych zdecydowałby się na sprzedaż aktywów oddziału przedsiębiorstwa Siremar wraz z nowym zamówieniem publicznym na usługi, aby uzyskać najwyższą cenę. Na tej podstawie Komisja stwierdza, że Włochy nie nałożyły warunków, które potencjalnie mogłyby obniżyć cenę ani których nie żądałby sprzedawca prywatny. W związku z tym Komisja uznaje, że jej wątpliwości, że ogłoszenie przetargu dotyczącego nowej umowy oraz oddziału przedsiębiorstwa Siremar i warunki dotyczące poziomu zatrudnienia nie mogłyby skutkować najniższym kosztem dla danej społeczności, zostały rozwiane.

(395)

Na podstawie powyższej oceny (zob. motywy 376-394) Komisja stwierdza, że postępowanie o udzielenie zamówienia było otwarte, przejrzyste i niedyskryminujące zgodnie z przepisami dotyczącymi zamówień publicznych.

(396)

W pkt 68 komunikatu w sprawie UOIG stwierdzono jednak, że "w przypadku procedur, w których składana jest tylko jedna oferta, nie można uznać, że przetarg jest wystarczający do zapewnienia efektu w postaci najniższego kosztu dla danej społeczności".

(397)

W tym kontekście Komisja zauważa przede wszystkim, że w postępowaniu dotyczącym oddziału przedsiębiorstwa Siremar w pakiecie z nową umową wpłynęły pierwotnie dwie oferty. Oddział ten został pierwotnie przyznany jednemu z tych oferentów - przedsiębiorstwu CdI. Na ostatnim etapie postępowania, po tym jak wyroki włoskich sądów administracyjnych doprowadziły do wykluczenia przedsiębiorstwo CdI, przedsiębiorstwo SNS potwierdziło swoją wcześniejszą ofertę, którą ostatecznie można uznać za jedyną złożoną ważną ofertę.

(398)

Komisja uważa jednak, że w szczególnych okolicznościach faktycznych niniejszego postępowania właściwym momentem do ustalenia, czy złożono więcej niż jedną ofertę, a zatem czy można przyjąć, że przetarg prowadzi do najniższych kosztów dla społeczności, powinien być moment, w którym pierwotnie sformułowano zwycięską ofertę SNS, tj. maj 2011 r. Jest to moment, w którym przedsiębiorstwo SNS oceniało wartość oddziału przedsiębiorstwa w pakiecie z nową umową, a w tym czasie istniały dwie konkurencyjne strony postępowania: przedsiębiorstwo CdI i przedsiębiorstwo SNS. Ponadto Komisja zauważa, że przedsiębiorstwo CdI faktycznie tymczasowo wygrało przetarg, przejęło oddział przedsiębiorstwa i świadczyło usługi w latach 2012-2016, zanim wyroki sądów administracyjnych doprowadziły do ponownego otwarcia postępowania i ostatecznego przyznania oddziału przedsiębiorstwa SNS. W tym kontekście do celów oceny zgodności z czwartym kryterium określonym w wyroku w sprawie Altmark należy zauważyć, że przedsiębiorstwo CdI również złożyło ofertę w tym postępowaniu, a zatem można uznać, że ta oferta jest wystarczająca do zapewnienia, aby postępowanie doprowadziło do najniższych kosztów dla społeczności.

(399)

Na podstawie powyższych ustaleń Komisja stwierdza, że w przedmiotowej sprawie czwarte kryterium określone w wyroku w sprawie Altmark zostało spełnione.

Silne zabezpieczenia przy organizowaniu postępowania

8.1.3.5. Wniosek dotyczący udzielenia zamówienia przedsiębiorstwu SNS na podstawie nowej umowy w pakiecie z oddziałem przedsiębiorstwa Siremar, a także przyznania przedsiębiorstwu SNS pierwszeństwa przybijania do nabrzeża

8.1.3.6. Podwyższenie kapitału przedsiębiorstwa CdI

8.1.3.7. Kontrgwarancja

(409)

Jak opisano w sekcji 3.3.2, w decyzji z 2012 r. Komisja zajęła wstępne stanowisko, że kontrgwarancja mogła się wiązać z pomocą państwa na rzecz przedsiębiorstwa CdI lub Unicredit. Na podstawie informacji otrzymanych w toku formalnego postępowania wyjaśniającego Komisja w pierwszej kolejności zauważa, że potencjalną pomoc państwa na rzecz tych dwóch przedsiębiorstw należy poddać osobnej ocenie, ponieważ pełniły inną rolę w procesie.

Pomoc na rzecz Unicredit

(410)

Korzyść gospodarcza: Aby środek został zakwalifikowany jako pomoc państwa, musi się wiązać z korzyścią gospodarczą dla odbiorcy. W swojej decyzji z 2012 r. Komisja przypomniała, że zgodnie z obwieszczeniem w sprawie gwarancji pomoc jest przyznawana w chwili udzielenia gwarancji, a nie w chwili powołania się na nią czy w chwili dokonania płatności zgodnie z warunkami gwarancji. Punkt 2.3.1 obwieszczenia w sprawie gwarancji stanowi również, że "[n]awet jeżeli zazwyczaj beneficjentem pomocy jest kredytobiorca, nie można wykluczyć, że w pewnych okolicznościach również kredytodawca odniesie bezpośrednią korzyść z pomocy". Ponadto w obwieszczeniu w sprawie gwarancji wyjaśniono, że gwarancje mogą być udzielane bezpośrednio przez państwo lub jako kontrgwarancje dla gwaranta pierwszego stopnia. Ponadto w obwieszczeniu w sprawie gwarancji wyjaśniono, że w przypadku takich okoliczności "pomoc dla kredytodawcy może wystąpić na przykład w następujących wypadkach: jeżeli gwarancji państwowej udzielono po zaciągnięciu objętego nią kredytu lub innego zobowiązania finansowego, bez zmiany jego warunków, bądź jeżeli kredyt gwarantowany wykorzystywany jest do spłaty innego kredytu niegwarantowanego wobec tej samej instytucji kredytowej, o ile zwiększa się bezpieczeństwo kredytu. Jeśli gwarancja zawiera pomoc dla kredytodawcy, należy zwrócić uwagę na to, że taka pomoc może w zasadzie stanowić pomoc operacyjną".

(411)

W związku z tym Komisja stwierdza, że w przedmiotowej sprawie Sycylia udzieliła kontrgwarancji na rzecz przedsiębiorstwa CdI pośrednio, tj. za pośrednictwem Unicredit działającego jako gwarant pierwszego stopnia. Sycylia wydała bowiem na rzecz Unicredit kontrgwarancję na odroczone kwoty ceny zakupu oddziału przedsiębiorstwa Siremar w tym samym dniu, w którym Unicredit wystawiło własną gwarancję na rzecz przedsiębiorstwa CdI (zob. sekcja 2.3.3.5). Wystawienie kontrgwarancji przez Sycylię było warunkiem udzielenia przez Unicredit gwarancji na tych warunkach, co CdS stwierdził w orzeczeniu 592/14. Zgodnie z obwieszczeniem w sprawie gwarancji kontrgwarancja przyniosłaby Unicredit korzyść, gdyby gwarancja Sycylii została udzielona ex post w odniesieniu do już zaciągniętego zobowiązania finansowego, bez dostosowania warunków tego zobowiązania finansowego. Ponieważ jednak przedmiotowej sprawie kontrgwarancję wystawiono w tym samym dniu, w którym Unicredit udzielił gwarancji na rzecz przedsiębiorstwa CdI - a kontrgwarancja ta była warunkiem koniecznym do udzielenia gwarancji - nie ma dowodów na to, że Unicredit, jako gwarant pierwszego stopnia, zmniejszył ryzyko związane z własną gwarancją. Komisja stwierdza zatem, że kontrgwarancja nie stanowiła żadnej korzyści dla Unicredit.

(412)

Podsumowanie: Ponieważ nie wszystkie kryteria określone w art. 107 ust. 1 TFUE zostały spełnione, Komisja stwierdza, że kontrgwarancja udzielona przez Sycylię w stosunku do gwarancji Unicredit na odroczone kwoty ceny zakupu oddziału przedsiębiorstwa Siremar nie stanowi pomocy na rzecz Unicredit.

Pomoc na rzecz przedsiębiorstwa CdI

8.1.4. Środki ustanowione ustawą z 2010 r.

8.1.4.1. Potencjalne wykorzystanie środków finansowych przeznaczonych na modernizację statków do celów związanych z płynnością

8.1.4.2. Zwolnienia podatkowe związane z procesem prywatyzacji

8.1.4.3. Możliwość wykorzystania środków z FAS

8.1.5. Wniosek dotyczący istnienia pomocy

8.2. Zgodność pomocy z prawem

8.3. Zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym

8.3.1. Przedłużenie początkowej umowy między państwem a przedsiębiorstwem Siremar

8.3.1.1. Mające zastosowanie przepisy

8.3.1.2. Usługa faktycznie świadczona w ogólnym interesie gospodarczym, o której mowa w art. 106 TFUE

8.3.1.3. Potrzeba istnienia aktu powierzenia określającego obowiązki świadczenia usług publicznych oraz metody obliczania rekompensaty

8.3.1.4. Czas trwania okresu powierzenia

8.3.1.5. Zgodność z dyrektywą 2006/111/WE i dzielenie ksiąg

8.3.1.6. Kwota rekompensaty

8.3.1.7. Pierwszeństwo przybijania do nabrzeża

8.3.1.8. Zgodność z decyzją w sprawie UOIG z 2005 r.

8.3.1.9. Wniosek

8.3.2. Niezgodne z prawem przedłużenie pomocy na ratowanie na rzecz przedsiębiorstwa Siremar

8.3.3. Zwolnienia podatkowe związane z procesem prywatyzacji

8.3.4. Wniosek dotyczący zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym

8.4. Odpowiedź na uwagi przedstawione przez przedsiębiorstwo CdI

9. WNIOSEK

10. ODZYSKIWANIE ŚRODKÓW

11. CIĄGŁOŚĆ GOSPODARCZA

11.1. Zakres przeniesienia

11.2. Cena za przeniesienie

11.3. Tożsamość właścicieli

11.4. Czas przeniesienia aktywów

11.5. Ekonomiczna logika przeniesienia aktywów

11.6. Wniosek dotyczący ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Siremar pod zarządem nadzwyczajnym a przedsiębiorstwem SNS

(542)

Na podstawie powyższego Komisja zauważa, że cena za przeniesienie, termin przeprowadzenia transakcji oraz tożsamość właścicieli nie stanowią przesłanek świadczących o ciągłości gospodarczej. Nawet jeśli zakres transakcji i jej logika ekonomiczna zawierają pewne elementy, które sugerują, że może istnieć ciągłość ekonomiczna, w przypadku tych kryteriów Komisja zauważa, że każdy element potencjalnej ciągłości jest podyktowany bardzo szczególnymi okolicznościami tej transakcji, tj. połączeniem przeniesienia aktywów i zamówienia publicznego na usługi w jedną procedurę, wielkością transakcji oraz mającymi ogólne zastosowanie przepisami prawa pracy. W szczególności nie ma przesłanek wskazujących na obejście obowiązku odzyskania środków. Uwzględniając powyższe, Komisja stwierdza, że nie ma ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Siremar a przedsiębiorstwem SNS. Oznacza to również, że obowiązku zwrotu pomocy państwa niezgodnej z prawem i z rynkiem wewnętrznym przyznanej na rzecz przedsiębiorstwa Siremar nie należy rozszerzać na przedsiębiorstwo SNS,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

1. Rekompensata przyznana przedsiębiorstwu Siremar oraz pierwszeństwo przybijania do nabrzeża przyznane za świadczenie usług transportu morskiego na mocy początkowej umowy, przedłużonej w okresie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 30 lipca 2012 r., stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Z wyjątkiem pomocy państwa przyznanej na obsługę tras D1 (Trapani - Pantelleria), D4 (Porto Empedocle - Linosa - Lampedusa), D5 (Palermo - Ustica), ALD/1 (Palermo - Ustica) pomoc państwa została niezgodnie z prawem wdrożona przez Włochy z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE.

2. Pomoc państwa, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, jest zgodna z rynkiem wewnętrznym.

Artykuł 2

1. Przedłużenie terminu spłaty pomocy na ratowanie z dnia 28 sierpnia 2011 r. do dnia 18 września 2012 r. stanowi pomoc państwa na rzecz przedsiębiorstwa Siremar w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Pomoc państwa została niezgodnie z prawem wdrożona przez Włochy z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE.

2. Pomoc państwa, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w wysokości 15 121 838,33 EUR, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym.

Artykuł 3

1. Zwolnienie z podatków pośrednich od przeniesienia oddziału przedsiębiorstwa Siremar do przedsiębiorstwa SNS stanowi pomoc państwa na rzecz przedsiębiorstwa Siremar w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Pomoc państwa została niezgodnie z prawem wdrożona przez Włochy z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE.

2. Uiszczenie ustalonej opłaty z tytułu rejestracji umowy dotyczącej zakupu oddziału przedsiębiorstwa Siremar przez przedsiębiorstwo SNS, zgodnie z ustawą z 2010 r., zamiast opłaty zazwyczaj należnej na podstawie przepisów prawa krajowego, stanowi pomoc państwa na rzecz SNS w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Pomoc państwa została niezgodnie z prawem wdrożona przez Włochy z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE.

3. Zwolnienie z podatku od osób prawnych z tytułu wpływów ze sprzedaży oddziału przedsiębiorstwa Siremar przedsiębiorstwu SNS stanowi pomoc państwa na rzecz przedsiębiorstwa Siremar w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Pomoc państwa została niezgodnie z prawem wdrożona przez Włochy z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE.

4. Pomoc państwa, o której mowa w ust. 1, 2 i 3 niniejszego artykułu, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym.

5. W chwili przyjęcia niniejszej decyzji Włochy nie wypłaciły jeszcze pomocy, o której mowa w ust. 3 niniejszego artykułu.

Artykuł 4

1. Udzielenie zamówienia przedsiębiorstwu SNS na podstawie nowej umowy na okres od dnia 11 kwietnia 2016 r. do dnia 11 kwietnia 2028 r. w pakiecie z oddziałem przedsiębiorstwa Siremar i przyznanie przedsiębiorstwu SNS pierwszeństwa przybijania do nabrzeża nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

2. Możliwość wykorzystania środków z Fondo Aree Sottoutilizzate na zaspokojenie potrzeb związanych z płynnością, jak określono w ustawie z 2010 r., nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

3. Możliwość tymczasowego wykorzystania zasobów finansowych już przeznaczonych na ulepszenie i modernizację floty na pokrycie pilnych potrzeb związanych z płynnością, jak określono w ustawie z 2010 r., nie została w przypadku przedsiębiorstwa Siremar wykorzystana. W związku z tym nie stanowi ona pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstwa Siremar w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.

Artykuł 5

1. Włochy muszą odzyskać od beneficjentów pomoc niezgodną z rynkiem wewnętrznym, o której mowa w art. 2 i 3, w zakresie, w jakim została dotychczas wypłacona.

2. Do kwot podlegających zwrotowi dolicza się odsetki za cały okres począwszy od dnia, w którym pomoc została przekazana do dyspozycji beneficjenta, do dnia jej faktycznego odzyskania.

3. Odsetki nalicza się narastająco zgodnie z przepisami rozdziału V rozporządzenia (WE) nr 794/2004 oraz rozporządzenia (WE) nr 271/2008 zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 794/2004.

4. Na podstawie dostępnych informacji Komisja stwierdza, że beneficjent spłacił już kwotę główną pomocy, o której mowa w art. 2, oraz część odsetek od zwracanej pomocy.

5. Włochy anulują wszystkie dotychczas niezrealizowane wypłaty pomocy, o której mowa w art. 3 ust. 2, ze skutkiem od daty przyjęcia niniejszej decyzji.

Artykuł 6

1. Odzyskanie pomocy, o której mowa w art. 5, odbywa się w sposób bezzwłoczny i skuteczny.

2. Włochy zapewniają wykonanie niniejszej decyzji w terminie czterech miesięcy od daty jej notyfikacji.

Artykuł 7

1. W terminie dwóch miesięcy od daty notyfikacji niniejszej decyzji Włochy przekazują Komisji następujące informacje:

-	łączną kwotę (kwota główna i odsetki od zwracanej pomocy), do odzyskania od beneficjentów,

-	szczegółowy opis środków już wprowadzonych oraz środków planowanych w celu wykonania niniejszej decyzji,

-	dokumenty potwierdzające, że beneficjentom nakazano zwrot pomocy.

2. Do momentu całkowitego odzyskania pomocy, o której mowa w art. 6, Włochy na bieżąco informują Komisję o kolejnych środkach podejmowanych na szczeblu krajowym w celu wykonania niniejszej decyzji. Na wniosek Komisji Włochy bezzwłocznie przedstawiają informacje o środkach już podjętych oraz środkach planowanych w celu wykonania niniejszej decyzji. Włochy dostarczają również szczegółowe informacje o kwotach pomocy oraz odsetek od zwracanej pomocy już odzyskanych od beneficjentów.

Artykuł 8

Niniejsza decyzja skierowana jest do Republiki Włoskiej.

Komisja może opublikować kwoty pomocy i odsetek od zwracanej pomocy odzyskane w zastosowaniu niniejszej decyzji, nie naruszając przepisów art. 30 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589.

Sporządzono w Brukseli dnia 17 czerwca 2021 r.

W imieniu Komisji

Margrethe VESTAGER

Wiceprzewodnicząca wykonawcza

(1) Dz.U. C 28 z 1.2.2012, s. 18 i Dz.U. C 84 z 22.3.2013, s. 58.

(2) Dz.U. C 306 z 23.10.1999, s. 2. Byłą grupę Tirrenia tworzyły spółki: Tirrenia di Navigazione S.p.A., Adriatica S.p.A., Caremar - Campania Regionale Maritima S.p.A., Saremar - Sardegna Regionale Marittima S.p.A., Siremar - Sicilia Regionale Marittima S.p.A. oraz Toremar - Toscana Regionale Marittima S.p.A.

(3) Decyzja Komisji 2001/851/WE z dnia 21 czerwca 2001 r. w sprawie pomocy państwa przyznanej przez Włochy spółce morskiej Tirrenia di Navigazione (Dz.U. L 318 z 4.12.2001, s. 9).

(4) Decyzja Komisji 2005/163/WE z dnia 16 marca 2004 r. w sprawie pomocy państwa wypłaconej przez Włochy przedsiębiorstwom żeglugowym Adriatica, Caremar, Siremar, Saremar i Toremar (Grupa Tirrenia) (Dz.U. L 053 z 26.2.2005, s. 29).

(5) W szczególności: Adriatica, Caremar, Siremar, Saremar i Toremar.

(6) Sprawy połączone T-265/04, T-292/04 i T-504/04, Tirrenia di Navigazione/Komisja, ECLI:EU:T:2009:48.

(7) Dz.U. C 28 z 1.2.2012, s. 18.

(8) Wszystkie zmiany dotyczyły środków wdrożonych na rzecz przedsiębiorstwa Saremar.

(9) Dz.U. C 84 z 22.3.2013, s. 58.

(10) Decyzja Komisji (UE) 2018/261 z dnia 22 stycznia 2014 r. w sprawie środków pomocy SA.32014 (2011/C), SA.32015 (2011/C), SA.32016 (2011/C) wdrożonych przez region Sardynii na rzecz spółki Saremar (Dz.U. L 49 z 22.2.2018, s. 22).

(11) W latach 2019 i 2020 miało miejsce kilka dodatkowych nieformalnych wymian informacji między Komisją a Włochami, w formie wiadomości e-mail i telekonferencji.

(12) Decyzja Komisji (UE) 2020/1411 z dnia 2 marca 2020 r. w sprawie pomocy państwa nr C 64/99 (ex NN 68/99) wdrożonej przez Włochy na rzecz przedsiębiorstw żeglugowych Adriatica, Caremar, Siremar, Saremar i Toremar (Grupa Tirrenia) (Dz.U. L 332 z 12.10.2020, s. 1).

(13) Komunikat Komisji: Zasady ramowe Unii Europejskiej dotyczące pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych (Dz.U. C 8 z 11.1.2012, s. 15).

(14) Decyzja Komisji (UE) 2020/1412 z dnia 2 marca 2020 r. w sprawie środków SA.32014, SA.32015, SA.32016 (11/C) (ex 11/NN) wdrożonych przez Włochy na rzecz przedsiębiorstwa Tirrenia di Navigazione i jego nabywcy, przedsiębiorstwa Compagnia Italiana di Navigazione (Dz.U. L 332 z 12.10.2020, s. 45).

(15) Spółka Fintecna jest w całości własnością ministerstwa gospodarki i finansów ("ministerstwo gospodarki") i specjalizuje się w zarządzaniu procesami własnościowymi i prywatyzacyjnymi oraz w projektach mających na celu racjonalizację i restrukturyzację przedsiębiorstw borykających się z trudnościami branżowymi, finansowymi i organizacyjnymi.

(16) Przeniesienie to sformalizowano w dniu 1 czerwca 2011 r.

(17) Art. 19-ter ust. 10 dekretu z mocą ustawy 135/2009.

(18) Kwota ta została podzielona na 19 839 226 EUR przyznane od Kampanii i 10 030 606 EUR przyznane od Lacjum.

(19) W niniejszej decyzji wyrażenie "obowiązki świadczenia usług publicznych" należy rozumieć w sposób ogólny, bez interpretowania go w szczególnym znaczeniu na podstawie art. 2 i 4 rozporządzenia w sprawie kabotażu morskiego (zob. przypis 61) oraz sekcji 9 wytycznych w sprawie transportu morskiego (zob. przypis 110), tj. jako obowiązki świadczenia usług publicznych będące alternatywą dla zamówień publicznych na usługi, tj. bez wynagrodzenia ze strony państwa. Komisja zauważa bowiem, że obowiązki świadczenia usług publicznych nałożone na przedsiębiorstwa Siremar, CdI lub SNS wiązały się z wynagrodzeniem ze strony państwa.

(20) Środek ten obejmuje odroczenie płatności przez przedsiębiorstwo CIN części ceny zakupu z tytułu nabycia oddziału przedsiębiorstwa Tirrenia oraz szereg domniemanych dodatkowych środków pomocy w kontekście prywatyzacji oddziału przedsiębiorstwa Siremar (np. kontrgwarancję i podwyższenie kapitału ze strony państwa na rzecz przedsiębiorstwa CdI).

(21) Środek 7 został poddany ocenie w decyzji z 2014 r. z wyjątkiem projektu "Bonus Sardo - Vacanza".

(22) Dekretem z 2004 r. zatwierdzono pewne zmiany w pięcioletnim planie dotyczącym przedsiębiorstwa Tirrenia na lata 2000-2004 i zawarto przepisy dotyczące innych przedsiębiorstw z grupy Tirrenia, w tym przedsiębiorstwa Siremar.

(23) Promowe Milazzo - Wyspy Liparyjskie - Neapol; Milazzo - zachodnie i wschodnie Wyspy Liparyjskie oraz połączenia między wyspami; Milazzo - Wyspy Liparyjskie (główne wyspy), z siedzibą w Milazzo; Milazzo - Wyspy Liparyjskie (główne wyspy), z siedzibą w Lipari. Dużych prędkości Milazzo - zachodnie i wschodnie Wyspy Liparyjskie oraz połączenia między wyspami; Milazzo - Wyspy Liparyjskie (główne wyspy) oraz połączenia między wyspami, z siedzibą w Milazzo; połączenia między wyspami, z siedzibą w Lipari; Milazzo - Wyspy Liparyjskie oraz połączenia między wyspami, z siedzibą w Lipari.

(24) Promowe Palermo - Ustica. Dużych prędkości Ustica - Palermo.

(25) Jest to kwota wypłacona przedsiębiorstwu Siremar do czasu przeniesienia własności oddziału przedsiębiorstwa Siremar na przedsiębiorstwo CdI. Za pozostałą część 2012 r. przedsiębiorstwu CdI wypłacono kwotę 23 346 079 EUR. Całkowita rekompensata wypłacona za 2012 r. wyniosła zatem 55 694 895 EUR, czyli była zgodna z pułapem rekompensaty określonym w ustawie z 2009 r.

(26) W latach 1988-1994 nie było drugiej płatności, a saldo było należne do 31 lipca każdego roku.

(27) CIPE oznacza Comitato Interministeriale per la Programmazione Economica.

(28) Gazzetta Ufficiale della Repubblica Italiana nr 50 z dnia 28 lutego 2008 r.

(29) Zgodnie z art. 1 ust. 999 ustawy nr 296 z dnia 27 grudnia 2006 r. oraz art. 1 lit. e) dekretu z mocą ustawy 430/1997.

(30) Pożądana stopa zwrotu dla inwestora kapitałowego przy uwzględnieniu profilu ryzyka przedsiębiorstwa i powiązanych przepływów pieniężnych.

(31) Dz.U. C 102 z 2.4.2011, s. 1.

(32) Dz.U. C 244 z 1.10.2004, s. 2.

(33) Motyw 32 zawiera więcej informacji na temat stosowania określenia "oddział przedsiębiorstwa" w tym kontekście.

(34) The Financial Times, Il Corriere della Sera, Il Sole 24 Ore, La Repubblica, Il Giornale, Il Mattino, Il Giornale oraz La Sicilia i La Gazzetta del Sud.

(35) Delloyd, Naftemporiki, Fairplay, Lloyd's List oraz Tradewinds.

(36) Tym podmiotem był D.B. Real Estate 2 S.r.l.

(37) Obecnie należy do grupy Caronte & Tourist.

(38) Przedsiębiorstwo to później zmieniło nazwę na Sicilia Occidentale Marittima S.r.l.

(39) Następnie udział przedsiębiorstwa wzrósł do 65,32 %.

(40) W dniu 13 kwietnia 2016 r. Ustica Lines zmieniło nazwę na Liberty Lines.

(41) W dniu 1 września 2016 r. SNS zostało podzielone pomiędzy Caronte & Tourist, które świadczy usługi mieszane na trasach objętych nową umową, oraz przedsiębiorstwo Liberty Lines, które obsługuje tylko trasy pasażerskie objęte nową umową. Każde przedsiębiorstwo obsługuje obecnie poszczególne linie w sposób autonomiczny, przy czym przedsiębiorstwo SNS S.p.A. przekształciło się w SNS Societa Consortile per Azioni i pełni jedynie funkcję centrum koordynacyjnego w relacjach z władzami włoskimi i sycylijskimi.

(42) Pismo o braku zastrzeżeń stanowi przyrzeczenie wydania formalnej umowy o udzielenie gwarancji ("fidejussione") w przyszłości, w określonych okolicznościach. Pismo o braku zastrzeżeń Unicredit jest jednak wiążące dla nadawcy i dlatego można je uznać za gwarancję na mocy przepisów o pomocy państwa.

(43) obwieszczenie Komisji w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE do pomocy państwa w formie gwarancji (Dz.U. C 155 z 20.6.2008, s. 10).

(44) W szczególności w orzeczeniu 5172/2012 stwierdzono nieważność zezwolenia udzielonego przez ministerstwo komisarzowi nadzwyczajnemu na przyznanie zamówienia przedsiębiorstwu CdI.

(45) Przedsiębiorstwo CdI odwołało się również od orzeczenia 592/14, zarówno w celu cofnięcia go przez sam CdS (odwołanie odrzucono w dniu 4 lipca 2014 r.), jak i w celu stwierdzenia nieważności przez Corte di Cassazione (odwołanie odrzucono w dniu 12 stycznia 2016 r., z publikacją orzeczenia w dniu 4 lutego 2016 r.).

(46) Był to dzień, w którym doradca finansowy wezwał przedsiębiorstwa CdI i SNS do złożenia ostatecznej oferty dodatkowej, w związku z przyjęciem gwarancji (i kontrgwarancji) złożonej przez przedsiębiorstwo CdI w dniu 5 sierpnia 2011 r. przez przedsiębiorstwo Siremar pod zarządem nadzwyczajnym (zob. motyw 88).

(47) 34,6 mln EUR, plus odsetki i inflacja.

(48) Wcześniejsza umowa sprzedaży zawarta między przedsiębiorstwem Siremar pod zarządem nadzwyczajnym a przedsiębiorstwem CdI zawiera bardzo podobne postanowienia i warunki. Większość różnic między umowami wynika z innego kontekstu przeniesienia, w szczególności z innej ceny i innego terminu.

(49) Patenty i prawa własności intelektualnej; koncesje, licencje, znaki towarowe i podobne prawa; inne wartości niematerialne i prawne.

(50) Systemy i maszyny; wyposażenie przemysłowe i handlowe; inne rzeczowe aktywa trwałe.

(51) Ecorys obliczył tę wartość jako różnicę między kosztami zwolnienia całego personelu i skorygowaną wartością netto aktywów oddziału przedsiębiorstwa Siremar. Analiza doprowadziła do oszacowania wartości likwidacji aktywów przedsiębiorstwa Siremar na kwotę - 0,3 mln EUR. Koszty odpraw w wysokości 36,6 mln EUR zrównoważyły z nadwyżką wartość rynkową skorygowanych aktywów netto.

(52) Ecorys zauważa, że chociaż nie można wykluczyć takiego przedłużenia, ze względu na niepewność i brak wiarygodnych informacji na temat warunków przyszłego odnowienia rozsądnym jest ocenić wartość oddziału przedsiębiorstwa Siremar niezależnie od możliwego przyszłego przedłużenia funkcjonowania systemu świadczenia usług publicznych.

(53) Ecorys uważa, że stosunek ten pokazuje, czy koszty pracy mają istotny udział w budżecie oddziału przedsiębiorstwa Siremar w porównaniu z podobnymi przedsiębiorstwami.

(54) Ecorys uważa, że stosunek ten pokazuje, czy koszty pracy oddziału przedsiębiorstwa Siremar są nieproporcjonalne w porównaniu z podobnymi przedsiębiorstwami.

(55) W całej niniejszej decyzji termin "w sezonie" oznacza lato, natomiast termin "poza sezonem" oznacza znacznie dłuższą pozostałą część roku.

(56) Jak określono w art. 19 ust. 13-bis dekretu z mocą ustawy 78/2009 przekształconego w ustawę 102/2009 ("ustawa 102/2009") oraz w art. 19-ter ust. 19 dekretu z mocą ustawy 135/2009.

(57) Wszystkie środki finansowe (tj. 7 000 000 EUR) przewidziane w art. 19-ter ust. 19 dekretu z mocą ustawy 135/2009 oraz 16 750 000 EUR ze środków finansowych przewidzianych w ustawie 102/2009.

(58) Te normy bezpieczeństwa następnie określono szczegółowo w dyrektywie Rady 98/18/WE z dnia 17 marca 1998 r., transponowanej do prawa włoskiego dekretem z mocą ustawy nr 45 z dnia 4 lutego 2000 r., w dyrektywie 2003/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 kwietnia 2003 r., transponowanej do prawa włoskiego dekretem z mocą ustawy nr 52 z dnia 8 marca 2005 r., oraz w dyrektywie 2003/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, transponowanej do prawa włoskiego dekretem z mocą ustawy nr 65 z dnia 14 marca 2005 r.

(59) FAS to krajowy fundusz na rzecz wsparcia realizacji włoskiej polityki regionalnej.

(60) Gazzetta Ufficiale della Repubblica Italiana nr 137 z dnia 16 czerwca 2009 r.

(61) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3577/92 z dnia 7 grudnia 1992 r. dotyczące stosowania zasady swobody świadczenia usług w transporcie morskim w obrębie państw członkowskich (kabotaż morski) (Dz.U. L 364 z 12.12.1992). Komisja zwraca uwagę, że rozporządzenie w sprawie kabotażu morskiego nie wymaga od państw członkowskich prywatyzacji przedsiębiorstw transportu morskiego, ale tylko liberalizacji tego konkretnego rynku.

(62) Wezwanie do usunięcia uchybienia przyjęto w dniu 28 stycznia 2010 r., ale zgłoszono Włochom dopiero następnego dnia.

(63) Nawet pomimo faktu, że przeniesienie praw własności przedsiębiorstw Tirrenia, Toremar i Siremar nastąpiło dopiero w 2012 r.

(64) Zob. wyrok z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie C-280/00, Altmark Trans, ECLI:EU:C:2003:415.

(65) Decyzja Komisji 2005/842/WE z dnia 28 listopada 2005 r. w sprawie stosowania art. 86 ust. 2 Traktatu WE do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do wykonywania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym (Dz.U. L 312 z 29.11.2005, s. 67).

(66) Wspólnotowe ramy dotyczące pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych (Dz.U. C 297 z 29.11.2005, s. 4).

(67) Decyzja Komisji 2012/21/UE z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie stosowania art. 106 ust. 2 TFUE do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do wykonywania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym (Dz.U. L 7 z 11.1.2012, s. 3).

(68) Szczegółowy opis kryterium znajduje się w motywie 303 lit. d).

(69) Włochy odniosły się również szczegółowo do uwag zarządu nadzwyczajnego przedstawionych w sekcji 5.1.

(70) Zob. sprawa C-205/99, Analir i in., ECLI:EU:C:2001:107, pkt 27-28.

(71) Włochy odniosły się w szczególności do motywów 105-110 i 123-153 decyzji z 2004 r.

(72) Mówiąc dokładniej, zorganizowano dwa postępowania o udzielenie zamówienia. Jedna procedura dotyczyła szybkich promów przedsiębiorstwa Tirrenia o nazwach Aries, Taurus, Capricorn, Scorpio, Scatto oraz szybkiego promu przedsiębiorstwa Siremar o nazwie Guizzo; odrębna procedura dotyczyła należącego do przedsiębiorstwa Tirrenia statku motorowego Domiziana.

(73) W 2010 r. do oddziału przedsiębiorstwa Siremar należało 18 statków i zatrudniało ono prawie 500 pracowników.

(74) Różnice te dotyczą w szczególności stopy wolnej od ryzyka i stopy ryzyka rynkowego, wartości beta i kosztu długu. Np. Banca Profilo wykorzystał stopy dziesięcioletnich włoskich obligacji skarbowych jako stopę wolną od ryzyka, ponieważ oddział przedsiębiorstwa Siremar prowadzi działalność wyłącznie we Włoszech. Tymczasem przedsiębiorstwo Ecorys wykorzystało niższe stopy niemieckich obligacji skarbowych, które według Banca Profilo nie doszacowują koszt inwestycji oddziału. Ponadto, jeśli chodzi o premię z tytułu ryzyka, zarówno Ecorys, jak i Banca Profilo zastosowały takową dla Włoch, jednakże Banca Profilo dodał 1 % ryzyka szczególnego ze względu na fakt, że przedsiębiorstwo Siremar prowadzi działalność wyłącznie na Sycylii, którą charakteryzuje wyższy poziom ryzyka niż średnio dla Włoch.

(75) Ponieważ w piśmie o braku zastrzeżeń wystawionym przez Unicredit nie wspomniano o istnieniu kontrgwarancji.

(76) Komisja zauważa, że w danych tych występowały luki związane z krajowymi sporami sądowymi i dwoma przypadkami przekazania oddziału przedsiębiorstwa (w szczególności dane za 2015 r. nie zostały zatwierdzone przez konsultanta zewnętrznego, a za okres od dnia 1 stycznia do dnia 10 kwietnia 2016 r. nie przedstawiono żadnych danych).

(77) W pismach tych przedsiębiorstwa twierdziły, że kwoty rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych przewidziane w ustawie z 2009 r. nie wystarczą do pokrycia kosztów netto usługi ze względu na wzrost cen ropy naftowej. W piśmie z czerwca 2010 r. kwotę uznano jednak za "na razie" wystarczającą dla przedsiębiorstwa Siremar, ale w przypadku przedsiębiorstwa Tirrenia prognozowano już lukę w wysokości 23,1 mln EUR.

(78) Pismem głównego księgowego regionu.

(79) W dniu 3 lutego 2012 r. Unicredit zwrócił Sycylii kontrgwarancję przedsiębiorstwa CdI i potwierdził, że jego własna gwarancja nie jest powiązana z kontrgwarancją udzieloną przez Sycylię. Gwarancja następnie weszła w życie w dniu 31 lipca 2012 r., kiedy to sfinalizowano sprzedaż oddziału przedsiębiorstwa Siremar.

(80) C11320 - Compagnia delle Isole/Ramo di azienda di Tirrenia di Navigazione (Siremar), Provvedimento n. 23023 del 23 novembre 2011.

(81) Przedsiębiorstwo Siremar pod zarządem nadzwyczajnym odniosło się w szczególności do wyroku z dnia 15 czerwca 2005 r. w sprawie T-17/02 Fred Olsen, SA, ECLI:EU:T:2005:218, pkt 215.

(82) Przedsiębiorstwo Siremar pod zarządem nadzwyczajnym odniosło się w szczególności do wyroków z dnia 10 maja 2005 r. w sprawie C-400/99 Włochy/Komisja, ECLI:EU:C:2005:275; oraz z dnia 4 marca 2009 r. w sprawach połączonych T-265/04, T-292/04 i T-504/04, Tirrenia di Navigazione/Komisja, ECLI:EU:T:2009:48.

(83) Komisja zauważa jednak, że na jednej trasie (ALC/2) średnia liczba pasażerów w latach 2010 i 2011 wyniosła 300 357,5.

(84) Zob. http://www.tirreniadinavigazioneamministrazionestraordinaria.it/ (przywołana przez przedsiębiorstwo), jak również http://www.siremar-in-as.it/.

(85) Wyrok z dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie T-282/08, Grazer Wechselseitige Versicherung AG/Komisja Europejska, ECLI:EU:T:2012:91.

(86) Przedsiębiorstwo SNS złożyło również w dniu 30 stycznia 2012 r. skargę na procedurę sprzedaży oddziału przedsiębiorstwa Siremar, którą to skargę zarejestrowano pod numerem SA.34292.

(87) Ministerstwo transportu odrzuciło twierdzenia NGI, jednak przedsiębiorstwo to nie odstąpiło od swoich roszczeń i zwróciło się za to do ministerstwa o zawieszenie wypłaty rekompensaty w wysokości ok. 55 mln EUR rocznie. Przedsiębiorstwo SNS nie przekazało tej korespondencji i nie przedstawiło szczegółowych informacji na temat ewentualnych działań następczych.

(88) Sycylia miała przedstawiciela w zarządzie Unicredit, a Unicredit zarządzał funduszami skarbowymi i emerytalnymi Sycylii.

(89) Rzeczywiście jedynie na trzech z tych wysp znajduje się szkoła średnia, a tylko dwie posiadają szpital (jedna z nich nie ma oddziału ginekologiczno-położniczego).

(90) Przedsiębiorstwo Pan Med podało przykład wyliczenia kosztów i przychodów na trasie Rawenna - Katania w 2010 r., która przyniosłaby zysk w wysokości 8,3 mln EUR, co oznaczałoby nadwyżkę rekompensaty na rzecz obsługującego ją operatora, tj. przedsiębiorstwa Tirrenia. W pkt 259 i przypisie 91 decyzji w sprawie Tirrenia/CIN z 2020 r. Komisja stwierdziła jednak, że ponieważ przedsiębiorstwo Tirrenia odnotowało stratę na tej trasie w 2010 r., nie ma potrzeby dalszej oceny tego nieuzasadnionego twierdzenia.

(91) Przedsiębiorstwo Pan Med przedstawiło kilka pism wysłanych do lokalnych organów miejskich i portowych z prośbą o uzyskanie niezbędnych zezwoleń na rozpoczęcie obsługi tej trasy.

(92) Zgodnie z art. 11 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz.U. L 83 z 27.3.1999, s. 1).

(93) Sprawa C-205/99, Analir i in., ECLI:EU:C:2001:107.

(94) Mianowicie Vulcano, Panarei, Stromboli, Filicudi i Alicudi.

(95) Rozporządzenie Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9).

(96) W przypadku przedsiębiorstwa CdI wszystkie trasy są obsługiwane przez cały rok.

(97) Informacja ta obejmowała liczbę członków załogi oraz liczbę pracowników stałych i lądowych przypisanych do obsługi poszczególnych tras.

(98) Przedsiębiorstwo CdI przekazało również informacje na temat postępowań toczących się przed sądami administracyjnymi we Włoszech i poinformowało Komisję, że odwołało się od orzeczenia 592/14 wydanego przez CdS do Corte di Cassazione (zob. motyw 96 i przypis 45).

(99) Były to: podsekretarz w kancelarii premiera, ministerstwo rozwoju gospodarczego, ministerstwo transportu, władze regionu, przedsiębiorstwo Siremar pod zarządem nadzwyczajnym, przedsiębiorstwa SNS i CdI.

(100) Przedsiębiorstwo powołało się na wyroki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie C-390/98 Banks (ECLI:EU:C:2001:456) i z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-277/00 Niemcy/Komisja (ECLI:EU:C:2004:238).

(101) Te dwa warunki były następujące: Przedsiębiorstwo CdI musiało wygrać przetarg dotyczący oddziału przedsiębiorstwa, a umowa sprzedaży musiała zostać podpisana do dnia 31 grudnia 2011 r.

(102) W każdym razie Komisja zauważa, że przedsiębiorstwo CdI znajduje się obecnie w stanie likwidacji i nie prowadzi działalności gospodarczej. W związku z tym postępowanie wyjaśniające w sprawie wszelkiej przyznanej mu pomocy byłoby bezprzedmiotowe (zob. motywy 408 i 413).

(103) Zob. wyrok z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie C-280/00, Altmark Trans, ECLI:EU:C:2003:415.

(104) Dz.U. C 8 z 11.1.2012, s. 4.

(105) Zob. w szczególności sprawa 730/79, Philip Morris/Komisja, ECLI:EU:C:1980:209, pkt 11; sprawa C-53/00, Ferring, ECLI:EU:C:2001:627, pkt 21; sprawa C-372/97, Włochy/Komisja, ECLI:EU:C:2004:234, pkt 44.

(106) Sprawa T-214/95, Het Vlaamse Gewest/Komisja, ECLI:EU:T:1998:77.

(107) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 4055/86 z dnia 22 grudnia 1986 r. stosujące zasadę swobody świadczenia usług do transportu morskiego między państwami członkowskimi i między państwami członkowskimi a państwami trzecimi (Dz.U. L 378 z 31.12.1986, s. 1).

(108) Sprawa C-590/14 P, DEI i Komisja/Alouminion tis Ellados, ECLI:EU:C:2016:797, pkt 45.

(109) Wyrok w sprawach połączonych T-127/99, T-129/99 i T-148/99, Territorio Histórico de Álava - Diputación Foral de Álava i in./Komisja, ECLI:EU:T:2002:59, pkt 175.

(110) Komunikat Komisji C(2004) 43 - Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa dla transportu morskiego (Dz.U. C 13 z 17.1.2004, s. 3).

(111) Zob. sprawa C-205/99, Analir i in., ECLI:EU:C:2001:107.

(112) Komunikat Komisji w sprawie interpretacji rozporządzenia Rady (EWG) nr 3577/92 dotyczącego stosowania zasady swobody świadczenia usług w transporcie morskim w obrębie państw członkowskich (kabotaż morski), Bruksela, COM(2014) 232 final z 22.4.2014.

(113) Zob. sprawa T-454/13, SNCM/Komisja, ECLI:EU:T:2017:134, pkt 130 i 134.

(114) Ponadto Komisja stwierdza, że w latach 50. obsługiwano już pięć pakietów tras i zapewniano pewną formę rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych.

(115) Włochy przedstawiły jedynie szacunkowe dane za 2015 r., niepotwierdzone przez zewnętrznego konsultanta zgodnie z wymogami nowej umowy, oraz nie przedstawiły żadnych danych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 15 kwietnia 2016 r., ponieważ przedsiębiorstwo CdI przygotowywało się do zwrotu oddziału przedsiębiorstwa przedsiębiorstwu Siremar pod zarządem nadzwyczajnym, oraz za okres od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 30 lipca 2012 r., ponieważ przedsiębiorstwo Siremar pod zarządem nadzwyczajnym wykonywało obowiązki świadczenia usług publicznych.

(116) Tytułem przykładu w Table 5 przedstawiono dane statystyczne dotyczące każdej trasy z osobna za 2019 r. Ze względów zwięzłości Komisja nie podaje danych liczbowych za wszystkie inne lata, w których przedsiębiorstwo CdI lub przedsiębiorstwo SNS świadczyło tę usługę.

(117) Łączna liczba pasażerów podzielona przez łączną liczbę rejsów w obie strony w danym okresie.

(118) Łączna ilość ładunku (w metrach bieżących) podzielona przez łączną liczbę rejsów w obie strony w danym okresie.

(119) Z dniem 1 września 2016 r. trasę zmieniono na dwa dodatkowe połączenia "ALC/2" (pierwszy odcinek) i "ALC/2 bis" (powrót).

(120) Dane liczbowe za 2015 r. nie zostały zatwierdzone przez zewnętrznego konsultanta, jak w przypadku pozostałych lat, lecz zostały przygotowane ex post przez władze włoskie na podstawie dokumentacji przedsiębiorstwa CdI.

(121) Włochy nie przedstawiły żadnych danych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 10 kwietnia 2016 r. Włochy twierdzą, że tych danych statystycznych nie zgromadzono, ponieważ w tym czasie przedsiębiorstwo CdI przygotowywało się do przeniesienia oddziału z powrotem do przedsiębiorstwa Siremar pod zarządem nadzwyczajnym.

(122) Zob. sprawa C-205/99, Analir i in., ECLI:EU:C:2001:107, pkt 71.

(123) Zob. motyw 135 decyzji z 2004 r.

(124) Zob. motywy 101-103 i 201 decyzji z 2012 r.

(125) Ponieważ usługi oferowane przez pozostałych operatorów wykraczają poza zakres niniejszej decyzji, Komisja nie będzie wypowiadać się na temat tego, czy ich usługi stanowią faktyczne UOIG.

(126) Szczegółowe informacje o trasach i częstotliwościach zob. Table 3 Częstotliwości te były w dużej mierze takie same w okresie przedłużenia (2009-2012) z niewielkimi różnicami na kilku pojedynczych trasach lub w niektórych okresach roku.

(127) Zob. przypis 112.

(128) Harmonogram poszczególnych tras w ramach pakietu może się również zmieniać w czasie - zob. przypis 119.

(129) Należy zauważyć, że od 1 września 2016 r. przedsiębiorstwo SNS obsługuje tylko cztery różne trasy dużych prędkości (zob. przypis 119).

(130) W okresie przedłużenia cztery trasy dużych prędkości zostały do celów sprawozdawczych połączone w dwie grupy.

(131) Obecnie są one koordynowane i kontrolowane przez grupę Caronte & Tourist.

(132) W okresie od dnia 11 kwietnia do dnia 31 grudnia 2016 r. przedsiębiorstwo SNS odnotowało pozytywne wyniki na liniach ALC/6 i ALD/3 bis. Komisja zauważa jednak, że przez znaczną część okresu poza sezonem 2016 r. (od dnia 1 stycznia do dnia 10 kwietnia), kiedy połączenia te zazwyczaj nie są rentowne, obsługę połączeń prowadziło przedsiębiorstwo CdI. W związku z tym fakt, że przedsiębiorstwo SNS nie obsługiwało połączeń w tym okresie, prawdopodobnie wpłynął negatywnie na wyniki finansowe dotyczące tych tras za 2016 r.

(133) W szczególności dotyczyło to następujących operatorów: Minoan Lines Shipping, La Méridionale, Moby, Grandi Navi Veloci, Liberty Lines (wcześniej znane pod nazwą Ustica Lines), Grimaldi Group, Corsica Ferries, SNAV i Caronte & Tourist. Przedsiębiorstwa należące do byłej grupy Tirrenia (np. Caremar, Toremar) wyłączono z grupy odniesienia. Grupa odniesienia obejmuje dwa przedsiębiorstwa, które później miały obsługiwać nową umowę - Liberty Lines (wcześniej znane jako Ustica Lines) oraz Caronte & Tourist - w ramach spółki joint venture SNS. W tym czasie te dwa przedsiębiorstwa świadczyły jednak inne usługi, nieobjęte zakresem początkowej umowy. W związku z tym Komisja nie wykluczyła ich z grupy odniesienia.

(134) Komisja przypomina, że 2009 r. był ostatnim rokiem, w którym przedsiębiorstwo Siremar prowadziło działalność na normalnych warunkach (tj. nie zostało jeszcze objęte zarządem nadzwyczajnym).

(135) W tych latach kapitał netto inwestowany co roku przez przedsiębiorstwa CdI i SNS wynosił średnio 33,8 mln EUR.

(136) Z wyjątkiem roku 2015 oraz pierwszych miesięcy roku 2016 (zob. przypisy 120 i 121). Chociaż Komisja żałuje, że Włochy nie przekazały tych danych, zauważa jednak, że dotyczy to jedynie ostatniego okresu, w którym przedsiębiorstwo CdI świadczyło usługę, podczas gdy ocena Komisji skupia się na przedsiębiorstwie SNS, co wyjaśniono w motywie 295.

(137) Dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.U. L 134 z 30.4.2004, s. 1).

(138) Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.U. L 134 z 30.4.2004, s. 114).

(139) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65).

(140) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 243).

(141) W art. 5 dyrektywy 2004/17/WE istotnie wyjaśniono, że jej zakres obejmuje jedynie usługi transportowe w obszarze transportu kolejowego, systemów automatycznych, tramwajów, trolejbusów, autobusów lub kolei linowych.

(142) Na podstawie art. 21 dyrektywy 2004/18/WE.

(143) Art. 1 ust. 4 dyrektywy 2004/18/WE stanowi: "»Koncesja na usługi« oznacza umowę tego samego rodzaju jak zamówienie publiczne na usługi z wyjątkiem faktu, że wynagrodzenie za świadczenie usług stanowi albo wyłącznie prawo do korzystania z takiej usługi, albo takie prawo wraz z płatnością".

(144) Zawiadomienie Komisji w sprawie pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. C 262 z 19.7.2016, s. 1).

(145) W przypisie 146 do zawiadomienia w sprawie pojęcia pomocy państwa Komisja zauważa, że sądy unijne często odnoszą się, w kontekście pomocy państwa, do procedur "otwartych". Użycie słowa "otwarte" nie odnosi się jednak do konkretnej procedury przewidzianej w dyrektywach w sprawie zamówień publicznych. W związku z tym Komisja jest zdania, że słowo "konkurencyjny" wydaje się bardziej odpowiednie i nie oznacza to odstąpienia od przesłanek materialnych określonych w orzecznictwie.

(146) W szczególności dekret z mocą ustawy 134/2008.

(147) Ponadto, jak wyjaśniono w motywie 373, art. 36 ust. 1 dyrektywy 2004/18/WE nie miał zastosowania do tego przetargu. W związku z tym Włochy nie miały w praktyce obowiązku przedstawienia w zaproszeniu kryteriów kwalifikacji.

(148) Komisja zwraca uwagę, że Włochy nie miały również obowiązku przedstawić w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania szczegółowego opisu konkretnych aktywów przeznaczonych na sprzedaż oraz nowego zamówienia publicznego na usługi, ponieważ art. 36 ust. 1 dyrektywy 2004/18/WE nie miał zastosowania do tego postępowania o udzielenie zamówienia.

(149) Ponadto ponieważ art. 36 ust. 1 dyrektywy 2004/18/WE nie miał zastosowania do przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia, Włochy nie miały również obowiązku opisać w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania, w jaki sposób zorganizowane zostaną kolejne etapy postępowania o udzielenie zamówienia.

(150) Zob. wyrok Sądu z dnia 28 lutego 2012 r., Land Burgenland i Austria/Komisja, sprawy połączone T-268/08 i T-281/08, ECLI:EU:T:2012:90, pkt 87.

(151) Zgodnie z art. 63 ust. 2 dekretu z mocą ustawy 270/1999 każdy potencjalny nabywca oddziału dużego przedsiębiorstwa w zarządzie nadzwyczajnym musi zobowiązać się do utrzymania poziomu zatrudnienia (tj. liczby pracowników) i dalej prowadzić działalność gospodarczą przez co najmniej dwa lata po nabyciu.

(152) Z wyjątkiem odpowiednio sprecyzowanych okoliczności.

(153) Jak uzgodniono ze związkami zawodowymi w listopadzie 2011 r., w praktyce dotyczyło to wszystkich pracowników oddziału przedsiębiorstwa w chwili podpisania umowy sprzedaży.

(154) Projekt tego zamówienia został udostępniony w pokoju danych wszystkim oferentom. Ponadto jego kluczowe przepisy określono już w art. 19-ter dekretu z mocą ustawy 135/2009.

(155) Ferrando i Massone Srl.

(156) W sprawozdaniu Ferrando i Massone Srl faktycznie uznano, że dwa statki nie miały żadnej wartości finansowej.

(157) Wynika to z faktu, że w przypadku gdy statek nie osiągnął jeszcze końca okresu użytkowania, jego wartość do celów związanych z żeglugą byłaby wyższa niż wartość pochodzącego z niego złomu. W ramach scenariusza przewidującego sprzedaż statków osobno prawdopodobne jest, że co najmniej niektóre z nich będą musiały zostać sprzedane po cenie odpowiadającej wartości pochodzącego z nich złomu. W związku z tym przez połączenie statków z zamówieniem publicznym na usługi wszystkie zdolne do żeglugi statki są nadal eksploatowane i tym samym mogą zostać sprzedane po cenie wyższej niż wartość pochodzącego z nich złomu.

(158) Aby zapoznać się z bardziej szczegółowymi informacjami, zob. odpowiedź Komisji na pytanie 68 w dokumencie roboczym służb Komisji "Przewodnik dotyczący stosowania przepisów prawa Unii Europejskiej z zakresu pomocy państwa, zamówień publicznych i rynku wewnętrznego do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym" z dnia 29 kwietnia 2013 r. (zob.: http://ec.europa.eu/competition/state_aid/overview/new_guide_eu_rules_procurement_pl.pdf).

(159) Decyzja Komisji w sprawie SA.42710, UOIG - szybkie pasażerskie połączenie morskie między Mesyną i Reggio Calabria - Włochy (Dz.U. C 40 z 2.2.2018, s. 4).

(160) Decyzja Komisji w sprawie SA.42366, rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych przyznane bpost w latach 2016-2020 - Belgia (Dz.U. C 341 z 16.9.2016, s. 5).

(161) Art. 30 dyrektywy 2004/18/WE, art. 1 ust. 9 lit. a) dyrektywy 2004/17/WE.

(162) Decyzja Komisji w sprawie SA.22843, umowa o przekazaniu obowiązku użyteczności publicznej zawarta między Korsyką a SNCM i CMN na lata 2007-2013 (Dz.U. L 220 z 17.8.2013, s. 20).

(163) Zob. również wcześniejsze decyzje Komisji o bezprzedmiotowości, takie jak Mines de potasse d'Alsace (Dz.U. L 86 z 24.3.2006, s. 20) i Ducatt (sprawa SA.39990, dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej).

(164) Sprawa C-385/18, Arriva Italia, ECLI:EU:C:2019:1121, pkt 36.

(165) Władze włoskie zgłosiły jedynie rekompensatę z tytułu świadczenia usług publicznych przyznaną na podstawie nowej umowy, którą Komisja uznała za niestanowiącą pomocy państwa (zob. motyw 9). Ponadto przedsiębiorstwo Siremar pod zarządem nadzwyczajnym twierdziło, że rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych przyznana przedsiębiorstwu Siremar w ramach przedłużenia początkowej umowy byłaby zgodna z rynkiem wewnętrznym i zwolniona z wymogu zgłoszenia na podstawie decyzji w sprawie UOIG z 2011 r. Komisja oceni, czy rzeczywiście tak było, w sekcji 8.3.1.

(166) Celem uzupełnienia Komisja zauważa, że przepis przejściowy przewidziany w art. 10 lit. a) decyzji w sprawie UOIG z 2011 r., zgodnie z którym programy pomocy wprowadzone przed wejściem w życie tej decyzji (tj. przed dniem 31 stycznia 2012 r.), które były zgodne z rynkiem wewnętrznym i zwolnione z wymogu zgłoszenia zgodnie z decyzją w sprawie UOIG z 2005 r., są nadal zgodne z rynkiem wewnętrznym i zwolnione na kolejny okres dwóch lat (tj. do dnia 30 stycznia 2014 r. włącznie). Oznacza to, że pomoc, którą przyznano w ramach odnośnego programu w okresie od wejścia w życie decyzji w sprawie UOIG z 2005 r. w dniu 19 grudnia 2005 r. do wejścia w życie decyzji w sprawie UOIG z 2011 r. w dniu 31 stycznia 2012 r., zostanie uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, ale tylko od dnia, w którym ją przyznano, do dnia 30 stycznia 2014 r. włącznie. W każdym razie, w przypadku pomocy przyznanej od dnia 31 stycznia 2012 r., przepis przejściowy określony w art. 10 lit. a) decyzji w sprawie UOIG z 2011 r. nie ma zastosowania, a oceny zgodności należy dokonywać na podstawie decyzji w sprawie UOIG z 2011 r.

(167) Dz.U. C 249 z 31.7.2014, s. 1.

(168) Zob. pkt 140 wytycznych dotyczących ratowania i restrukturyzacji z 2014 r.

(169) Wyjątek stanowią 2015 r. (dane niepotwierdzone przez zewnętrznych konsultantów - zob. przypis 121) i okres od dnia 1 stycznia do dnia 10 kwietnia 2016 r. (brak danych - zob. przypis 122).

(170) Ze względu na zwięzłość Komisja nie zamieszcza szczegółowych danych liczbowych w niniejszej decyzji.

(171) Po przyjęciu decyzji z 2001 r. władze włoskie sporządziły plan pięcioletni dla przedsiębiorstwa Tirrenia di Navigazione na okres 2000-2004. Plan ten zatwierdzono dekretem ministerialnym z dnia 20 września 2001 r.

(172) Zgodnie z decyzją podjętą podczas konferencji międzyresortowej w dniu 30 grudnia 2004 r. Na mocy tej decyzji przedłużono pierwotnie przewidziany okres amortyzacji z 20 do 30 lat dla promów silnikowych oraz z 15 do 20 lat dla szybkich jednostek pasażerskich. Konferencję międzyresortową ustanowiono na podstawie art. 11 ustawy nr 856/1986, a w jej skład wchodzili przedstawiciele Ministerstwa Transportu, Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego.

(173) Dz.U. L 318 z 17.11.2006, s. 17.

(174) Jak ustalono w motywie 440. Zgodność z prawem pomocy przyznanej w odniesieniu do pozostałych tras będzie przedmiotem dalszej analizy w sekcji 8.3.1.8.

(175) Władze włoskie przedstawiły pewne informacje dotyczące tego roku: obliczenie wysokości rekompensaty za 2009 r., tj. 67 mln EUR, którą określono na podstawie metody wskazanej w początkowej umowie oraz szczegółowych zapisów księgowych dotyczących poszczególnych linii. Przedsiębiorstwo Siremar wniosło o około 72,2 mln EUR rekompensaty za ten rok, ale władze włoskie odrzuciły część wnioskowanych kosztów, ponieważ nie były one kwalifikowalne w ramach stosowanej metody. Przyznana kwota w wysokości 67 mln EUR była znacznie niższa niż kwota rekompensaty zatwierdzonej w 2008 r. (tj. 75,4 mln EUR). Włochy doprecyzowały również, że stopę zwrotu z zainwestowanego kapitału w wysokości 2,9 mln EUR wyliczono poprzez zastosowanie początkowej umowy. Kwotę tę dodano do łącznych kosztów, wskutek czego otrzymano kwotę rekompensaty w wysokości 67 mln EUR.

(176) Komisja przypomina w tym kontekście, że te cztery trasy uznano za stanowiące faktyczne UOIG (zob. sekcja 8.3.1.2) i że spełniają one wymogi dotyczące obowiązków świadczenia usług publicznych określone w rozporządzeniu w sprawie kabotażu morskiego. Ponadto Komisja zaakceptowała przedłużenie obowiązywania początkowej umowy z przedsiębiorstwem Siremar w świetle procesu prywatyzacji tego przedsiębiorstwa, w związku z czym jej uzasadniona opinia z dnia 21 czerwca 2012 r. nie dotyczyła przedsiębiorstwa Siremar (zob. motyw 143).

(177) Nawet jeżeli pomoc ta została przyznana przed wejściem w życie wytycznych dotyczących ratowania i restrukturyzacji z 2014 r., zgodnie z pkt 139 tych wytycznych, przy badaniu pomocy dla podmiotów świadczących usługi w ogólnym interesie gospodarczym, takich jak przedsiębiorstwo Siremar, Komisja musi stosować przepisy określone w wytycznych dotyczących ratowania i restrukturyzacji z 2014 r., niezależnie od daty przyznania pomocy. Przy ocenie przez Komisję zgodności pomocy przyznanej podmiotom świadczącym UOIG znajdującym się w trudnej sytuacji przed dniem 31 stycznia 2012 r. na podstawie wytycznych dotyczących ratowania i restrukturyzacji z 2014 r., pomoc taka zostanie uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli jest zgodna z przepisami określonymi w zasadach ramowych UOIG z 2011 r., z wyjątkiem pkt 9, 14, 19, 20, 24, 39 i 60.

(178) Do kwoty tej wliczały się należne państwu odsetki w wysokości 11 367,51 EUR za okres od dnia 30 czerwca 2011 r. do dnia 11 lipca 2011 r.

(179) Ad abundantiam, jeżeli chodzi o pomoc przyznaną przedsiębiorstwu Siremar w formie tych zwolnień podatkowych, Komisja zauważa, że w chwili przyjęcia niniejszej decyzji przedsiębiorstwo Siremar pod zarządem nadzwyczajnym nie świadczy już UOIG ani nie prowadzi innej działalności gospodarczej.

(180) Sprawa C-301/87, Francja/Komisja, ECLI:EU:C:1990:67, pkt 41.

(181) Przy okazji Komisja zauważa, że ponieważ oddział przedsiębiorstwa został zwrócony przedsiębiorstwu Siremar pod zarządem nadzwyczajnym, a następnie przekazany przedsiębiorstwu SNS wraz z udzieleniem zamówienia na podstawie nowej umowy, kwestia ewentualnej ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwami CdI i SNS, które są dwiema odrębnymi stronami w procedurze przetargowej, nie istnieje.

(182) Wyrok z dnia 12 lipca 1973 r., Komisja/Niemcy, C-70/72, EU:C:1973:87, pkt 13.

(183) Wyrok z dnia 21 marca 1990 r., Belgia/Komisja, C-142/87, EU:C:1990:125, pkt 66.

(184) Wyrok z dnia 17 czerwca 1999 r., Belgia/Komisja, C-75/97, EU:C:1999:311, pkt 64 i 65.

(185) Rozporządzenie Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9).

(186) Prawo krajowe reguluje kolejność roszczenia z tytułu pomocy państwa w wykazie zobowiązań, pod warunkiem że kolejność ta jest zgodna z zasadami skuteczności i równorzędności. Zob. pkt 64 zawiadomienia Komisji w sprawie odzyskiwania pomocy państwa niezgodnej z prawem i z rynkiem wewnętrznym, Dz.U. C 247 z 23.7.2019, s. 1 Roszczenie z tytułu pomocy państwa nie może być w każdym razie sklasyfikowane niżej niż zwykłe roszczenia niezabezpieczone. Ostateczny wpis roszczenia z tytułu pomocy państwa wstrzymuje również naliczanie dodatkowych odsetek od zwracanej pomocy.

(187) Sprawa C-303/88, Włochy/Komisja, ECLI:EU:C:1991:136.

(188) Sprawa T-121/15, Fortischem a.s./Komisja, ECLI:EU:T:2019:684, pkt 208.

(189) Sprawa T-123/09, Ryanair/Komisja, ECLI:EU:T:2012:164, pkt 156.

(190) Jak opisano w przypisie 41, przedsiębiorstwo SNS obecnie oferuje jednak swoje usługi wyłącznie jako Caronte & Tourist albo Liberty Lines, a nie jako samodzielne przedsiębiorstwo (zob. na przykład strona internetowa przedsiębiorstwa Siremar, http://siremar.it/, która od razu przekierowuje użytkownika na stronę internetową jednego z tych dwóch przedsiębiorstw).

(191) Zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 24 października 2013 r., Land Burgenland/Komisja, sprawy połączone C-214/12 P, C-215/12 P i C-223/12 P, ECLI:EU:C:2013:682, pkt 94-96.

(192) W biznesplanie na lata 2016-2027 nie uwzględniono częstotliwości kursów na liniach (zob. motyw 123). Nie uwzględniono w nim również głównych strategicznych czynników mających na niego wpływ, które ujęto w planie na lata 2011-2022: nowych umów o pracę dla wszystkich pracowników, sprzedaży przez internet, efektywności paliwowej, efektywności operacyjnej.

* Autentyczne są wyłącznie dokumenty UE opublikowane w formacie PDF w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Chcesz uzyskać dostęp? Skorzystaj z bezpłatnego abonamentu

TESTUJ INFORLEX przez 5 dni za darmo!

Jeśli już masz abonament Inforlex Zaloguj się