(24)

Komisja przypomina, że system przeprowadzanej przez Komisję kontroli ex ante nowych środków pomocy przewidziany w art. 108 ust. 3 TFUE ma na celu niedopuszczenie do udzielania pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym (8). Jeżeli chodzi o odzyskanie pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym, z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika również, że uprawnienie Komisji do nakazania państwom członkowskim odzyskania pomocy uznanej przez Komisję za niezgodną z rynkiem wewnętrznym ma na celu wyeliminowanie zakłócenia konkurencji spowodowanego przez przewagę konkurencyjną, z której beneficjent tej pomocy skorzystał, i przywrócenie sytuacji sprzed wypłacenia rzeczonej pomocy (9). Jeżeli przedsiębiorstwo nie jest w stanie spłacić pomocy, wówczas ze względu na obowiązek odzyskania pomocy dane państwo członkowskie jest zobowiązane do tego, by doprowadzić do likwidacji tego przedsiębiorstwa (10), czyli do zakończenia jego działalności i sprzedaży jego aktywów na warunkach rynkowych.

(25)

Innymi słowy, głównym celem systemu kontroli pomocy państwa jest zapobieganie udzielaniu pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym. W związku z powyższym, jeżeli wypłata pomocy państwa niezgodnej z prawem i z rynkiem wewnętrznym powoduje zakłócenie konkurencji na rynku wewnętrznym, wówczas należy zapewnić przywrócenie sytuacji, jaka miała miejsce przed zakłóceniem konkurencji, w razie potrzeby poprzez likwidację beneficjenta.

(26)

Komisja zauważa, że opisane w motywie 8 środki nr 1, 2 i 3 odnoszą się do Oltchimu, który obecnie jest w stanie upadłości i całkowicie zaprzestał działalności gospodarczej bez jakiejkolwiek ciągłości gospodarczej przynajmniej do dnia wydania decyzji z 2018 r. (11).

(27)

Zgodnie z rumuńskim prawem (12), gdy przedsiębiorstwo przechodzi w stan upadłości, jego aktywa zostają sprzedane, a zyski z tej sprzedaży przekazuje się wierzycielom likwidowanego przedsiębiorstwa w kolejności, w jakiej ich roszczenia widnieją w wykazie zobowiązań. W tym kontekście Komisja w pierwszej kolejności musi ustalić, czy dalsze postępowanie dotyczące Oltchimu jest nadal uzasadnione. Jeżeli kontynuowanie tego postępowania nie ma uzasadnienia, wówczas Komisja musi ustalić, czy może mieć miejsce ciągłość gospodarcza między Oltchimem a dowolnym innym przedsiębiorstwem, na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.

(28)

Komisja zauważa przede wszystkim, że 26 października 2020 r. władze rumuńskie potwierdziły likwidatora wyznaczonego dla Oltchimu. Zgodnie z prawem rumuńskim przedsiębiorstwo to dopuszczono do uzgodnionego z wierzycielami postępowania upadłościowego obejmującego sprzedaż aktywów przedsiębiorstwa i zakończenie jego działalności gospodarczej z całkowitym zaprzestaniem działań. Postępowanie to jest prowadzone pod nadzorem sędziego. Komisja uznaje zatem, że wybór postępowania wskazuje już na to, że po jego zakończeniu przedsiębiorstwo Oltchim przestanie istnieć.

(29)

Komisja zauważa, że od rozpoczęcia postępowania upadłościowego Oltchim zaprzestał całej działalności gospodarczej (zob. motyw 17).

(30)

Ponadto, jeżeli chodzi o środek nr 2, Rumunia tymczasowo prawidłowo wdrożyła decyzję z 2018 r., należycie rejestrując roszczenie z tytułu pomocy państwa wraz z odpowiednimi odsetkami od zwracanej pomocy w wykazie zobowiązań przedsiębiorstwa.

(31)

W związku z powyższym Komisja odnotowuje, że od 8 maja 2019 r. przedsiębiorstwo Oltchim nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej, wszystkie jego aktywa operacyjne - stanowiące większość całkowitych aktywów (ok. 60 % pod względem wartości) - zostały sprzedane jeszcze przed rozpoczęciem postępowania upadłościowego, pozostałe aktywa (aktywa nieoperacyjne) zostały wystawione na sprzedaż, pracownicy zostali zwolnieni, a po zakończeniu postępowania upadłościowego przedsiębiorstwo zostanie ostatecznie usunięte z rejestru handlowego. Wraz z zakończeniem działalności przez Oltchim ustały wszelkie ewentualne zakłócenia konkurencji przez środki nr 1 i 3, o których mowa w motywie 8, lub ewentualny wpływ tych środków na wymianę handlową.

(32)

W tym kontekście Komisja odnotowuje, że osiągnięto już oba cele w zakresie kontroli i odzyskania pomocy państwa, o których mowa powyżej, tj. zapobieganie udzielaniu pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym i zapewnienie przywrócenia sytuacji, jaka miała miejsce przed zakłóceniem konkurencji spowodowanym udzieleniem pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym. Przedsiębiorstwo Oltchim nie jest już podmiotem gospodarczym prowadzącym działalność na rynku i jest już objęte postępowaniem upadłościowym, a ze względu na niewystarczające środki finansowe sprzedaż aktywów Oltchimu pozwala jedynie na częściowe zaspokojenie roszczeń z tytułu pomocy państwa. Kontynuacja postępowania dotyczącego środków nr 1 i 3 na rzecz Oltchimu jest zatem nieuzasadniona.

(33)

Jeżeli chodzi o ewentualne istnienie ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Oltchim a jego następcami, zgodnie z orzecznictwem można uwzględnić następujące czynniki: przedmiot przekazania (aktywa i pasywa, utrzymanie siły roboczej, aktywa zgrupowane), cenę przekazania, tożsamość właścicieli przedsiębiorstwa przejmującego i przedsiębiorstwa przejmowanego, moment dokonania przekazania (po wszczęciu dochodzenia, postępowania lub po wydaniu ostatecznej decyzji), a także ekonomiczną logikę operacji przejęcia (13).

(34)

W swojej decyzji z 2018 r. (motyw 316 i nast.) Komisja przeanalizowała każde z pięciu kryteriów i stwierdziła - w motywach 350 i 351 - brak ciągłości gospodarczej między Oltchimem a spółką Chimcomplex albo grupą DSG, tj. dwoma nabywcami większości pakietów aktywów Oltchimu, w chwili wydania decyzji z 2018 r. Ustalenie to wynikało z okoliczności, że planowano sprzedaż aktywów po ich cenie rynkowej, przedsiębiorstwa nie miały żadnych powiązań gospodarczych ani korporacyjnych z Oltchimem, a nowi właściciele mieli wykorzystywać aktywa w innych warunkach i zgodnie z innymi modelami biznesowymi niż warunki i model Oltchimu.

(35)

Podobnie Komisja uznała za niezwykle mało prawdopodobne, żeby istniała ciągłość gospodarcza między Oltchimem a jakimkolwiek potencjalnym nabywcą (potencjalnymi nabywcami) pozostałych aktywów, których sprzedaż planowano w drodze nowego przetargu, jak opisano w uwagach Rumunii z 20 kwietnia 2018 r., ponieważ były to aktywa nieoperacyjne, przy czym zakres działalności, która miała być prowadzona przez potencjalnego nabywcę (potencjalnych nabywców), wyraźnie nie obejmowałby działalności Oltchimu, a zakres działalności, która miała być prowadzona z wykorzystaniem tych aktywów najprawdopodobniej byłby inny niż zakres działalności Oltchimu.

(36)

Od czasu przyjęcia decyzji z 2018 r. Komisja nie otrzymała żadnych informacji, które mogłyby skłonić ją do zmiany zdania w kwestii braku ciągłości gospodarczej. Ostatnimi informacjami, które Komisja otrzymała, były rejestracja roszczeń z tytułu pomocy państwa w wykazie zobowiązań w listopadzie 2020 r. oraz najnowsza aktualizacja dotycząca upadłości, którą Rumunia przesłała pismem z 18 listopada 2021 r. Komisja nadal będzie monitorować upadłość Oltchimu, aby zapewnić prawidłową realizację roszczenia dotyczącego środka nr 2 i ostateczną likwidację tego przedsiębiorstwa.

(37)

W tym kontekście, uwzględniając nieuniknioną likwidację przedsiębiorstwa Oltchim bez jakichkolwiek oznak ciągłości gospodarczej, formalne postępowanie wyjaśniające w sprawie pozostających do rozpatrzenia środków (środki nr 1 i 3) przyznanych na rzecz Oltchimu, wszczęte na podstawie art. 108 ust. 2 akapit pierwszy TFUE, straciło uzasadnienie,