(1)

Komisja i wysoki przedstawiciel uznali, że wraz z rosnącymi napięciami geopolitycznymi, głębszą integracją gospodarczą i przyspieszeniem rozwoju technologicznego niektóre przepływy i działania gospodarcze mogą zagrażać naszemu bezpieczeństwu gospodarczemu, i przyjęli wspólny komunikat w sprawie europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego (1) w celu określenia kompleksowego strategicznego podejścia do kwestii bezpieczeństwa gospodarczego.

(2)

Europejska strategia bezpieczeństwa gospodarczego opiera się na trzech filarach: promowaniu bazy gospodarczej i konkurencyjności UE; ochronie przed zagrożeniami; oraz nawiązywaniu partnerstw z możliwie najszerszym gronem krajów w celu rozwiązywania wspólnych problemów i dbania o wspólne interesy.

(3)

W tych ramach oraz w świetle zagrożeń, jakie mogą stwarzać pewne zależności gospodarcze i zmiany techniczne, UE potrzebuje jasnego obrazu zagrożeń dla jej bezpieczeństwa gospodarczego i ich ewolucji w czasie.

(4)

Zagrożenia te należy określać i oceniać wspólnie z państwami członkowskimi UE i przy udziale prywatnych zainteresowanych stron w ramach dynamicznego i ciągłego procesu.

(5)

W europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego określono następujące cztery szerokie i niewyczerpujące kategorie zagrożeń, które należy poddać dalszej ocenie: zagrożenia dla odporności łańcuchów dostaw, w tym w zakresie bezpieczeństwa energetycznego; zagrożenia dla bezpieczeństwa fizycznego i cyberbezpieczeństwa infrastruktury krytycznej; zagrożenia dotyczące bezpieczeństwa technologii i wycieku technologii; zagrożenia dotyczące wykorzystywania zależności gospodarczych lub wymuszenia ekonomicznego jako broni.

(6)

We wspólnym komunikacie Komisja zobowiązała się do oceny zagrożeń związanych z bezpieczeństwem i wyciekiem technologii na podstawie wykazu strategicznych technologii o krytycznym znaczeniu dla bezpieczeństwa gospodarczego oraz, w przypadku najbardziej wrażliwych rodzajów zagrożeń, do zaproponowania wykazu technologii krytycznych na potrzeby oceny ryzyka, jaką należy przeprowadzić wspólnie z państwami członkowskimi do końca 2023 r.

(7)

We wspólnym komunikacie określono, do celów dalszej oceny ryzyka, następujące trzy wąsko zdefiniowane i dalekosiężne kryteria wyboru technologii stwarzających najbardziej wrażliwe rodzaje zagrożeń: prorozwojowy i transformacyjny charakter technologii; ryzyko fuzji cywilno-wojskowej; oraz ryzyko niewłaściwego wykorzystania technologii do naruszania praw człowieka.

(8)

Kryterium dotyczące prorozwojowego i transformacyjnego charakteru technologii uwzględnia jej potencjał i znaczenie dla znacznego wzrostu efektywności i sprawności lub radykalnych zmian w odniesieniu do określonych sektorów, zdolności itp.

(9)

Kryterium ryzyka fuzji cywilno-wojskowej dotyczy znaczenia danej technologii zarówno dla sektora cywilnego, jak i wojskowego oraz jej potencjału w zakresie rozwoju obu tych dziedzin, a także ryzyka związanego z wykorzystywaniem niektórych technologii do podważania pokoju i bezpieczeństwa.

(10)

Kryterium ryzyka niewłaściwego wykorzystania technologii do naruszania praw człowieka dotyczy jej potencjalnego niewłaściwego wykorzystania z naruszeniem praw człowieka, w tym ograniczaniem podstawowych wolności.

(11)

Po pierwszej analizie wewnętrznej Komisja określiła wykaz 10 obszarów technologii krytycznych dla bezpieczeństwa gospodarczego UE. Ten wykaz obszarów technologii uwzględnia prace przeprowadzone zgodnie z planem działania na rzecz synergii między przemysłem cywilnym, obronnym i kosmicznym (2). Jest to dokument o dynamicznym charakterze i w ramach trwającego procesu może podlegać dalszym zmianom odzwierciedlającym rozwój technologiczny.

(12)

Na podstawie trzech wąsko zdefiniowanych i dalekosiężnych kryteriów wyboru technologii do dalszej oceny w niniejszym zaleceniu wskazano cztery spośród wymienionych obszarów technologii, które z dużym prawdopodobieństwem są najbardziej wrażliwe na bezpośrednie ryzyko wystąpienia zagrożeń związanych z bezpieczeństwem technologii i wyciekiem technologii, a mianowicie zaawansowane półprzewodniki, sztuczną inteligencję, technologie kwantowe i biotechnologie. Należy nadać najwyższy priorytet wspólnej ocenie ryzyka tych obszarów technologii, którą należy przeprowadzić z państwami członkowskimi do końca roku. Z zastrzeżeniem ustalenia zakresu współpracy z państwami członkowskimi ta wspólna ocena może koncentrować się na podzbiorach technologii w ramach tych czterech obszarów technologii.

(13)

Struktura wykazu odzwierciedla ocenę Komisji dotyczącą tego, które spośród tych obszarów technologii mogą z większym prawdopodobieństwem stwarzać ryzyko wystąpienia zagrożeń związanych z bezpieczeństwem technologii i wyciekiem technologii. Może to pomóc w podejmowaniu decyzji na dalszych etapach. Komisja podejmie otwarty dialog z państwami członkowskimi na temat odpowiedniego harmonogramu i zakresu dalszych ocen ryzyka, uwzględniając między innymi wpływ czasu na ewolucję zagrożeń. Komisja z zadowoleniem przyjęłaby możliwie szybką wymianę poglądów w Radzie na temat tego aspektu strategii bezpieczeństwa gospodarczego, w kontekście ogólnych dyskusji politycznych i wytycznych w odpowiedzi na wspólny komunikat. Komisja może przedstawić w tym zakresie dalsze inicjatywy do wiosny 2024 r., w świetle takiego dialogu i pierwszych doświadczeń związanych ze wstępnymi wspólnymi ocenami, a także dalszych informacji, które mogą się pojawić w odniesieniu do wymienionych obszarów technologii. Podejmując decyzję w sprawie wniosków dotyczących przeprowadzania dalszych wspólnych ocen ryzyka z państwami członkowskimi w odniesieniu do co najmniej jednego z wymienionych dodatkowych obszarów technologii lub ich podzbiorów, Komisja weźmie pod uwagę bieżące lub planowane działania w zakresie promowania lub partnerstwa w odniesieniu do danego obszaru technologii. Ogólnie rzecz biorąc, Komisja weźmie pod uwagę, że środki wprowadzone w celu zwiększenia konkurencyjności UE w odpowiednich obszarach mogą przyczynić się do zmniejszenia niektórych zagrożeń technologicznych.

(14)

Celem oceny ryzyka powinna być identyfikacja i analiza podatności na zagrożenia o charakterze systemowym w zależności od ich potencjalnego wpływu na bezpieczeństwo gospodarcze UE oraz stopnia prawdopodobieństwa urzeczywistnienia się tego negatywnego wpływu. Aby ustrukturyzować przyszłą ocenę ryzyka z udziałem państw członkowskich, Komisja określiła pewne zasady przewodnie.

(15)

Niniejsze zalecenie nie przesądza o wyniku oceny ryzyka. Jedynie wynik szczegółowej wspólnej oceny poziomu i charakteru przedstawionych zagrożeń może być podstawą dalszej dyskusji na temat potrzeby wprowadzenia precyzyjnych i proporcjonalnych środków w zakresie promowania, ochrony lub partnerstwa w odniesieniu do któregokolwiek z tych obszarów technologii lub ich podzbioru. Państwa członkowskie i Komisja mogą wykorzystać te informacje przy opracowywaniu przyszłych działań politycznych, w tym środków w zakresie promocji, partnerstwa lub ochrony na poziomie krajowym, unijnym lub międzynarodowym, które powinny być proporcjonalne do poziomu ryzyka i precyzyjne pod względem zakresu. Na tym etapie wstępnej oceny nie można zatem wyciągnąć żadnych wniosków co do wykorzystania jakichkolwiek konkretnych instrumentów, którymi dysponują UE lub państwa członkowskie, w celu promowania, ochrony lub partnerstwa z innymi podmiotami, aby zwiększyć bezpieczeństwo gospodarcze.

(16)

Wszelkie środki, które mogą zostać wprowadzone, będą proporcjonalne i precyzyjnie ukierunkowane na oszacowane ryzyko związane z każdym obszarem technologii krytycznych lub odpowiednią technologią. Wszelkie wdrożone środki będą miały na celu wzmocnienie siły Unii w tych obszarach i będą zaprojektowane tak, aby zminimalizować wszelkie negatywne skutki uboczne dla rynku i gospodarki. W szczególności oceny przyczynią się do rozwoju polityki Unii wspierającej innowacje i rozwój przemysłowy w zakresie określonych technologii, w tym poprzez inicjatywy międzynarodowe,