(1)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 (4) ujednolica wymogi dotyczące rozrachunku instrumentów finansowych oraz zasady dotyczące organizacji i prowadzenia centralnych depozytów papierów wartościowych (CDPW) w celu wspierania bezpiecznego, efektywnego i sprawnego rozrachunku. Rozporządzeniem tym wprowadzono krótsze okresy rozrachunku, środki dyscypliny rozrachunku, rygorystyczne wymogi organizacyjne, wymogi w zakresie prowadzenia działalności i wymogi ostrożnościowe dla CDPW, zaostrzone wymogi ostrożnościowe i wymogi w zakresie nadzoru dla CDPW i innych instytucji świadczących usługi bankowe, które wspierają rozrachunek papierów wartościowych, oraz system umożliwiający CDPW, które posiadają zezwolenie, świadczenie usług w całej Unii.

(2)

Uproszczenie wymogów w niektórych obszarach objętych zakresem stosowania rozporządzenia (UE) nr 909/2014 oraz zapewnienie bardziej proporcjonalnego podejścia w tych obszarach byłoby zgodne z programem sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) opracowanym przez Komisję, w którym podkreślono konieczność obniżenia kosztów i uproszczenia przepisów, tak aby cele polityki Unii były realizowane w najbardziej wydajny sposób, i który ma na celu w szczególności ograniczenie obciążeń regulacyjnych i administracyjnych.

(3)

Wydajne i odporne infrastruktury posttransakcyjne stanowią podstawowe elementy dobrze funkcjonującej unii rynków kapitałowych, a także zwiększają wysiłki mające na celu wspieranie inwestycji, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy zgodnie z priorytetami politycznymi Komisji. Z tego powodu przegląd rozporządzenia (UE) nr 909/2014 jest jednym z kluczowych działań przewidzianych w opracowanym przez Komisję planie działania na rzecz unii rynków kapitałowych określonym w komunikacie Komisji z dnia 24 września 2020 r. pt. „Unia rynków kapitałowych dla obywateli i przedsiębiorstw - nowy plan działania”.

(4)

W 2019 r. Komisja przeprowadziła ukierunkowane konsultacje w sprawie stosowania rozporządzenia (UE) nr 909/2014. Otrzymała również wkład od Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) (EUNGiPW) ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (5) oraz od Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC). Z otrzymanych informacji zwrotnych wynikało, że zainteresowane strony popierają cel rozporządzenia (UE) nr 909/2014, tj. wspieranie bezpiecznego, efektywnego i sprawnego rozrachunku instrumentów finansowych, i uznają ten cel za istotny, oraz że nie ma konieczności przeprowadzenia gruntownej zmiany tego rozporządzenia. Sprawozdanie przedłożone przez Komisję Parlamentowi Europejskiemu i Radzie zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 zostało opublikowane w dniu 1 lipca 2021 r. Mimo że jeszcze nie wszystkie przepisy tego rozporządzenia mają w pełni zastosowanie, w sprawozdaniu wskazano obszary, w których konieczne jest podjęcie ukierunkowanych działań, aby zapewnić realizację celu tego rozporządzenia w sposób bardziej proporcjonalny, efektywny i skuteczny.

(5)

CDPW powinny mieć możliwość określenia w swoich regulaminach wewnętrznych, które zdarzenia - inne niż postępowania upadłościowe - stanowią niewywiązanie się uczestnika z zobowiązania. Ogólnie takie zdarzenia wiążą się z nieukończeniem transferu środków pieniężnych lub papierów wartościowych zgodnie z warunkami i regulaminami wewnętrznymi systemu rozrachunku papierów wartościowych.

(6)

Rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 wprowadzono przepisy dotyczące dyscypliny rozrachunku służące zapobieganiu przypadkom nieprzeprowadzenia rozrachunku transakcji na papierach wartościowych i regulujące sposób postępowania w takich przypadkach, a tym samym służące zapewnieniu bezpieczeństwa rozrachunku transakcji. Należy przeanalizować dodatkowe środki i narzędzia służące poprawie efektywności rozrachunku w Unii, takie jak kształtowanie wielkości transakcji czy rozrachunek częściowy. EUNGiPW powinien zatem przeprowadzić w ścisłej współpracy z członkami ESBC przegląd najlepszych praktyk branżowych zarówno w Unii, jak i na poziomie międzynarodowym, by wskazać wszelkie odpowiednie środki, które można by wdrożyć w systemach rozrachunku lub u uczestników rynku, a także by opracować uaktualnione projekty regulacyjnych standardów technicznych mających zapobiegać przypadkom nieprzeprowadzenia rozrachunku, a przez to zwiększyć efektywność rozrachunku.

(7)

Przepisy wprowadzone rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 obejmują w szczególności wymogi sprawozdawcze, system kar pieniężnych oraz obowiązkowy zakup na otwartym rynku. Obecnie zastosowanie mają wyłącznie wymogi sprawozdawcze i system kar pieniężnych. Zgromadzone doświadczenie w stosowaniu systemu kar pieniężnych, a także opracowanie i szczegółowe określenie ram dyscypliny rozrachunku, w szczególności w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2018/1229 (6), pozwoliło wszystkim zainteresowanym stronom lepiej zrozumieć te ramy oraz wyzwania, z jakimi wiąże się ich stosowanie. W szczególności należy doprecyzować zakres kar pieniężnych i procesu obowiązkowego zakupu na otwartym rynku określonych w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014. Aby odróżnić wymogi dotyczące kar pieniężnych od wymogów dotyczących obowiązkowego zakupu na otwartym rynku, wymogi takie należy ustanowić w odrębnych artykułach.

(8)

Przypadki nieprzeprowadzenia rozrachunku, których przyczyny nie można przypisać uczestnikom, oraz operacje, które nie są uznawane za obrót, nie powinny podlegać karom pieniężnym ani obowiązkowemu zakupowi na otwartym rynku, ponieważ zastosowanie tych środków do takich przypadków nieprzeprowadzenia rozrachunku i operacji byłoby niewykonalne lub mogłoby powodować szkodliwe skutki dla rynku. Jeśli chodzi o obowiązkowy zakup na otwartym rynku, tak może się zdarzyć w przypadku pewnych transakcji na rynku pierwotnym, transakcji finansowanych z użyciem papierów wartościowych, zdarzeń korporacyjnych, reorganizacji lub ustanawiania i umarzania jednostek funduszy, operacji uzgadniania lub innych rodzajów transakcji, w których proces zakupu na otwartym rynku jest zbędny. Podobnie środki dyscypliny rozrachunku nie powinny mieć zastosowania do uczestników niewywiązujących się z zobowiązania, wobec których wszczęto postępowanie upadłościowe lub którzy są kontrahentami centralnymi, z wyjątkiem transakcji prowadzonych przez kontrahenta centralnego, w przypadku których nie pełni on roli pośrednika między kontrahentami.

(9)

Kary pieniężne należy obliczać za każdy dzień roboczy przez cały okres niewywiązywania się z zobowiązania. Przy określaniu parametrów wykorzystywanych do obliczania kar pieniężnych należy uwzględnić możliwość wystąpienia warunków ujemnych stóp procentowych. Konieczne jest wyeliminowanie wszelkich niekorzystnych zachęt do niewywiązywania się z zobowiązań, które to zachęty mogą pojawić się w warunkach niskich lub ujemnych stóp procentowych, po to by uniknąć niezamierzonych skutków dla uczestnika wywiązującego się z zobowiązania. Komisja powinna regularnie dokonywać przeglądu parametrów wykorzystywanych do obliczania kar pieniężnych i w związku z tym powinna rozważyć ewentualne zmiany w metodzie stosowanej do obliczania tych kar, takie jak ustalanie stawek progresywnych.

(10)

Obowiązkowy zakup na otwartym rynku mógłby mieć negatywne skutki zarówno w normalnych, jak i skrajnych warunkach rynkowych. W związku z tym obowiązkowy zakup na otwartym rynku powinien być środkiem ostatecznym i mieć zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy spełnione zostaną jednocześnie następujące dwa warunki: po pierwsze, zastosowanie innych środków, takich jak kary pieniężne lub zawieszenie - przez CDPW, kontrahentów centralnych lub systemy obrotu - uczestników, którzy stale i systematycznie powodują przypadki nieprzeprowadzenia rozrachunku, nie doprowadziło do długoterminowego trwałego ograniczenia lub utrzymania ograniczonej liczby przypadków nieprzeprowadzenia rozrachunku w Unii; i po drugie, liczba przypadków nieprzeprowadzenia rozrachunku ma lub może mieć negatywny wpływ na stabilność finansową Unii.

(11)

Rozważając, czy wprowadzić obowiązkowy zakup na otwartym rynku, Komisja powinna - oprócz skonsultowania się z Europejską Radą ds. Ryzyka Systemowego - zwrócić się do EUNGiPW o przedstawienie analizy kosztów i korzyści. Na podstawie tej analizy Komisja powinna mieć możliwość wprowadzenia - w drodze aktu wykonawczego - obowiązkowego zakupu na otwartym rynku. Taki akt wykonawczy powinien wskazywać instrumenty finansowe lub kategorie transakcji, do których obowiązkowy zakup na otwartym rynku ma mieć zastosowanie.

(12)

Zastosowanie zakupu na otwartym rynku do łańcucha transakcji dotyczących tego samego instrumentu finansowego dokonywanych przez kontrahentów będących uczestnikami CDPW mogłoby spowodować niepotrzebne powielanie kosztów i wpłynąć na płynność instrumentu finansowego. Aby uniknąć takich konsekwencji, uczestnicy takich transakcji powinni mieć dostęp do mechanizmu przenoszenia. Każdy uczestnik biorący udział w danym łańcuchu transakcji powinien mieć możliwość przeniesienia zobowiązania do zakupu na otwartym rynku na kolejnego uczestnika.

(13)

Obowiązkowy zakup na otwartym rynku pozwala na zapłacenie przez sprzedającego na rzecz kupującego różnicy między ceną zakupu danego instrumentu finansowego na otwartym rynku a jego ceną w pierwotnej transakcji wyłącznie wtedy, gdy referencyjna cena zakupu na otwartym rynku jest wyższa niż cena w pierwotnej transakcji. Ta asymetria przyniosłaby nienależne korzyści kupującemu w przypadku, gdyby referencyjna cena zakupu na otwartym rynku była niższa niż pierwotna cena handlowa. Uniemożliwiłaby również stosowanie mechanizmu przenoszenia, ponieważ kwoty do zapłaty mogą w szczególności różnić się na poszczególnych etapach łańcucha transakcji w zależności od tego, kiedy każdy pośrednik dokonuje zakupu na otwartym rynku. W związku z tym asymetrię tę należy wyeliminować, aby zapewnić przywrócenie stronom transakcji warunków ekonomicznych, jakie miałyby zastosowanie, gdyby doszło do pierwotnej transakcji.

(14)

Procedury obowiązkowego zakupu na otwartym rynku na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 (7) przestały mieć zastosowanie w dniu 1 lutego 2022 r. w wyniku wejścia w życie rozporządzenia delegowanego (UE) 2018/1229. Jednak procedury obowiązkowego zakupu na otwartym rynku na podstawie rozporządzenia (UE) nr 236/2012 były niezależne od systemu przewidzianego w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 i powinny były nadal mieć zastosowanie. W związku z tym w rozporządzeniu (UE) nr 236/2012 należy przywrócić przepis regulujący obowiązkowy zakup na otwartym rynku. Transakcje, które zostaną objęte zakresem stosowania tego przepisu, nie powinny podlegać obowiązkowemu zakupowi na otwartym rynku na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014.

(15)

Transakcje nierozliczone przez kontrahenta centralnego mogą być niezabezpieczone i w związku z tym każdy członek systemu obrotu lub każda strona transakcji ponosi ryzyko kontrahenta. Przeniesienie tego ryzyka na inne podmioty, np. uczestników CDPW, zmusiłoby uczestników do pokrycia swojej ekspozycji na ryzyko kontrahenta zabezpieczeniem, co mogłoby prowadzić do nieproporcjonalnego wzrostu kosztów rozrachunku papierów wartościowych. W związku z tym niewywiązujący się z zobowiązania członek systemu obrotu lub niewywiązująca się z zobowiązania strona transakcji, stosownie do przypadku, powinni być odpowiedzialni za zapłacenie różnicy cen, rekompensaty pieniężnej i kosztów zakupu na otwartym rynku.

(16)

Gdy zastosowanie ma obowiązkowy zakup na otwartym rynku, Komisja powinna mieć możliwość tymczasowego zawieszenia jego stosowania w niektórych wyjątkowych sytuacjach. Takie zawieszenie powinno być możliwe dla konkretnych kategorii instrumentów finansowych, jeżeli jest to konieczne do uniknięcia poważnego zagrożenia dla stabilności finansowej lub dla prawidłowego funkcjonowania rynków finansowych w Unii lub do wyeliminowania takiego zagrożenia. Takie zawieszenie powinno być proporcjonalne do tych celów.

(17)

EUNGiPW powinien opracować zaktualizowane projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu uwzględnienia zmian wprowadzonych niniejszym rozporządzeniem do rozporządzenia (UE) nr 909/2014. Umożliwiłoby to Komisji dokonanie wszelkich niezbędnych korekt lub zmian służących doprecyzowaniu wymogów określonych w takich regulacyjnych standardach technicznych. EUNGiPW powinien również opracować projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia szczegółów mechanizmu przenoszenia, rodzajów transakcji, w których proces zakupu na otwartym rynku jest zbędny, oraz sposobów uwzględniania specyfiki inwestorów detalicznych przy dokonywaniu obowiązkowego zakupu na otwartym rynku.

(18)

W przypadku gdy CDPW nie prowadzi działalności w zakresie rozrachunku, przed rozpoczęciem procedury udzielania zezwolenia, kryteria wskazujące odpowiednie organy, które powinny być zaangażowane w taką procedurę udzielania zezwolenia, powinny uwzględniać przewidywaną działalność w zakresie rozrachunku w celu zapewnienia, aby opinie wszystkich odpowiednich organów potencjalnie zainteresowanych działalnością tego CDPW zostały wzięte pod uwagę.

(19)

W przypadku gdy nowy CDPW ubiega się o zezwolenie, a to, czy spełnia on niektóre wymogi, nie może zostać ocenione, ponieważ nie prowadzi on jeszcze działalności, właściwy organ powinien mieć możliwość udzielenia zezwolenia, jeżeli można racjonalnie założyć, że ten CDPW będzie spełniać wymogi przewidziane w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 w momencie faktycznego rozpoczęcia przez niego działalności. Ocena ta jest szczególnie istotna w odniesieniu do wykorzystania technologii rozproszonego rejestru i stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/858 (8).

(20)

Chociaż rozporządzenie (UE) nr 909/2014 zawiera wymóg, aby krajowe organy nadzoru współpracowały z odpowiednimi organami i angażowały je, krajowe organy nadzoru nie są zobowiązane do informowania tych odpowiednich organów, czy i w jaki sposób ich opinie zostały uwzględnione w procedurze udzielania zezwolenia ani czy w trakcie regularnych przeglądów i ocen zidentyfikowano dodatkowe kwestie. Odpowiednie organy powinny zatem mieć możliwość wydawania uzasadnionych opinii w sprawie zezwoleń dla CDPW oraz procesu przeglądu i oceny. Właściwe organy powinny brać pod uwagę takie opinie lub wyjaśnić, dlaczego nie uwzględniono tych opinii. Właściwe organy powinny informować odpowiednie organy, a także inne konsultowane organy o wyniku procedury udzielania zezwolenia. Właściwe organy powinny informować odpowiednie organy, EUNGiPW i kolegium o wynikach procesu przeglądu i oceny.

(21)

Należy zmienić przepisy dotyczące terminów udzielania CDPW zezwolenia na zlecenie osobie trzeciej wykonywania usług podstawowych na zasadzie outsourcingu lub na rozszerzenie zakresu działalności na pewne inne usługi, aby wyeliminować niezamierzone niespójności między tymi terminami a terminami ogólnej procedury udzielania zezwolenia.

(22)

Regularne przeglądy i oceny CDPW przeprowadzane przez właściwe organy są niezbędne do zapewnienia, aby CDPW stale dysponowały odpowiednimi uzgodnieniami, strategiami, procesami i mechanizmami służącymi do oceny ryzyk, na które są lub mogą być narażone CDPW lub które mogą stanowić zagrożenie dla sprawnego funkcjonowania rynków papierów wartościowych. Z doświadczenia wynika jednak, że coroczny przegląd i ocena stanowią nieproporcjonalne obciążenie zarówno dla CDPW, jak i dla właściwych organów, a ich wartość dodana jest ograniczona. Właściwe organy powinny mieć możliwość ustalenia lepiej dostosowanej częstotliwości przeprowadzania przeglądu i oceny w odniesieniu do poszczególnych CDPW, aby zmniejszyć to obciążenie i unikać powielania informacji uzyskiwanych w ramach jednego takiego procesu w kolejnym; takie przeglądy i oceny muszą jednak być przeprowadzane co najmniej raz na trzy lata. Co więcej, przy ustalaniu odpowiedniej częstotliwości i stopnia szczegółowości przeglądu i oceny właściwy organ powinien rozważyć, co byłoby proporcjonalne, biorąc pod uwagę wielkość, znaczenie systemowe, profil ryzyka, charakter, skalę i stopień złożoności danego CDPW. Nie należy jednak ograniczać zdolności nadzorczych właściwych organów ani utrudniać realizacji celu, jakim jest ochrona stabilności finansowej. W związku z tym właściwe organy powinny nadal mieć możliwość przeprowadzania dodatkowych przeglądów i ocen. CDPW świadczące bankowe usługi pomocnicze podlegają również przeglądowi i ocenie na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE (9).

(23)

CDPW powinien być przygotowany na scenariusze, które mogą potencjalnie uniemożliwić mu ciągłe prowadzenie najważniejszych operacji i świadczenie najważniejszych usług, oraz powinien ocenić skuteczność pełnego zakresu przewidzianych w tych scenariuszach wariantów naprawy lub uporządkowanej likwidacji. Rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 wprowadzono wymogi w tym zakresie, określając w szczególności, że właściwy organ ma obowiązek wymagać od CDPW przedstawienia odpowiedniego planu naprawy oraz zapewnić sporządzenie i stosowanie odpowiedniego planu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do każdego CDPW. Obecnie nie istnieje jednak żaden zharmonizowany system restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, na którym mógłby się opierać plan restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. CDPW, które posiadają zezwolenie na oferowanie bankowych usług pomocniczych, są objęte zakresem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE (10). Jednak nie istnieją żadne przepisy szczegółowe dotyczące CDPW, które nie posiadają zezwolenia na świadczenie takich usług i w związku z tym nie są uznawane za instytucje kredytowe na podstawie dyrektywy 2014/59/UE mające obowiązek dysponowania planem naprawy i planem restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Należy zatem wprowadzić doprecyzowania w celu lepszego dostosowania wymogów mających zastosowanie do CDPW, biorąc pod uwagę brak unijnych ram na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do wszystkich CDPW. Aby uniknąć powielania wymogów, w przypadku gdy w odniesieniu do CDPW opracowano plan naprawy i plan restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji na podstawie dyrektywy 2014/59/UE, taki CDPW nie powinien być zobowiązany do przygotowania planu naprawy ani planu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014, o ile informacje, które mają być zawarte w tych planach, zostały już przekazane. Takie CDPW powinny jednak przekazywać swojemu właściwemu organowi plany naprawy sporządzone na podstawie tej dyrektywy.

(24)

Procedura określona w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 dotycząca świadczenia przez CDPW usługi notarialnej i centralnej usługi prowadzenia rachunku w odniesieniu do instrumentów finansowych ustanowionych na mocy prawa państwa członkowskiego innego niż prawo państwa członkowskiego, w którym dany CDPW posiada zezwolenie, okazała się uciążliwa, a niektóre z jej wymogów są niejasne. Skutkiem tego jest nieproporcjonalnie kosztowny i długotrwały proces dla CDPW. W związku z tym należy doprecyzować i uprościć tę procedurę, aby skuteczniej wyeliminować przeszkody dla rozrachunku transgranicznego, tak aby CDPW, które posiadają zezwolenie, mogły w pełni korzystać ze swobody świadczenia usług w Unii. Bez uszczerbku dla środków, które CDPW muszą podjąć, by umożliwić swoim użytkownikom przestrzeganie prawa krajowego, należy jasno wskazać ramy prawne odpowiednie do celów oceny, którą CDPW jest zobowiązany przeprowadzić na mocy rozporządzenia (UE) nr 909/2014 w odniesieniu do środków, jakie zamierza podjąć, aby umożliwić swoim użytkownikom przestrzeganie prawa innego państwa członkowskiego; należy też doprecyzować, że ocena ta dotyczy wyłącznie akcji. Właściwy organ przyjmującego państwa członkowskiego powinien mieć możliwość przedstawienia uwag do oceny dotyczącej prawa tego państwa członkowskiego. Ostateczną decyzję należy pozostawić właściwemu organowi państwa członkowskiego pochodzenia.

(25)

Aby umożliwić lepszą współpracę w zakresie nadzoru nad CDPW świadczącymi usługi transgraniczne, właściwy organ państwa członkowskiego pochodzenia powinien mieć możliwość zaproszenia pracowników właściwych organów przyjmujących państw członkowskich i pracowników EUNGiPW do udziału w kontrolach na miejscu w oddziałach. Właściwy organ państwa członkowskiego pochodzenia powinien również przekazać EUNGiPW i kolegium ustalenia z kontroli na miejscu oraz informacje na temat zaleconych przez siebie działań naprawczych lub nałożonych przez siebie kar.

(26)

Rozporządzenie (UE) nr 909/2014 wprowadza wymóg współpracy organów, które są zainteresowane operacjami CDPW oferujących usługi w odniesieniu do instrumentów finansowych ustanowionych na mocy prawa więcej niż jednego państwa członkowskiego. Ramy nadzorcze pozostają jednak rozdrobnione i mogą prowadzić do różnic w przyznawaniu i charakterze uprawnień nadzorczych w zależności od danego CDPW. Takie rozdrobnienie powoduje powstawanie przeszkód dla transgranicznego świadczenia usług CDPW w Unii, utrwala pozostałe braki efektywności na unijnym rynku rozrachunku i ma negatywny wpływ na stabilność unijnych rynków finansowych. Mimo możliwości ustanawiania kolegiów na mocy rozporządzenia (UE) nr 909/2014 rozwiązanie to prawie w ogóle nie było wykorzystywane. W celu zapewnienia skutecznej i efektywnej koordynacji nadzoru prowadzonego przez właściwe organy, w pewnych warunkach ustanawianie kolegiów powinno stać się obowiązkowe. Należy ustanowić kolegium organów nadzoru nad CDPW, których działalność uznaje się za mającą istotne znaczenie dla funkcjonowania rynków papierów wartościowych i ochrony inwestorów w co najmniej dwóch przyjmujących państwach członkowskich. Kolegium ustanowione na podstawie niniejszego rozporządzenia nie powinno uniemożliwiać ani zastępować innych form współpracy między właściwymi organami. EUNGiPW powinien opracować projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia kryteriów, na podstawie których można będzie stwierdzić, czy dana działalność ma istotne znaczenie. Członkowie kolegium powinni móc występować z wnioskiem o to, by kolegium przyjęło niewiążącą opinię w sprawach wskazanych podczas przeglądu i oceny CDPW lub podczas przeglądu i oceny podmiotów świadczących bankowe usługi pomocnicze, w sprawach dotyczących rozszerzania zakresu działalności i usług CDPW lub zlecania ich na zasadzie outsourcingu bądź na temat jakiegokolwiek potencjalnego naruszenia wymogów rozporządzenia (UE) nr 909/2014 w związku ze świadczeniem usług w przyjmującym państwie członkowskim. Niewiążące opinie należy przyjmować zwykłą większością głosów.

(27)

Z kilku względów EUNGiPW i właściwe organy dysponują obecnie ograniczonymi informacjami na temat usług oferowanych przez CDPW z państw trzecich w odniesieniu do instrumentów finansowych ustanowionych na mocy prawa państwa członkowskiego. Po pierwsze, wynika to z odroczenia stosowania, bez wyznaczenia daty końcowej, wymogów w zakresie uznawania CDPW z państw trzecich, które świadczyły już w Unii centralną usługę prowadzenia rachunku i usługę notarialną przed datą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia (UE) nr 909/2014, zgodnie z art. 69 ust. 4 tego rozporządzenia. Po drugie, wynika to z faktu, że w przypadku gdy CDPW z państwa trzeciego świadczy wyłącznie usługę rozrachunku, nie podlega on wymogom w zakresie uznawania. Po trzecie, wynika to z faktu, że rozporządzenie (UE) nr 909/2014 nie przewiduje wymogu, aby CDPW z państw trzecich powiadamiały organy Unii o swojej działalności związanej z instrumentami finansowymi ustanowionymi na mocy prawa państwa członkowskiego. Ze względu na ten brak informacji ani emitenci, ani organy publiczne na poziomie unijnym lub krajowym nie były w stanie w razie konieczności oceniać działalności tych CDPW w Unii. W związku z tym CDPW z państw trzecich powinny być zobowiązane informować organy Unii o swojej działalności w odniesieniu do instrumentów finansowych ustanowionych na mocy prawa państwa członkowskiego.

(28)

Rozporządzenie (UE) nr 909/2014 wprowadza wymóg posiadania przez CDPW organu zarządzającego, w którym co najmniej jedna trzecia składu - i nie mniej niż jego dwóch członków - jest niezależna. Aby zapewnić bardziej spójne stosowanie pojęcia niezależności, pojęcie to należy doprecyzować, zgodnie z definicją „niezależnych członków” zawartą w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 (11).

(29)

Rozporządzenie (UE) nr 909/2014 nie zawiera szczegółowych wymogów mających zastosowanie w przypadku nabycia lub zwiększenia znacznych pakietów akcji w kapitale CDPW. Takie wymogi, w tym w odniesieniu do procedur, których należy przestrzegać, powinny zatem zostać wprowadzone w celu zapewnienia jednolitego stosowania wymogów dotyczących struktury akcjonariatu CDPW, podobnych do przepisów ustanowionych w rozporządzeniu (UE) nr 648/2012 i dyrektywie 2013/36/UE. EUNGiPW powinien opracować wytyczne dotyczące oceny odpowiedniości każdej osoby, która będzie kierować działalnością CDPW, a także dotyczące zasad proceduralnych i kryteriów oceny stosowanych w ramach oceny ostrożnościowej przypadków bezpośredniego lub pośredniego nabycia oraz zwiększenia udziałów w CDPW.

(30)

Aby zapewnić pewność prawa w odniesieniu do najważniejszych uzgodnień, w których komitety użytkowników powinny doradzać organowi zarządzającemu, należy doprecyzować, które elementy obejmuje „poziom usług”.

(31)

Z uwagi na ich zasadniczą rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa transakcji CDPW powinny nie tylko ograniczać ryzyka związane z przechowywaniem i rozrachunkiem transakcji na papierach wartościowych, ale również dążyć do ich zminimalizowania.

(32)

Niektóre CDPW z siedzibą w Unii prowadzą systemy rozrachunku papierów wartościowych stosujące odroczony rozrachunek netto. Te CDPW powinny odpowiednio mierzyć i monitorować ryzyka wynikające ze stosowania takiego rozrachunku i zarządzać tymi ryzykami.

(33)

W określonych okolicznościach papiery wartościowe mogą zostać ustanowione na mocy przepisów prawa spółek lub innych podobnych przepisów dwóch różnych państw członkowskich. Dotyczy to w szczególności dłużnych papierów wartościowych, w przypadku których emitent jest zarejestrowany w jednym państwie członkowskim, a papiery wartościowe są emitowane na podstawie prawa innego państwa członkowskiego. Należy wyjaśnić, że w takich przypadkach nadal powinny mieć zastosowanie przepisy prawa spółek lub inne podobne przepisy obu państw członkowskich. Wybór mającego zastosowanie prawa właściwego nie powinien być regulowany rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 i tym samym powinien pozostać w gestii emitentów lub zostać w inny sposób określony w prawie.

(34)

Aby zapewnić emitentom, którzy poczynią kroki w celu zarejestrowania swoich papierów wartościowych w CDPW z siedzibą w innym państwie członkowskim, możliwość przestrzegania odpowiednich przepisów prawa spółek lub podobnych przepisów tego państwa członkowskiego, państwa członkowskie powinny regularnie aktualizować wykaz takich kluczowych stosownych przepisów prawa krajowego i przekazywać ten wykaz EUNGiPW w celu jego opublikowania.

(35)

W celu uniknięcia ryzyk związanych z rozrachunkiem ze względu na niewypłacalność agenta rozrachunkowego CDPW powinien, gdy tylko jest to wykonalne i możliwe, dokonywać rozrachunku płatności pieniężnych w ramach systemu rozrachunku papierów wartościowych przez rachunki otwarte w banku centralnym. Jeżeli nie jest to wykonalne i możliwe, np. w przypadku gdy CDPW nie spełnia warunków otwarcia rachunku w banku centralnym innym niż bank centralny jego państwa członkowskiego pochodzenia, taki CDPW powinien mieć możliwość dokonania rozrachunku płatności pieniężnych dla całości lub części jego systemu rozrachunku papierów wartościowych w walucie innej niż waluta państwa, w którym CDPW ma siedzibę, przez rachunki otwarte w CDPW lub w instytucjach kredytowych posiadających zezwolenie na świadczenie usług bankowych na warunkach określonych w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014.

(36)

Aby lepiej wesprzeć efektywność rynku rozrachunku, pogłębić rynki kapitałowe i usprawnić rozrachunek transgraniczny, CDPW, które posiadają zezwolenie na świadczenie bankowych usług pomocniczych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 i w których odpowiednie ryzyka są już monitorowane, powinny mieć możliwość oferowania innym CDPW, które nie posiadają zezwolenia na podstawie dyrektywy 2013/36/UE - niezależnie od tego, czy te inne CDPW należą do tej samej grupy przedsiębiorstw - usług dotyczących rozrachunku płatności pieniężnych w walucie innej niż waluta państwa, w którym CDPW chcący skorzystać z tych usług ma siedzibę. Zezwolenie na wyznaczenie CDPW lub instytucji kredytowych powinno być wykorzystywane wyłącznie do rozrachunku płatności pieniężnych w odniesieniu do całości lub części systemów rozrachunku papierów wartościowych CDPW, który chce skorzystać z bankowych usług pomocniczych. Zezwolenie to nie powinno być wykorzystywane do prowadzenia żadnych innych działań. CDPW, który zamierza dokonać rozrachunku płatności pieniężnych w odniesieniu do całości lub części swoich systemów rozrachunku papierów wartościowych przez własne rachunki lub który w inny sposób zamierza świadczyć dowolne bankowe usługi pomocnicze, powinien mieć możliwość uzyskania zezwolenia na prowadzenie tych działań na warunkach określonych w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014.

(37)

Poniżej odpowiedniego progu CDPW, które nie posiadają zezwolenia na świadczenie bankowych usług pomocniczych, powinny mieć możliwość dokonania rozrachunku płatności pieniężnych przez rachunki otwarte w CDPW posiadających zezwolenie na świadczenie bankowych usług pomocniczych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 oraz przez rachunki otwarte w dowolnej instytucji kredytowej, w dowolnej walucie. Próg ten powinien określać maksymalną kwotę łączną dla takich rozrachunków płatności pieniężnych. Ponadto próg ten powinien zostać określony w sposób wspierający efektywność rozrachunku i umożliwiający CDPW osiągnięcie takiego poziomu rozrachunku pieniężnego, powyżej którego należy wystąpić o zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej na podstawie dyrektywy 2013/36/UE lub nawiązać połączenie z centralnym bankiem emisyjnym, przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności finansowej i ograniczeniu skutków w zakresie ryzyka powstałych w związku z odstępstwami mającymi zastosowanie poniżej tego progu. Przy określaniu tego progu należy pamiętać o tym, że CDPW powinien mieć możliwość rozrachunku płatności w różnych walutach, zwłaszcza w przypadku walut o największej płynności, oraz należy ustalić odpowiedni limit, który miałby zastosowanie do danego CDPW jako całości. Przy określaniu tego progu należy też wziąć pod uwagę konieczność unikania niezamierzonego odchodzenia od rozrachunku w pieniądzu banku centralnego.

(38)

Opracowanie projektów regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia odpowiedniego progu i wszelkich odpowiednich wymogów w zakresie zarządzania ryzykiem i związanych z tym wymogów ostrożnościowych należy powierzyć Europejskiemu Urzędowi Nadzoru (Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego) (EUNB) ustanowionemu rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 (12) jako organowi dysponującemu wiedzą fachową w zakresie bankowości i ryzyka kredytowego. EUNB powinien również ściśle współpracować z członkami ESBC i z EUNGiPW. Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania tych regulacyjnych standardów technicznych zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Właściwe organy, które regularnie monitorują ten próg, powinny przekazywać EUNGiPW i EUNB swoje ustalenia wraz z danymi bazowymi, a ESBC - same ustalenia, aby dostarczyć informacje do celów regularnych sprawozdań na temat bankowych usług pomocniczych, które to sprawozdania powinny być przygotowywane przez EUNB we współpracy z członkami ESBC i z EUNGiPW.

(39)

CDPW, w tym te, które posiadają zezwolenie na świadczenie bankowych usług pomocniczych, oraz wyznaczone instytucje kredytowe powinny pokryć odpowiednie ryzyka w swoich ramach zarządzania ryzykiem i ramach ostrożnościowych. Narzędzia służące pokryciu tych ryzyk powinny obejmować utrzymywanie wystarczających kwalifikujących się zasobów płynnych we wszystkich stosownych walutach oraz zapewnienie dostatecznie solidnych scenariuszy warunków skrajnych. CDPW powinny również zapewnić zarządzanie odpowiednimi ryzykami utraty płynności i pokrycie ich za pomocą wysoce wiarygodnych ustaleń dotyczących finansowania z instytucjami mającymi zdolność kredytową; ustalenia te powinny zostać zatwierdzone lub powinny mieć podobną wiarygodność. CDPW, które świadczą bankowe usługi pomocnicze, powinny również posiadać szczegółowe zasady i procedury, by eliminować potencjalne ryzyko kredytowe, ryzyko utraty płynności i ryzyko koncentracji wynikające ze świadczenia tych usług. EUNB powinien opracować projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu aktualizacji istniejących regulacyjnych standardów technicznych, tak by uwzględnić te zmiany w wymogach ostrożnościowych. Umożliwiłoby to Komisji dokonanie wszelkich niezbędnych zmian służących doprecyzowaniu wymogów określonych w tych regulacyjnych standardach technicznych, takich jak wymogi związane z zarządzaniem potencjalnymi brakami płynności.

(40)

Okres zaledwie jednego miesiąca na wydanie przez odpowiednie organy i właściwe organy uzasadnionej opinii w sprawie zezwolenia na świadczenie bankowych usług pomocniczych okazał się zbyt krótki, by organy te mogły przeprowadzić gruntowną analizę. Należy zatem wyznaczyć w niniejszym rozporządzeniu dłuższy okres wynoszący dwa miesiące.

(41)

Aby zapewnić CDPW z siedzibą w Unii oraz CDPW z państw trzecich wystarczająco dużo czasu na złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia i uznanie ich działalności, datę rozpoczęcia stosowania wymogów w zakresie udzielania zezwoleń i uznawania przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 odroczono początkowo do czasu wydania decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia lub uznania zgodnie z tym rozporządzeniem. Od czasu wejścia w życie tego rozporządzenia upłynęło wystarczająco dużo czasu. W związku z tym wymogi te powinny już zacząć obowiązywać, tak aby, z jednej strony, zapewnić równe warunki działania wszystkim CDPW oferującym usługi w odniesieniu do instrumentów finansowych ustanowionych na mocy prawa państwa członkowskiego oraz, z drugiej strony, organy na poziomie unijnym i krajowym dysponowały informacjami niezbędnymi do zapewnienia ochrony inwestorów i monitorowania stabilności finansowej.

(42)

Obecnie rozporządzenie (UE) nr 909/2014 zawiera wymóg, aby EUNGiPW we współpracy z EUNB, właściwymi organami krajowymi i odpowiednimi organami przygotowywał roczne sprawozdania na temat 12 kwestii i przedkładał je corocznie Komisji. Wymóg ten jest nieproporcjonalny, biorąc pod uwagę charakter niektórych kwestii, które nie wymagają aktualizacji co roku. Należy zatem ponownie określić częstotliwość i liczbę tych sprawozdań, aby zmniejszyć obciążenie EUNGiPW i właściwych organów, a jednocześnie zapewnić Komisji informacje potrzebne do przeprowadzenia przeglądu wykonania rozporządzenia (UE) nr 909/2014. Niemniej jednak, ze względu na wprowadzone niniejszym rozporządzeniem zmiany w systemie dyscypliny rozrachunku przewidzianym w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014, należy zobowiązać EUNGiPW do regularnego przygotowywania dla Komisji sprawozdań na pewne dodatkowe tematy, takie jak środki podejmowane przez właściwe organy, aby zaradzić sytuacjom, w których efektywność rozrachunku CDPW w okresie sześciu miesięcy jest znacznie niższa niż średni poziom efektywności rozrachunku odnotowany na rynku unijnym, oraz możliwość stosowania dodatkowych narzędzi regulacyjnych w celu poprawy efektywności rozrachunku w Unii. Ponadto EUNGiPW we współpracy z członkami ESBC powinien również przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat ewentualnego skrócenia cyklu rozrachunku, aby zapewnić informacje do celów ewentualnych przyszłych zmian w tym zakresie. EUNB powinien przygotować roczne sprawozdanie koncentrujące się na ustaleniach właściwych organów wynikających z monitorowania przez nie progu dotyczącego rozrachunku płatności pieniężnych. EUNGiPW - na wniosek Komisji - powinien przedstawić analizę kosztów i korzyści, którą należy wykorzystać jako podstawę aktu wykonawczego w sprawie obowiązkowego zakupu na otwartym rynku.

(43)

Aby zapewnić skuteczność niniejszego rozporządzenia, należy przekazać Komisji uprawnienie do przyjmowania aktów prawnych zgodnie z art. 290 TFUE w celu uwzględnienia - przy opracowywaniu parametrów służących do obliczania poziomu kar pieniężnych - czasu trwania przypadków nieprzeprowadzenia rozrachunku, liczby przypadków nieprzeprowadzenia rozrachunku w podziale na kategorie instrumentów finansowych oraz potencjalnego wpływu niskich lub ujemnych stóp procentowych na zachęty dla kontrahentów i przypadki nieprzeprowadzenia rozrachunku, oraz w celu dokonania przeglądu tych parametrów; a także w celu określenia przyczyn przypadków nieprzeprowadzenia rozrachunku, których to przyczyn nie można uznawać za przypisane uczestnikom, oraz operacji, których nie można uznawać za obrót. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (13). W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(44)

Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania, zgodnie z art. 290 TFUE oraz art. 10-14 rozporządzenia (UE) nr 1093/2010 i rozporządzenia (UE) nr 1095/2010, regulacyjnych standardów technicznych opracowanych przez EUNB i EUNGiPW w odniesieniu do: charakterystyki procesu obowiązkowego zakupu na otwartym rynku w kontekście szczegółów mechanizmu przenoszenia, rodzajów transakcji, w których proces zakupu na otwartym rynku jest zbędny, oraz sposobów uwzględniania specyfiki inwestorów detalicznych przy dokonywaniu obowiązkowego zakupu na otwartym rynku; informacji, które mają być przekazywane przez CDPW z państw trzecich; warunków prowadzenia działalności CDPW, aby została uznana za mającą istotne znaczenie; zasad i procedur, które mają zostać ustanowione przez CDPW świadczący bankowe usługi pomocnicze; szczegółów dotyczących mierzenia i monitorowania przez CDPW ryzyka kredytowego i ryzyka utraty płynności w związku z odroczonym rozrachunkiem netto oraz zarządzania przez CDWP takimi ryzykami i sporządzania przez niego sprawozdań na temat tych ryzyk; progu, poniżej którego CDPW mogą korzystać z dowolnej instytucji kredytowej do celów rozrachunku płatności pieniężnych; oraz zaktualizowanych wymogów ostrożnościowych dotyczących płynności oraz zasad i procedur dotyczących ryzyka kredytowego, ryzyka utraty płynności i ryzyka koncentracji w przypadku CDPW, które posiadają zezwolenie na świadczenie bankowych usług pomocniczych.

(45)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrażania zmian wprowadzonych niniejszym rozporządzeniem, w szczególności w zakresie stosowania wymogów dotyczących obowiązkowego zakupu na otwartym rynku i zawieszania tych wymogów, jeżeli obowiązują, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (14). Komisja powinna przyjmować akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie, jeżeli - w należycie uzasadnionych przypadkach związanych ze stosowaniem i zawieszaniem obowiązkowego zakupu na otwartym rynku - jest to uzasadnione szczególnie pilną potrzebą.

(46)

Akty delegowane i wykonawcze przyjmowane zgodnie z art. 290 i 291 TFUE stanowią akty prawne Unii. Zgodnie z art. 127 ust. 4 i art. 282 ust. 5 TFUE należy przeprowadzić konsultacje z Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) w sprawie każdego projektowanego aktu Unii w dziedzinach podlegających jego kompetencji. W przypadku gdy zgodnie z Traktatami wymagane jest zasięgnięcie opinii EBC, należy przeprowadzić z nim odpowiednie konsultacje w sprawie aktów delegowanych i aktów wykonawczych przyjmowanych na mocy niniejszego rozporządzenia.

(47)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zwiększenie prowadzenia rozrachunku transgranicznego przez CDPW, zmniejszenie obciążeń administracyjnych i kosztów przestrzegania przepisów oraz zapewnienie organom wystarczających informacji na potrzeby monitorowania ryzyk, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na ich skalę i skutki cele te można zrealizować skuteczniej na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(48)

Stosowanie zmienionego zakresu przepisów dotyczących kar pieniężnych, nowych wymogów w zakresie ustanawiania kolegiów organów nadzoru, przekazywania przez CDPW z państw trzecich powiadomień o usługach podstawowych, które świadczą w odniesieniu do instrumentów finansowych ustanowionych na mocy prawa państwa członkowskiego, nowych przepisów dotyczących odroczonego rozrachunku netto, zmienionego progu, poniżej którego instytucje kredytowe mogą oferować rozrachunek płatności pieniężnych dla części systemu rozrachunku papierów wartościowych CDPW, oraz zmienionych wymogów ostrożnościowych mających zastosowanie do instytucji kredytowych lub CDPW posiadających zezwolenie na świadczenie bankowych usług pomocniczych zgodnie z art. 59 rozporządzenia (UE) nr 909/2014 należy odroczyć albo objąć odpowiednimi przepisami przejściowymi, aby zapewnić wystarczająco dużo czasu na przyjęcie niezbędnych aktów delegowanych, w których wymogi te zostaną dodatkowo doprecyzowane. Ze względu na wprowadzone niniejszym rozporządzeniem zmiany w odniesieniu do procedury dotyczącej swobody świadczenia usług w innym państwie członkowskim, należy również doprecyzować przepisy, które powinny mieć zastosowanie doświadczenia usług przez CDPW w państwach członkowskich innych niż państwo członkowskie pochodzenia oraz zakładania oddziału w innym państwie członkowskim. Ze względu na wprowadzone niniejszym rozporządzeniem zmiany w odniesieniu do częstotliwości i treści sprawozdań, które EUNGiPW ma przedkładać Komisji, stosowanie przepisów regulujących treść niektórych z tych sprawozdań powinno zostać odroczone, aby zapewnić EUNGiPW wystarczającą ilość czasu na przygotowanie nowych sprawozdań oraz aby do dnia 30 kwietnia 2024 r. wymagane było przedłożenie wyłącznie sprawozdań, które mają zostać przygotowane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

(49)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenia (UE) nr 909/2014 oraz (UE) nr 236/2012,