(1)

Eurosystem prowadzi systemy płatności zgodnie ze swoim mandatem i uprawnieniami określonymi w Statucie Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (zwanym dalej „statutem ESBC”) - w szczególności w art. 3 ust. 1 tiret czwarte, art. 12 ust. 1 i art. 22 w związku z art. 17 - oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa Unii. Wykonując te zadania, Eurosystem należycie uwzględnia art. 2 lit. b) dyrektywy 98/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (1) zmieniony art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/886 (2), który włącza instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego (zwane dalej łącznie niebankowymi dostawcami usług płatniczych) do wykazu instytucji kwalifikujących się, z zastrzeżeniem spełnienia określonych warunków, do uczestnictwa w systemach płatności wyznaczonych na podstawie tej dyrektywy. W art. 35a dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 (3), dodanym na mocy art. 3 rozporządzenia (UE) 2024/886, nałożono dodatkowe warunki - w porównaniu z innymi instytucjami - które tacy niebankowi dostawcy usług płatniczych muszą spełnić przed złożeniem wniosku o uczestnictwo w systemach wyznaczonych na podstawie dyrektywy 98/26/WE. Ponadto art. 10 ust. 1 dyrektywy (UE) 2015/2366, zmienionej art. 3 rozporządzenia (UE) 2024/886, umożliwia niebankowym dostawcom usług płatniczych deponowanie środków pieniężnych swoich klientów w celu ich ochrony na odrębnym rachunku w instytucji kredytowej lub banku centralnym według uznania tego banku centralnego.

(2)

Kwalifikacja niebankowych dostawców usług płatniczych do dostępu do systemów płatności prowadzonych przez bank centralny Eurosystemu ma na celu zwiększenie skuteczności i sprawnego funkcjonowania sektora płatności detalicznych, w tym między innymi ułatwienie realizacji płatności natychmiastowych w całej strefie euro.

(3)

W interesie pewności prawa oraz w celu uniknięcia dyskryminacji niebankowych dostawców usług płatniczych ze względu na ich miejsce siedziby banki centralne Eurosystemu powinny przyjąć jednolite podejście w odniesieniu do dostępu niebankowych dostawców usług płatniczych do wszystkich systemów płatności prowadzonych przez banki centralne Eurosystemu i rachunków w bankach centralnych. Banki centralne Eurosystemu powinny zatem stosować zestaw niedyskryminacyjnych, obiektywnych i opartych na analizie ryzyka kryteriów umożliwiających niebankowym dostawcom usług płatniczych bezpośredni dostęp do takich systemów płatności prowadzonych przez banki centralne Eurosystemu. Dzięki temu bezpośredni dostęp niebankowych dostawców usług płatniczych wspierałby integralność rynku oraz konkurencję i innowacje w ekosystemie usług płatniczych, nie stwarzając ryzyka dla odporności, integralności i bezpieczeństwa systemów płatności, a tym samym nie stając się źródłem ryzyka systemowego.

(4)

W art. 35a ust. 1 dyrektywy 2015/2366 określono szczegółowe warunki mające zastosowanie do niebankowych dostawców usług płatniczych, które chcą uczestniczyć w systemach płatności wyznaczonych na mocy dyrektywy 98/26/WE. Państwa członkowskie określają procedurę oceny zgodności niebankowych dostawców usług płatniczych z takimi warunkami. Z zastrzeżeniem tych procedur ważne jest ustanowienie wspólnego zestawu minimalnych wymogów na poziomie Eurosystemu, które musiałyby zostać spełnione przez niebankowych dostawców usług płatniczych chcących uzyskać dostęp do systemów płatności prowadzonych przez bank centralny. Te minimalne wymogi powinny być odpowiednio odzwierciedlone w warunkach umów między bankami centralnymi Eurosystemu a niebankowymi dostawcami usług płatniczych i powinny obejmować zgodność z określonymi wymogami bezpieczeństwa oraz przekazywanie właściwemu bankowi centralnemu Eurosystemu m.in. oświadczeń niebankowego dostawcy usług płatniczych lub odpowiedniego organu krajowego potwierdzających jego początkowe, a następnie kontynuowane spełnianie warunków określonych w prawie krajowym wdrażającym art. 35a ust. 1 dyrektywy 2015/2366, a także dostarczanie dodatkowej dokumentacji uzupełniającej na żądanie banków centralnych Eurosystemu.

(5)

Dyrektywa 98/26/WE i dyrektywa (UE) 2015/2366 nie przyznają niebankowym dostawcom usług płatniczych automatycznego dostępu do systemów płatności Eurosystemu, które są prowadzone na podstawie art. 3 ust. 1 tiret czwarte oraz art. 17, 18 i 22 Statutu ESBC, takich jak transeuropejski zautomatyzowany błyskawiczny system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym nowej generacji (TARGET). TARGET ma strukturę zbioru systemów płatności i zapewnia rachunki na potrzeby rozrachunku w euro w pieniądzu banku centralnego, a zatem odgrywa zasadniczą rolę w wykonywaniu niektórych podstawowych zadań Eurosystemu, w tym wspieraniu sprawnego funkcjonowania systemów płatności. Kryteria dostępu i zasady uczestnictwa w TARGET określono w wytycznych Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2022/912 (EBC/2022/8) (4).

(6)

Celem Eurosystemu jest zapewnienie bezpośredniego dostępu do TARGET wszystkim kwalifikującym się uczestnikom. W związku z tym niebankowi dostawcy usług płatniczych, którzy kwalifikują się do uczestnictwa w TARGET, nie powinni już być rejestrowani jako adresowalni posiadacze kodu identyfikacyjnego instytucji (BIC) lub jako podmioty osiągalne na własny rachunek banków centralnych Eurosystemu, z wyjątkiem rachunku technicznego systemu płatności prowadzonego przez bank centralny w usłudze natychmiastowego rozliczania płatności w systemie TARGET (TIPS).

(7)

W celu zminimalizowania wszelkich potencjalnych zakłóceń lub negatywnego wpływu na przetwarzanie płatności, które mogłyby mieć wpływ na użytkowników końcowych, gdy niektórzy niebankowi dostawcy usług płatniczych nie będą już rejestrowani jako adresowalni posiadacze BIC lub podmioty osiągalne na własny rachunek banków centralnych Eurosystemu, konieczne jest ustanowienie okresu przejściowego umożliwiającego migrację takich niebankowych dostawców usług płatniczych, które kwalifikują się do bezpośredniego uczestnictwa w TARGET. Niebankowi dostawcy usług płatniczych, do których miałby zastosowanie ten okres przejściowy, to podmioty zarejestrowane jako adresowalni posiadacze BIC lub podmioty osiągalne na własny rachunek banków centralnych Eurosystemu. Długość okresu przejściowego musiałaby być wystarczająca, aby ułatwić zakończenie wszelkich niezbędnych działań administracyjnych i technicznych, w tym testów przeprowadzanych przez niebankowych dostawców usług płatniczych we współpracy z odpowiednimi bankami centralnymi Eurosystemu, oraz umożliwić migrację wielu podmiotów do nowego modelu przyłączenia bez nadmiernego obciążania poszczególnych banków centralnych Eurosystemu. Okres przejściowy do dnia 31 grudnia 2025 r. uznaje się za rozsądny i odpowiedni do takiego wdrożenia oraz do stopniowego wycofywania istniejących połączeń przez niektórych niebankowych dostawców usług płatniczych na potrzeby przetwarzania płatności.

(8)

Posiadanie przez niebankowych dostawców usług płatniczych rachunków w systemie płatniczym obsługiwanym przez bank centralny Eurosystemu, w tym TARGET, jest dopuszczalne, ale powinno mieć na celu jedynie zapewnianie środków w celu wypełnienia zobowiązań rozrachunkowych. W związku z tym saldo na takich rachunkach nie powinno przekraczać tego, co jest konieczne do wypełnienia takich zobowiązań. Utrzymywanie na rachunkach w systemie płatniczym prowadzonym przez bank centralny Eurosystemu środków przekraczających tę kwotę byłoby sprzeczne z jego celem. Z perspektywy stabilności cen i systemu finansowego ważne jest, aby takie rachunki były wykorzystywane zgodnie ze swoim przeznaczeniem do celów płatniczych, nie zaś na potrzeby ochrony środków. W związku z tym zastosowanie powinien mieć limit maksymalnej kwoty na rachunku, przy czym limit ten, jak również przepisy dotyczące jego obliczania, powinny być odpowiednio odzwierciedlone w warunkach umów między bankami centralnymi Eurosystemu a niebankowymi dostawcami usług płatniczych.

(9)

W odniesieniu do rachunków w TARGET przy obliczaniu limitu maksymalnej kwoty na rachunku zasadniczo należy odpowiednio uwzględnić zobowiązania rozrachunkowe wynikające z bezpośredniego udziału niebankowego dostawcy usług płatniczych w systemach zewnętrznych, które dokonują rozrachunku w TARGET, a limit maksymalnej kwoty na rachunku powinien zasadniczo mieć zastosowanie również do kwot posiadanych przez niebankowego dostawcę usług płatniczych na rachunkach technicznych TARGET takich systemów zewnętrznych. Jednakże niedobór wiarygodnych danych na temat sald posiadanych przez niebankowych dostawców usług płatniczych na rachunkach TARGET na potrzeby szczególnych procedur systemów zewnętrznych utrudniłby skuteczne bieżące monitorowanie przez banki centralne Eurosystemu w celu zidentyfikowania niewłaściwego wykorzystania takich rachunków przez niebankowych dostawców usług płatniczych polegającego na utrzymywaniu nadwyżki płynności. W szczególności banki centralne Eurosystemu nie mają dostępu do danych o saldach niebankowych dostawców usług płatniczych: a) na rachunkach TARGET do celów procedury rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym systemu zewnętrznego D (zwanej dalej „procedurą rozrachunkową RTGS AS D”), o której mowa w art. 6 części VI załącznika I do wytycznych (UE) 2022/912 (EBC/2022/8); oraz b) na rachunkach TARGET do celów procedur rozrachunku systemu zewnętrznego dotyczących płatności natychmiastowych (procedur rozrachunkowych TIPS AS), o których mowa w części VII załącznika I do tych wytycznych. W związku z tym do celów bieżących środki przechowywane przez niebankowych dostawców usług płatniczych na rachunkach TARGET do celów procedury rozrachunkowej RTGS AS D lub procedur rozrachunkowych TIPS AS nie powinny być uwzględniane przy obliczaniu limitu maksymalnej kwoty na rachunku, a limit ten nie powinien mieć zastosowania do tych środków. Zamiast tego dla niebankowych dostawców usług płatniczych należy ustanowić w stosownych przypadkach system miesięcznej sprawozdawczości opartej na oświadczeniach własnych, tak aby umożliwić odpowiednim bankom centralnym Eurosystemu monitorowanie, czy środki przechowywane przez tych dostawców na rachunkach TARGET do takich celów są w rzeczywistości wykorzystywane do wypełniania zobowiązań rozrachunkowych. Taki system sprawozdawczości opartej na oświadczeniach własnych powinien obejmować miesięczne sprawozdania dotyczące maksymalnych i średnich sald overnight niebankowych dostawców usług płatniczych na takich rachunkach, a także ich maksymalnych i średnich dziennych zobowiązań rozrachunkowych przetwarzanych w odpowiednim systemie zewnętrznym.

(10)

Eurosystem powinien dokonać przeglądu metody obliczania limitu maksymalnych kwot na rachunku w określonych odstępach czasu po stabilizacji modelu operacyjnego w celu ograniczenia utrzymującej się tendencji wzrostowej tych kwot.

(11)

Aby wspierać kulturę przestrzegania wymogów dotyczących limitów maksymalnej kwoty na rachunku, odpowiedni bank centralny Eurosystemu powinien nakładać sankcje na niebankowych dostawców usług płatniczych posiadających na takich rachunkach kwoty przekraczające odpowiednie limity maksymalnej kwoty na rachunku. Aby zapobiec powtarzającym się lub systematycznym naruszeniom, wśród zdarzeń uznawanych za istotną niezgodność z mającymi zastosowanie wymogami powinny znajdować się wszelkie przypadki naruszenia obejmujące znaczne przekroczenie limitów maksymalnej kwoty na rachunku lub nieusunięcie takiego przekroczenia przez niebankowego dostawcę usług płatniczych niezwłocznie po otrzymaniu wezwania. W takich przypadkach należy zezwolić odpowiedniemu bankowi centralnemu Eurosystemu na wypowiedzenie uczestnictwa niebankowego dostawcy usług płatniczych w danym systemie płatniczym prowadzonym przez bank centralny oraz na nałożenie dodatkowej kary w odniesieniu do rachunków, które w rezultacie zostaną zamknięte.

(12)

Chociaż dyrektywa (UE) 2015/2366 wymaga od niebankowych dostawców usług płatniczych ochrony środków pieniężnych swoich klientów poprzez otwieranie rachunków przeznaczonych do ochrony środków lub za pomocą innych metod, podstawową funkcją banków centralnych nie jest działanie jako substytut instytucji kredytowych w świadczeniu usług ochrony środków. Oferowanie rachunków przeznaczonych do ochrony środków przez banki centralne może mieć wpływ na ogólne bezpieczeństwo i niezawodność mechanizmu transmisji polityki pieniężnej oraz całego systemu finansowego; może także pojawić się znaczące ryzyko dla osiągnięcia celów Eurosystemu, specyficznych dla banków centralnych. Ryzyka takie obejmują wypływy depozytów od instytucji kredytowych, na przykład w scenariuszu, w którym depozyty byłyby przechowywane w banku centralnym, co prowadzi do stopniowego pominięcia pośrednictwa sektora bankowości komercyjnej, co miałoby negatywny wpływ na dostępność płynności, a tym samym utrudniłoby skuteczną transmisję polityki pieniężnej. Podobnie syntetyczna cyfrowa waluta banku centralnego, na przykład pieniądz elektroniczny emitowany przez niebankowego dostawcę usług płatniczych i w pełni zabezpieczony pieniądzem banku centralnego, może zacierać rozróżnienie między pieniądzem banku centralnego, aktywami rozrachunkowymi wolnymi od ryzyka kredytowego i ryzyka płynności oraz pieniądzem banku komercyjnego. Deponowanie środków pieniężnych klientów w bankach centralnych mogłoby grozić myleniem pieniądza elektronicznego z innymi formami pieniądza, w tym pieniądzem banku centralnego, w percepcji opinii publicznej, co zniekształciłoby postrzeganie ryzyka.

(13)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 (5), które ma zastosowanie od dnia 30 grudnia 2024 r., zobowiązuje dostawców usług w zakresie kryptoaktywów do ochrony środków pieniężnych swoich klientów w instytucji kredytowej lub, w przypadku gdy taki rachunek jest dostępny, w banku centralnym. W tym ostatnim przypadku wszelkie decyzje o oferowaniu rachunków przeznaczonych do ochrony środków pozostają w gestii banków centralnych Eurosystemu. Możliwość prowadzenia rachunków przeznaczonych do ochrony środków w bankach centralnych Eurosystemu nie powinna być oferowana dostawcom usług w zakresie kryptoaktywów z tych samych powodów, co nie powinna być oferowana niebankowym dostawcom usług płatniczych, a także w celu utrzymania równych warunków działania dla różnych instytucji uczestniczących w rynku usług płatniczych.

(14)

Prowadzenie rachunków przeznaczonych do ochrony środków poza TARGET, tj. w krajowych systemach płatniczych lub bezpośrednio w księgach banku centralnego Eurosystemu, ma znaczenie dla podstawowych zadań związanych z realizacją polityki pieniężnej i zapewnieniem sprawnego funkcjonowania systemów płatności, a zatem wchodzi w zakres art. 17 i 22 Statutu ESBC. W związku z tym również z tego powodu poszczególne banki centralne Eurosystemu nie powinny oferować ani udostępniać rachunków przeznaczonych do ochrony środków niebankowym dostawcom usług płatniczych i dostawcom usług w zakresie kryptoaktywów. Aby uniknąć wątpliwości, rachunki techniczne systemu zewnętrznego dla procedury rozrachunkowej RTGS AS D lub rachunki techniczne TIPS AS, chociaż są rachunkami środków gwarantowanych, nie są rachunkami przeznaczonymi do ochrony środków do celów art. 10 ust. 1 lit. a) dyrektywy (UE) 2015/2366 lub do celów art. 70 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114.

(15)

Niebankowym dostawcom usług płatniczych, którzy mają dostęp do systemów płatności prowadzonych przez bank centralny, należy zezwolić na otwieranie wielu rachunków rozrachunkowych, w zależności od oferty podmiotu prowadzącego system płatności. Ponieważ takie rachunki nie zapewniałyby rozdziału środków pieniężnych klientów, rachunki takie nie byłyby chronione przed niewypłacalnością.

(16)

Zmienione muszą zostać wytyczne (UE) 2022/912 (EBC/2022/8), w związku z czym stosowanie przepisów niniejszej decyzji dotyczących wniosków niebankowych dostawców usług płatniczych o dostęp do TARGET należy odroczyć do dnia 16 czerwca 2025 r., czyli do dnia, w którym ze względów technicznych zastosowanie będą miały zmiany do wytycznych (UE) 2022/912 (EBC/2022/8).

(17)

Dla zachowania pewności prawa oraz w celu ułatwienia dostosowania warunków funkcjonowania banków centralnych Eurosystemu jako operatorów systemów płatności lub banków centralnych prowadzących rachunki do ostatnich odpowiednich zmian prawodawstwa Unii, datę rozpoczęcia stosowania niniejszej decyzji należy dostosować do terminu transpozycji przez państwa członkowskie zmian do dyrektywy 98/26/WE i dyrektywy (UE) 2015/2366 wprowadzonych rozporządzeniem (UE) 2024/886, czyli do dnia 9 kwietnia 2025 r.,