Logo Inforlex
konto
Akt prawny obowiązujący
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L rok 2025 poz. 1332
Wersja aktualna od 2025.07.10

DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2025/1332

z dnia 9 lipca 2025 r.

w sprawie realizacji projektu transgranicznego Rail Baltica w europejskim korytarzu transportowym „Morze Północne-Morze Bałtyckie” i europejskim korytarzu transportowym „Morze Bałtyckie-Morze Czarne-Morze Egejskie” w zastosowaniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1679 oraz w sprawie uchylenia decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2018/1723

(notyfikowana jako dokument nr C (2025)3944)

(Jedynie teksty w języku estońskim, fińskim, litewskim, łotewskim, polskim i szwedzkim są autentyczne)

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1679 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej, zmieniające rozporządzenia (UE) 2021/1153 i (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1315/2013 (1), w szczególności jego art. 55 ust. 1,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Oczekuje się, że transgraniczny projekt Rail Baltica odegra kluczową rolę w zapewnieniu funkcjonowania europejskich korytarzy transportowych Morze Północne-Morze Bałtyckie oraz Morze Bałtyckie-Morze Czarne-Morze Egejskie. Linia Rail Baltica będzie interoperacyjnym i wydajnym połączeniem kolejowym między Polską a państwami bałtyckimi oraz pośrednio Finlandią. Stworzy ona punkty połączenia transportu kolejowego, morskiego, lotniczego i drogowego. Linia Rail Baltica, stanowiąca brakujące ogniwo w obu korytarzach, pomoże również połączyć region z Ukrainą i Mołdawią, które są częścią korytarzy Morze Północne-Morze Bałtyckie i Morze Bałtyckie-Morze Czarne-Morze Egejskie. Oczekuje się, że przyczyni się do promowania mobilności bezemisyjnej zgodnie z odpowiednimi celami Unii w zakresie redukcji emisji CO2.

(2)

Biorąc pod uwagę obecny kontekst międzynarodowy, znacznie wzrosła geostrategiczna wartość linii Rail Baltica. W kontekście jej budowy należy uwzględnić wkład w obronność, bezpieczeństwo i mobilność wojskową.

(3)

Na projekt Rail Baltica miały wpływ nadzwyczajne okoliczności, takie jak wybuch pandemii COVID-19 i pełnoskalowa wojna Rosji przeciwko Ukrainie, co spowodowało poważne zakłócenia w jego wdrażaniu. Wymaga to ponownej oceny harmonogramu realizacji określonego w decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2018/1723 (2).

(4)

Rail Baltica jest realizowana jako linia szybkiej kolei konwencjonalnej na potrzeby mieszanych usług pasażersko-towarowych. Powinna przyczynić się do osiągnięcia ambitnego celu, jakim jest połączenie wszystkich europejskich stolic za pomocą kolei dużych prędkości.

(5)

Linia Rail Baltica powinna połączyć trzy kraje bałtyckie z europejską siecią kolejową w 2030 r. i zintegrować je z jednolitym europejskim obszarem kolejowym.

(6)

Rail Baltica jest podstawą europejskiego systemu kolejowego opartego na standardowej europejskiej nominalnej szerokości toru wynoszącej 1 435 mm w Estonii, na Łotwie i Litwie. W przyszłości ten europejski system szerokości toru powinien być stopniowo rozszerzany w regionie, zgodnie z krajowymi planami dostosowania.

(7)

Zgodnie z art. 6 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2024/1679, bez uszczerbku dla art. 8 ust. 5 tego rozporządzenia, państwa członkowskie mają ukończyć sieć bazową do dnia 31 grudnia 2030 r. Ponadto art. 8 ust. 5 stanowi, że realizacja projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania zależy od ich stopnia przygotowania, zgodności z unijnymi i krajowymi procedurami prawnymi oraz dostępności środków finansowych, bez naruszenia zobowiązań finansowych danego państwa członkowskiego lub Unii.

(8)

Estonia, Łotwa, Litwa i Polska powinny dołożyć wszelkich starań, aby dotrzymać docelowego terminu wyznaczonego na 2030 r. dla sieci bazowej. Jednak ze względu na wyzwania techniczne i finansowe związane z projektem Rail Baltica nie zostanie on zakończony przed końcem 2030 r.

(9)

Biorąc pod uwagę, z jednej strony, czas i zasoby niezbędne do budowy kompletnej linii Rail Baltica, a z drugiej strony strategiczne znaczenie jak najszybszego połączenia Estonii, Łotwy i Litwy z europejską siecią kolejową, linia ta powinna zostać zbudowana w dwóch etapach.

(10)

W ramach pierwszego etapu do końca 2030 r. należy zbudować podstawową linię Rail Baltica, aby połączyć Estonię, Łotwę i Litwę z europejską siecią kolejową. W ramach drugiego etapu należy wdrożyć dalsze elementy, które są niezbędne do wykorzystania pełnego potencjału linii Rail Baltica, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1679.

(11)

Aby linia ta mogła zacząć działać jak najwcześniej, Estonia, Łotwa i Litwa powinny w pierwszym etapie wybudować linię Rail Baltica jako linię jednotorową od Tallina do Kowna. Aby pobudzić rozwój ruchu transgranicznego w korytarzu Rail Baltica w ramach pierwszego etapu, Litwa powinna mieć możliwość wdrożenia instalacji podsystemów „Energia” i „Sterowanie” na istniejącym torze kolejowym na standardowej europejskiej nominalnej szerokości toru 1 435 mm na odcinku między Polską a Kownem.

(12)

Podział na etapy powinien dać wszystkim zaangażowanym partnerom pewność, że podstawowe połączenia transgraniczne zostaną zbudowane w pierwszej kolejności, do końca 2030 r.

(13)

Estonia, Łotwa, Litwa, Polska i Finlandia powinny ściśle współpracować podczas planowania i budowy linii Rail Baltica, aby zapewnić skoordynowaną i w pełni interoperacyjną linię kolejową. Grupa zadaniowa ds. Rail Baltica, której przewodniczy koordynator europejski ds. korytarza „Morze Północne-Morze Bałtyckie”, powinna zapewnić współdziałanie między ministerstwami Estonii, Łotwy, Litwy, Polski i Finlandii oraz Komisją w celu wspierania koordynacji, kierowania projektem i umożliwienia sprawnej realizacji.

(14)

Estonia, Łotwa, Litwa i Polska uzgodniły budowę linii Rail Baltica w bliskiej współpracy i w ścisłej koordynacji z Finlandią.

(15)

Państwa bałtyckie powinny współpracować ze spółką joint venture RB Rail AS, która nadal pełni funkcję koordynatora projektu i jest głównym rozmówcą partnerów Rail Baltica, a mianowicie Estonii, Łotwy i Litwy oraz ich krajowych podmiotów powiązanych, w ramach wymiany informacji z Komisją w celu zapewnienia spójnego wdrażania. Spółka joint venture RB Rail AS i krajowe podmioty powiązane powinny realizować projekt transgraniczny Rail Baltica zgodnie z uzgodnioną strukturą projektu.

(16)

W niniejszej decyzji należy określić działania i harmonogram ich realizacji w celu ukierunkowania prac partnerów projektu i zapewnienia jasności zainteresowanym stronom zaangażowanym w realizację projektu. Powinna ona również odzwierciedlać zaktualizowaną strategię realizacji opartą na geograficznych odcinkach operacyjnych, jak określono w umowie w sprawie zarządzania projektem zawartej 28 lutego 2024 r. między spółką joint venture RB Rail AS, właściwymi ministerstwami Estonii, Łotwy i Litwy oraz krajowymi podmiotami powiązanymi z projektem Rail Baltica.

(17)

Zgodnie z art. 55 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2024/1679 Komisja aktualizuje niniejszą decyzję co cztery lata lub na wniosek zainteresowanego państwa członkowskiego.

(18)

Ponieważ harmonogram i środki określone w decyzji wykonawczej (UE) 2018/1723 są nieaktualne, a kontekst geopolityczny uległ zmianie, należy uchylić tę decyzję wykonawczą.

(19)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią komitetu, o którym mowa w art. 61 rozporządzenia (UE) 2024/1679,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Przedmiot

Niniejsza decyzja określa priorytety, działania i harmonogram realizacji projektu transgranicznego Rail Baltica (Tallinn-Parnawa-Ryga-Poniewież-Kowno-Warszawa, wraz z połączeniem z Wilnem), a także ustanawia przepisy dotyczące zarządzania i sprawozdawczości.

Artykuł 2

Priorytety dla pierwszego etapu

1. W pierwszym etapie, do dnia 31 grudnia 2030 r., Estonia, Łotwa, Litwa i Polska priorytetowo traktują budowę odcinków trasy Tallinn-Parnawa-Salaspils-Misa-Poniewież-Kowno-Warszawa oraz pracują nad ukończeniem tych odcinków. W ramach tego etapu zapewnia się połączenie, odpowiednio, Rygi i Wilna z linią Rail Baltica za pośrednictwem istniejącej sieci kolejowej.

2. Jeżeli chodzi o pierwszy etap, Estonia, Łotwa i Litwa mogą zbudować linię Rail Baltica jako linię jednotorową z Tallina do Kowna, pod warunkiem że zbudowany zostanie nasyp dla linii dwutorowej i wystarczająca liczba mijanek zapewniająca sprawne funkcjonowanie.

3. Równolegle z działaniami pierwszego etapu, o których mowa w ust. 1 i 2, Litwa może wdrożyć podsystemy „Energia” i „Sterowanie” na istniejącym europejskim torze kolejowym na odcinku między Polską a Kownem.

4. Estonia, Łotwa i Litwa mogą rozpocząć działania objęte drugim etapem przed zakończeniem pierwszego etapu, jeżeli nie opóźni to bezpośrednio ani pośrednio zakończenia działań w ramach pierwszego etapu.

Artykuł 3

Priorytety dla drugiego etapu

Projekt Rail Baltica nie zostanie uznany za zakończony, zanim Tallinn, Ryga, Wilno i Warszawa nie zostaną połączone koleją o standardowej europejskiej nominalnej szerokości toru wynoszącej 1 435 mm zbudowanej dwutorowo na całej trasie.

Artykuł 4

Działania i harmonogram

1. Estonia, Łotwa, Litwa i Polska zapewniają terminową realizację następujących działań w celu zakończenia pierwszego etapu projektu Rail Baltica:

a)

w odniesieniu do odcinka Tallinn-Parnawa:

(i)

nabycie gruntów zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2026 r.;

(ii)

budowa podtorza rozpocznie się do dnia 31 grudnia 2025 r.;

(iii)

budowa podsystemu infrastruktury kolejowej zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2028 r.;

b)

w odniesieniu do odcinka Parnawa-granica między Estonią a Łotwą:

(i)

prace projektowe w zakresie podsystemu infrastruktury kolejowej zostaną zakończony do dnia 31 grudnia 2026 r.;

(ii)

nabycie gruntów zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2026 r.;

(iii)

budowa podtorza rozpocznie się i osiągnie wystarczające postępy do dnia 31 grudnia 2026 r.;

(iv)

budowa podsystemu infrastruktury kolejowej zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2028 r.;

c)

w odniesieniu do odcinka granica między Estonią a Łotwą-Salaspils:

(i)

prace projektowe w zakresie podsystemu infrastruktury kolejowej zostaną zakończony do dnia 31 grudnia 2026 r.;

(ii)

nabycie gruntów zostanie zakończone do dnia 30 czerwca 2027 r.;

(iii)

budowa podtorza rozpocznie się i osiągnie wystarczające postępy do dnia 31 grudnia 2026 r.;

(iv)

budowa podsystemu infrastruktury kolejowej zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2029 r.;

d)

w odniesieniu do odcinka Salaspils-granica między Łotwą a Litwą:

(i)

prace projektowe w zakresie podsystemu infrastruktury kolejowej zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.;

(ii)

nabycie gruntów zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2026 r.;

(iii)

budowa podtorza rozpocznie się i osiągnie wystarczające postępy do dnia 31 grudnia 2025 r.;

(iv)

budowa podsystemu infrastruktury kolejowej do granicy zostanie zakończona do połowy 2029 r.;

e)

w odniesieniu do odcinka granica między Łotwą a Litwą-Poniewież:

(i)

prace projektowe w zakresie podsystemu infrastruktury kolejowej zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2027 r.;

(ii)

budowa podtorza rozpocznie się i osiągnie wystarczające postępy do dnia 31 grudnia 2027 r.;

(iii)

budowa podsystemu infrastruktury kolejowej będzie w toku w terminie do połowy 2029 r.;

f)

w odniesieniu do odcinka Poniewież-Kowno:

(i)

budowa podsystemu infrastruktury kolejowej (nawierzchni kolejowej) rozpocznie się i osiągnie wystarczające postępy do dnia 31 grudnia 2025 r.;

(ii)

budowa podtorza zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2028 r.;

(iii)

budowa podsystemu infrastruktury kolejowej (nawierzchni kolejowej) zostanie zakończona do połowy 2029 r.;

g)

w odniesieniu do odcinka Kowno-Warszawa (z połączeniem z Wilnem):

(i)

nabycie gruntów zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2026 r., z wyjątkiem odcinka między Kownem a Wilnem;

(ii)

nabycie gruntów zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2027 r. dla odcinka między Kownem a Wilnem;

(iii)

prace projektowe w zakresie podsystemu infrastruktury kolejowej zostaną zakończone do połowy 2029 r. (łącznie z połączeniem z Wilnem);

(iv)

infrastruktura kolejowa zostanie ukończona do dnia 31 grudnia 2028 r. od granicy litewsko-polskiej do Mariampolu w celu zapewnienia połączenia z istniejącą linią kolejową o standardowej europejskiej nominalnej szerokości toru wynoszącej 1 435 mm;

(v)

infrastruktura kolejowa z Mariampolu do Kowna zostanie ukończona do dnia 31 grudnia 2029 r.;

h)

w odniesieniu do odcinka Warszawa-granica między Litwą a Polską:

(i)

prace modernizacyjne infrastruktury kolejowej na odcinku Warszawa-Ełk zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2029 r.;

(ii)

odcinek Ełk-granica między Litwą a Polską zostanie ukończony do dnia 31 grudnia 2030 r.;

i)

w odniesieniu do wszystkich odcinków trasy Tallinn-Parnawa-Salaspils-Misa-Poniewież-Kowno-Warszawa:

(i)

prace projektowe w zakresie podsystemu elektryfikacji zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2027 r.;

(ii)

projekt podsystemu „Sterowanie” zostanie zakończony do połowy 2028 r.;

(iii)

prace instalacyjne dotyczące podsystemu elektryfikacji rozpoczną się w pierwszym kwartale 2027 r.;

(iv)

prace instalacyjne dotyczące podsystemu „Sterowanie” rozpoczną się w pierwszym kwartale 2028 r.;

(v)

infrastruktura kolejowa zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2030 r. jako połączenie jedno- i dwutorowych linii kolejowych na nasypie dla linii dwutorowej, przeznaczone dla ruchu mieszanego, odpowiednie co najmniej dla pociągów towarowych o długości 740 m, zelektryfikowanych, o standardowej europejskiej nominalnej szerokości toru;

(vi)

Europejski system zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS) zostanie wdrożony w celu osiągnięcia pełnej interoperacyjności, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 (3), do dnia 31 grudnia 2030 r.;

(vii)

badania dynamiczne rozpoczną się od 2030 r.

2. Działania w ramach drugiego etapu projektu Rail Baltica obejmują pozostałe działania, które są niezbędne do zapewnienia pełnej zgodności linii Rail Baltica z rozporządzeniem (UE) 2024/1679.

Artykuł 5

Zarządzanie i sprawozdawczość

1. Koordynator europejski ds. korytarza transportowego „Morze Północne-Morze Bałtyckie” i przedstawiciele Komisji oraz wyznaczeni przedstawiciele Polski i Finlandii są zapraszani do udziału w charakterze obserwatorów w posiedzeniach rady nadzorczej spółki RB Rail AS. RB Rail AS może również podjąć decyzję o zaproszeniu koordynatora europejskiego lub Komisji na strategiczne posiedzenia partnerów projektu.

2. Grupa zadaniowa ds. Rail Baltica spotyka się na zaproszenie koordynatora europejskiego ds. europejskiego korytarza transportowego „Morze Północne-Morze Bałtyckie” co najmniej dwa razy w roku. Jej opinii zasięga się w sprawie strategicznych decyzji dotyczących projektu. Koordynator europejski ds. korytarza „Morze Północne-Morze Bałtyckie” informuje koordynatora europejskiego ds. korytarza „Morze Bałtyckie-Morze Czarne-Morze Egejskie” o istotnych zmianach związanych z projektem Rail Baltica i mających znaczenie dla obu korytarzy.

3. Po konsultacji z Estonią, Łotwą, Litwą i Polską RB Rail AS co najmniej raz w roku przekazuje koordynatorowi europejskiemu ds. korytarza „Morze Północne-Morze Bałtyckie” aktualne informacje na temat postępów w realizacji działań, o których mowa w art. 2, oraz, w stosownych przypadkach, powiadamia o wszelkich napotkanych opóźnieniach, podając przyczyny opóźnienia i wskazując podjęte środki naprawcze.

4. Jeżeli siła wyższa ma wpływ na program realizacji i jego finansowanie, partnerzy projektu i koordynator europejski ds. korytarza „Morze Północne-Morze Bałtyckie” konsultują się ze sobą w celu określenia środków naprawczych.

Artykuł 6

Uchylenie

Decyzja wykonawcza (UE) 2018/1723 traci moc.

Artykuł 7

Adresaci

Niniejsza decyzja skierowana jest do Republiki Estońskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Finlandii.

Sporządzono w Brukseli dnia 9 lipca 2025 r.

W imieniu Komisji

Apostolos TZITZIKOSTAS

Członek Komisji

(1) Dz.U. L, 2024/1679, 28.6.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1679/oj.

(2) Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2018/1723 z dnia 26 października 2018 r. w sprawie projektu transgranicznego Rail Baltica w ramach korytarza sieci bazowej Morze Północne-Morze Bałtyckie (Dz.U. L 287 z 15.11.2018, s. 32, ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/2018/1723/oj).

(3) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 44, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2016/797/oj).

* Autentyczne są wyłącznie dokumenty UE opublikowane w formacie PDF w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Źródło: INFORLEX Freemium
Copyright © 2025 INFOR PL S.A. Wszelkie prawa zastrzeżone.