Spory między powiatami o koszty pieczy zastępczej

Ustawodawca przewidział, że powiaty będą się spierały o to, który z nich jest zobowiązany do poniesienia kosztów wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Wprowadził do jej przepisów trzy etapy wskazania właściwego powiatu oraz upoważnił sądy administracyjne do rozstrzygania sporu.

Powiat ponosi:

• wydatki na opiekę i wychowanie dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka,
• średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym,
• wydatki na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie.

Zasadą ogólną jest, że chodzi o powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej. Jeżeli jednak to kryterium nie rozstrzygnie sporu między powiatami, stosuje się inne kryterium – ostatnie zameldowanie dziecka na pobyt stały. Jeżeli i to kryterium nie pomoże rozstrzygnąć sporu – właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej. Decyduje o tym umieszczeniu sąd cywilny, natomiast spór między powiatami rozstrzyga sąd administracyjny (tabela 1).

Na podstawie art. 191 ust. 16 z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (dalej: ustawa o pieczy), w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość powiatów oraz gmin zobowiązanych do ponoszenia wydatków związanych ze stosowaniem instytucji pieczy, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Stosownie do art. 22 § 1 pkt 1 k.p.a., spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego rozstrzygają: wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu – sąd administracyjny. Niespójność użytych w powołanych przepisach pojęć nie jest przeszkodą w uznaniu właściwości NSA do rozstrzygania sporów między powiatami.