Na czym polegają transakcje zamiany składników aktywów niepieniężnych na inny składnik aktywów niepieniężnych

Komitet Standardów Rachunkowości podjął 12 czerwca 2017 r. uchwałę w sprawie przyjęcia stanowiska dotyczącego ujęcia transakcji zamiany składnika aktywów niepieniężnych na inny składnik aktywów niepieniężnych. Stanowisko to ukazało się w Dzienniku Urzędowym Ministra Rozwoju i Finansów 5 lipca 2017 r. i z tym dniem weszło w życie.

Omawiane Stanowisko ma po raz pierwszy zastosowanie do transakcji rozpoczynających się od 1 stycznia 2017 r. Ma ono ograniczone retrospektywne zastosowanie do transakcji, które miały miejsce w roku obrotowym bezpośrednio poprzedzającym rok, w którym zastosowano je po raz pierwszy. Dopuszczalne jest pełne retrospektywne zastosowanie wytycznych Stanowiska. Jeżeli jego zastosowanie wpływa na dane porównawcze, to jednostka ujawnia ten fakt zgodnie z KSR 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja".

W praktyce gospodarczej zawierane są niepieniężne transakcje, w ramach których jednostka traci kontrolę nad jednym składnikiem aktywów i w zamian uzyskuje kontrolę nad innym.

Przykładem takiej transakcji jest:

1) wniesienie wkładu rzeczowego (aportu) w postaci składnika aktywów w zamian za objęcie udziałów lub akcji czy też

2) niepieniężna transakcja z inną jednostką polegająca na zamianie jednego składnika aktywów na inny.

Problemem, który pojawia się w przypadku omawianych transakcji, jest taki sposób księgowego ujęcia otrzymanych aktywów (tj. określenia ceny nabycia oraz ujęcia ewentualnej różnicy między wartością bilansową przekazanego składnika aktywów a ceną nabycia otrzymanego składnika aktywów), aby zapewnić zgodność z art. 4 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Stanowisko zawiera wytyczne, jak księgowo ująć takie transakcje.

Przedmiotem Stanowiska jest, jak już wcześniej wspomniano, przedstawienie sposobu ujęcia skutków transakcji zamiany jednego lub kilku składników aktywów niepieniężnych.

Stanowisko ma w szczególności zastosowanie do transakcji, w których następuje:

1) świadczenie usług lub przekazanie aktywów niepieniężnych w zamian za usługi lub aktywa niepieniężne,

2) zbycie składnika aktywów niepieniężnych uwarunkowane nabyciem w zamian innego składnika aktywów niepieniężnych (transakcje powiązane),

3) przekazanie przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub pojedynczych składników aktywów niepieniężnych w zamian za udziały.

Transakcje objęte zakresem stanowiska mogą przybierać różne formy prawne oraz może składać się na nie jedna lub wiele powiązanych ze sobą transakcji.

Z zakresu Stanowiska wyłączone są:

1) transakcje, w których jednostka wydaje lub nabywa własne akcje lub udziały w zamian za aktywa niepieniężne (tj. ujęcie w księgach rachunkowych przyjmującego aport),

2) transakcje leasingu zwrotnego, o których mowa w KSR 5 "Leasing, najem i dzierżawa",

3) połączenia spółek, do których stosuje się przepisy art. 44a-44d ustawy.

Przepisy podatkowe (np. dotyczące podatku dochodowego, podatku VAT lub podatku od czynności cywilnoprawnych) mogą wymagać ustalenia wartości rynkowych zamienianych składników aktywów dla potrzeb podatkowych lub ...