Budżet obywatelski – instytucja uregulowana ustawowo

Ideą utworzenia samorządu terytorialnego było przekazanie społeczności lokalnej prawa do kierowania i zarządzania częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców. Obecnie mamy do czynienia z coraz częstszym angażowaniem społeczeństwa w zarządzanie jednostką samorządu terytorialnego - czyli z tzw. partycypacją społeczną. Jednym z jej przejawów jest właśnie budżet obywatelski.

Członkowie lokalnej wspólnoty chcą mieć wpływ na to, co dzieje się w ich otoczeniu. Nie zgadzają się, aby to wyłącznie urzędnicy decydowali o tym, jak ma zostać zagospodarowana przestrzeń, w której żyją. Dzięki wprowadzeniu jednego z elementów Good Governance - jakim jest partycypacja społeczna - mieszkańcy stali się współuczestnikami procesów decyzyjnych, które w sposób bezpośredni przekładają się na jakość ich życia.

Budżet obywatelski to specjalnie wydzielona kwota pozostawiona do dyspozycji mieszkańców. Decydują oni o sposobie wydania tych pieniędzy. Najpierw mają możliwość przygotowania i zgłaszania propozycji zadań. Następnie wskazują (w głosowaniu) te pomysły, które ich zdaniem należy zrealizować w najbliższym czasie.

Jak dotychczas funkcjonowała instytucja budżetu obywatelskiego

Instytucja budżetu obywatelskiego do tej pory nie była uregulowana ustawowo. Nie było przepisów, które wyznaczały zasady jego tworzenia i procedurę przyjmowania. Wszelkie działania przeprowadzane w tym zakresie opierały się zatem na instytucji konsultacji społecznych - czyli na dotychczasowym art. 5a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Z przepisu tego wynikało, że Natomiast zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy miała określić rada gminy w uchwale.