Split payment (MPP) i biała lista w jednostkach sektora finansów publicznych

Wstęp

Rozliczanie VAT w sektorze prywatnym jest działaniem standardowym i nie wymaga stosowania szczególnych rozwiązań ewidencyjnych. Natomiast w sektorze finansów publicznych operacje dotyczące VAT należy umiejętnie wprowadzić do systemu finansów jednostki. Dotyczy to zarówno właściwego planowania dochodów i wydatków budżetowych, jak i ewidencjonowania ich w księgach rachunkowych tych jednostek.

Prawidłowa ewidencja rozliczeń VAT w JST powinna zapewnić właściwą wycenę dochodów i wydatków budżetowych, czyli spowodować, aby dochody budżetowe uzyskane w wyniku dostawy towarów i usług realizowanej przez JST nie były obciążane VAT, który stanowi dochód budżetu państwa, a wydatki nie były zawyżane o podatek naliczony podlegający odliczeniu.

Nie jest więc możliwe zbudowanie właściwego systemu ewidencjonowania operacji gospodarczych związanych z VAT bez znajomości i zrozumienia specyfiki tego podatku.

Podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy o VAT).

Przez wiele lat jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe były traktowane jako podatnicy VAT odrębni od JST, tj. jednostki macierzystej, która je utworzyła. Tak powszechnie przyjmowały organy podatkowe. Takie traktowanie od 1 lipca 2017 r. uległo zmianie w świetle wydanego 29 września 2015 r. przez TSUE orzeczenia (wyrok TSUE w sprawie C-276/14 - Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów). Zgodnie z tym orzeczeniem gminna jednostka organizacyjna, której działalność gospodarcza nie spełnia kryterium samodzielności w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE, nie może być uznana za podatnika podatku od wartości dodanej odrębnie od gminy, w której skład wchodzi. W konsekwencji należy uznać, że samorządowe jednostki budżetowe nie posiadają odrębności podatkowej na gruncie przepisów o VAT. Zatem wszelkie czynności przez nie dokonywane powinny być rozliczane przez JST, która je utworzyła.