Postępowanie restrukturyzacyjne a ewidencja księgowa

Postępowanie restrukturyzacyjne jest uregulowane ustawą - Prawo restrukturyzacyjne. Głównym założeniem tej ustawy jest wprowadzenie skutecznych instrumentów pozwalających na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i zapobieżenie jego likwidacji. Zachowanie przedsiębiorstwa dłużnika w wielu przypadkach jest bowiem znacznie korzystniejsze dla wierzycieli niż jego likwidacja.

Ustawa - Prawo restrukturyzacyjne reguluje:

1) zawieranie przez dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością układu z wierzycielami oraz skutki układu,

2) przeprowadzanie działań sanacyjnych.

Cztery postępowania restrukturyzacyjne

Prawo restrukturyzacyjne reguluje także cztery postępowania restrukturyzacyjne, dla dłużników z różnym stopniem zadłużenia. Poczynając od dłużników, którzy są w stanie sami uzgodnić program naprawczy ze swoimi wierzycielami, oraz takich, którzy potrzebują pomocy sądu, a kończąc na takich, dla których jedynym ratunkiem jest skorzystanie przez dłużnika z najdalej idących instrumentów naprawy jego przedsiębiorstwa.

Zgodnie z zapisami ustawy restrukturyzację przeprowadza się w następujących postępowaniach restrukturyzacyjnych:

1) postępowaniu o zatwierdzenie układu,

2) przyspieszonym postępowaniu układowym,

3) postępowaniu układowym,

4) postępowaniu sanacyjnym.

Warto zwrócić uwagę na to, że kolejność wymienionych postępowań nie jest przypadkowa. Pierwsze z nich, czyli postępowanie o zatwierdzenie układu, jest przeznaczone dla dłużników, którzy są w stanie uzgodnić program naprawczy ze swoimi wierzycielami. Kolejne dwa, czyli przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie układowe, przeznaczone są dla dłużników, którzy potrzebują udziału sądu w zawieraniu układu.

Ostatnie z postępowań, czyli postępowanie sanacyjne, przeznaczone jest dla dłużników, którzy potrzebują ratunku w postaci skorzystania z najdalej idących instrumentów naprawy ich przedsiębiorstwa.

Wspólną cechą wszystkich postępowań jest więc dokonywana restrukturyzacja przedsiębiorstwa dłużnika. W pierwszej kolejności dokonywana jest restrukturyzacja zobowiązań dłużnika, a następnie jego majątku, sposobu zarządzania przedsiębiorstwem oraz zatrudnienia. Cztery różne postępowania mają na celu zapewnienie możliwości wyboru formy restrukturyzacji dostosowanej do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa, w konkretnej sytuacji finansowej. Do wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych mają zastosowanie te same regulacje dotyczące zakresu wierzytelności objętych układem, propozycji układowych, zawarcia i zatwierdzenia układu i jego skutków, a także zasady zmian i uchylenia układu.

Podstawową zasadą jest, że postępowanie restrukturyzacyjne rozpoczyna się na wniosek restrukturyzacyjny złożony przez dłużnika. Wyjątkiem jest możliwość złożenia wnios­ku o otwarcie postępowania sanacyjnego w stosunku do niewypłacalnej osoby prawnej również przez jej wierzyciela osobistego.

Zapisy w ustawach podatkowych

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) i ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) w przypadku postępowania restrukturyzacyjnego odsyła ją do ustawy - Prawo restrukturyzacyjne.

W ustawach podatkowych kwot stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także z tytułu pożyczek (kredytów), związanych z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym, nie zalicza się do przychodów z działalności gospodarczej.

Na mocy updof wolna od podatku jest także kwota umorzonych zobowiązań niezwiązanych z pozarolniczą działalnością gospodarczą, jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem upadłościowym. Natomiast do kosztów podatkowych nie zalicza się umorzonych pożyczek, jeżeli ich umorzenie nie jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym.

Natomiast w ustawie o podatku od towarów i usług uregulowane jest zwolnienie związane z ulgą na złe długi. Zgodnie z regulacjami ustawowymi wierzyciel nie będzie miał prawa do stosowania tej ulgi, jeżeli dłużnik będzie w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego na dzień:

1) dokonania na jego rzecz dostawy towaru lub świadczenia usług oraz

2) poprzedzający dzień złożenia deklaracji VAT, w której wierzyciel chce skorzystać z ulgi na złe długi.

Również dłużnik będący w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego nie będzie miał obowiązku korygowania odliczonego VAT z niezapłaconych faktur.

Zapisy w ustawie o rachunkowości

W ustawie o rachunkowości znajduje się zapis mówiący o tym, że odpisu aktualizującego dokonuje się także w odniesieniu do należności od dłużników, w stosunku do których zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub został złożony wniosek o zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego lub zmiana formy prawnej jednostki nie stanowią przeszkody do uznania, że działalność będzie kontynuowana.

Jednostki objęte postępowaniem restrukturyzacyjnym mogą także stosować artykuł dotyczący składników kapitału (funduszu) własnego jednostek postawionych w stan likwidacji lub upadłości, gdzie na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego należy wszystkie kapitały połączyć w jeden kapitał (fundusz) podstawowy, zmniejszając go o udziały, należne wkłady na poczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanych do ich wniesienia, oraz o akcje własne.

Do zobowiązań bezwarunkowo umorzonych w wyniku postępowania restrukturyzacyjnego stosuje się także przepis dotyczący kapitałów ...