Jak ustalić składkę zdrowotną przedsiębiorcy prowadzącego kilka działalności rozliczanych według skali podatkowej i w formie podatku liniowego

Jestem przedsiębiorcą prowadzącym kilka rodzajów działalności gospodarczej opodatkowanych na zasadach ogólnych. Jedna jest opodatkowana podatkiem liniowym, a druga według skali podatkowej. W jaki sposób powinienem ustalić wysokość składki zdrowotnej?

Składka zdrowotna od każdego tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana z każdego z tych tytułów odrębnie. W sytuacji natomiast gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w ustawie zdrowotnej ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie (art. 82 ust. 1–2 ustawy zdrowotnej).

Zatem w przypadku prowadzenia kilku działalności gospodarczych dla tej z nich, która jest opodatkowana według skali podatkowej, należy zastosować składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru. Natomiast dla działalności opodatkowanej podatkiem liniowym składka zdrowotna wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki. Jeżeli przedsiębiorca prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność opodatkowaną skalą podatkową lub podatkiem liniowym, to składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od sumy dochodów z tych działalności, przy czym nie może być ona niższa od najniższej kwoty składki zdrowotnej (liczonej od minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku), a więc od kwoty wynoszącej w 2023 r. 314,10 zł. Zatem dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych i podatkiem liniowym otrzymujących miesięczny dochód w wysokości do 3490 zł składka zdrowotna wyniesie 314,10 zł, a powyżej tego dochodu i pod warunkiem, że obliczona od niego składka nie będzie niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia - odpowiednio 4,9% i 9% podstawy jej wymiaru. Niewykluczone, że od 1 lipca 2023 r. przedsiębiorcy zapłacą składkę zdrowotną od wyższej kwoty minimalnego wynagrodzenia (w związku z jego podwyższeniem do kwoty 3600 zł).

WAŻNE

Podstawą wymiaru składki zdrowotnej z działalności opodatkowanej zarówno skalą podatkową jak i podatkiem liniowym jest dochód przy czym inna jest stopa procentowa składki zdrowotnej przy podatku liniowym (4,9%), a inna przy skali podatkowej (9%).

Ustalanie podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Wysokość składki zdrowotnej odprowadzanej za dany miesiąc jest obliczana na podstawie uzyskanego dochodu, przy czym:

1. dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniom jest różnicą między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu ustawy o pdof. Dochód ustalony w ten sposób pomniejsza się o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, które zostały opłacone w tym miesiącu, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
2. dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów (osiągniętych od początku roku) a sumą kosztów uzyskania tych przychodów (poniesionych od początku roku). Dochód ustalony w ten sposób pomniejsza się o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (zapłaconych od początku roku) a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach. Nie pomniejsza się dochodu o składki, jeżeli zaliczono je do kosztów uzyskania przychodów.

PRZYKŁAD

Anna Z. prowadzi działalność gospodarczą, z której przychody są opodatkowane według zasad ogólnych. Osiągnięte przez nią przychody oraz poniesione koszty i podstawę wymiaru składki zdrowotnej przedstawia tabela. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi dochód z miesiąca poprzedniego.

* Podstawę wymiaru składki zdrowotnej za luty 2022 r. stanowiło minimalne wynagrodzenie w wysokości 3010 zł, a w pozostałych miesiącach - ustalony dochód.

Aby obliczyć podstawę wymiaru za styczeń 2023 r., należy od sumy przychodów odjąć koszty oraz dochody narastająco:

108 000 zł - 46 000 zł - 54 500 zł = 7500 zł.

Dodatkowo Anna Z., począwszy od 1 grudnia 2022 r., uzyskuje dochód z działalności opodatkowanej podatkiem liniowym. Od tego dochodu należy odrębnie ustalić składkę zdrowotną w wysokości 4,9 % podstawy wymiaru. Za grudzień 2022 r. Anna Z. opłaciła składkę minimalną, tj. 270,90 zł, gdyż działalność rozpoczęła od grudnia 2022 r. i nie mogła ustalić składki od dochodu (podstawę wymiaru składki zdrowotnej za grudzień 2022 r. stanowił dochód z listopada 2022 r.). Natomiast w grudniu 2022 r. uzyskała przychód w wysokości 6500 zł i poniosła 1500 zł kosztów. A zatem za styczeń 2023 r. podstawa wymiaru składki zdrowotnej wyniesie 5000 zł. Składka zdrowotna w wysokości 4,9% z 5000 zł to 245 zł. Ponieważ jest niższa niż składka obowiązująca tę formę opodatkowania, Anna Z. musi zapłacić wyższą składkę zdrowotną, wyliczoną jako 9% z kwoty minimalnego wynagrodzenia, tj. 270,90 zł (3010 zł x 9%). Jeśli w kolejnych miesiącach składka zdrowotna obliczona od uzyskanego dochodu będzie wyższa niż minimalna obowiązująca 1 dnia roku składkowego, który rozpoczyna się od 1 lutego danego roku (w 2023 r. - 314,10 zł, tj. 9% z 3490 zł), wówczas ustali ją w wysokości 4,9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

W omawianym przypadku należy więc pamiętać, że podstawę wymiaru składki zdrowotnej zarówno dla działalności opodatkowanej według skali, jak i podatkiem liniowym stanowi dochód, ale inna jest wysokość składki dla każdej z form opłacanego podatku. Zarówno opodatkowanie według skali, jak i podatkiem liniowym ZUS uznaje do celów ustalania wysokości podstawy wymiaru składki zdrowotnej za zasady ogólne, ale stopa procentowa dla każdej z tych form jest inna. Podstawę wymiaru składki dla obu form ustala się tak samo, według zasad opisanych powyżej.

PODSTAWA PRAWNA: 

art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 82 ust. 1 - 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2561; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2770

Joanna Grzelińska-Darłak

prawnik, praktyk z wieloletnim doświadczeniem w zakresie ubezpieczeń społecznych