Nowelizacja Kodeksu pracy – praca zdalna i badanie trzeźwości pracowników

Rok 2023 to dwie istotne nowelizacje Kodeksu pracy. Pierwsza z nich została podpisana przez Prezydenta RP 27 stycznia 2023 r. i dotyczy pracy zdalnej oraz sprawdzania trzeźwości pracowników. Druga – wdrażająca dyrektywę work-life balance – na dzień oddania „Rachunkowości Budżetowej” do druku trafiła pod obrady Sejmu – omówimy ją, jak tylko zakończy się proces legislacyjny. 

Kontrola trzeźwości

Z kontrolą trzeźwości pracowników od zawsze był problem – pracodawca nie miał bowiem prawa dokonać sprawdzenia, czy pracownik jest pod wpływem alkoholu. Trzeba było wzywać właściwe służby (Policję), a te przyjeżdżały np. po pięciu godzinach, gdy pracownik mógł już wytrzeźwieć. Tymczasem od trzeźwości pracownika w wielu przypadkach niejednokrotnie zależało życie i zdrowie innych osób. 

Dlatego pracodawcy od lat postulowali, żeby mieć możliwość sprawdzenia trzeźwości. Niektórzy nawet przeprowadzali stosowne testy z naruszeniem przepisów (przede wszystkim przepisów o ochronie danych osobowych) – zawartość alkoholu w organizmie pracownika to bowiem dane biometryczne, a tym samym zbieranie i przechowywanie takich informacji jest niedopuszczalne, chyba że znajdziemy stosowny przepis albo osoba zainteresowana wyrazi zgodę. Z oczywistych względów pracownik nie był zainteresowany wyrażaniem zgody. 

W Kodeksie pracy pojawiły się nowe przepisy – art. 22^1c –22^1h. Przepisy te wprowadzają zasadę, zgodnie z którą jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników. Biorąc pod uwagę, że alkohol jest przyczyną wielu wypadków przy pracy, a w ich wyniku mogą powstać straty w mieniu lub na osobie, testy na alkohol będą mogły być wprowadzone w każdym przypadku. 

Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika i należy przeprowadzać ją przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie – pracodawca może zatem nabyć atestowany alkomat i badać trzeźwość przy jego użyciu. Może to robić np. ochrona przy wejściu do zakładu. 

Badanie ma polegać na stwierdzeniu braku obecności alkoholu w organizmie pracownika albo obecności alkoholu wskazującej na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości.