Interpretacja indywidualna z dnia 19 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.152.2023.3.AMA

Możliwość wystawiania faktur i paragonów podczas zawieszenia działalności gospodarczej oraz brak obowiązku naliczania podatku VAT i dokumentowania fakturą wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu umowy zlecenia.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 marca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 16 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości wystawiania faktur i paragonów podczas zawieszenia działalności gospodarczej oraz braku obowiązku naliczania podatku VAT i dokumentowania fakturą wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu umowy zlecenia. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 maja 2023 r. (data wpływu 15 maja 2023 r.).

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan radcą prawnym, prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG polegającą na świadczeniu pomocy prawnej (69.10.Z Działalność prawnicza).

Złożył Pan wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej z 18 marca 2023 r. i od tego dnia nie będzie Pan prowadził aktywnie działalności gospodarczej. Jednocześnie jest Pan pełnomocnikiem w co najmniej kilkunastu sprawach sądowych, których czas rozpoznania to średnio 2-3 lata, a często dłużej. Pana klientami są zarówno osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcy oraz spółki prawa handlowego. W sprawach tych, podczas zawieszenia działalności, będzie występował drugi pełnomocnik lub pełnomocnik substytucyjny.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 ustawy o radcach prawnych radca prawny może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu radcy prawnemu, adwokatowi. Pomimo tego dalej pozostanie Pan stroną umów zlecenia usług prawnych zawartych z klientami. Część Pana wynagrodzenia, zgodnie z zawartymi umowami, będzie wymagalna dopiero po wykonaniu usługi, tj. po zakończeniu postępowania sądowego na podstawie wystawionej przez Pana faktury lub paragonu w przypadku wpłaty wynagrodzenia od osób fizycznych.

W przypadku części spraw klienci nie uregulowali zaległych płatności, które już są wymagalne. Ponadto, w kliku postępowaniach sądowych, jest Pan pełnomocnikiem z urzędu lub kuratorem wyznaczonym przez Sąd. Także w tym wypadku jest Pan zobowiązany do wystawienia faktury na rzecz Sądu po prawomocnym zakończeniu postępowania.

Dodatkowo w okresie zawieszenia działalności gospodarczej zamierza Pan zawrzeć umowę zlecenia z Kancelarią Adwokacką, poza zawieszoną działalnością gospodarczą. W ramach tej umowy będzie sporządzał Pan pisma procesowe i wykonywał inne czynności związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz klientów Kancelarii. Umowa zostanie zawarta na czas określony 12 miesięcy w wymiarze ok. 10 godzin miesięcznie, z wynagrodzeniem płatnym godzinowo. To zleceniodawca będzie określał jakie czynności ma Pan wykonywać i w jakim miejscu i terminie.

W umowie zlecenia znajdować się będą następujące warunki: odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat wykonywanych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi Zlecający, prace będą wykonywane pod kierownictwem zlecającego oraz będą określone ramy czasowe na wykonanie określonego zlecenia, umowa zawarta jest poza działalnością gospodarczą, a Wykonujący zlecenie nie będzie ponosić ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Jest Pan czynnym podatnikiem VAT.

Nie będzie miał Pan wpływu na wysokość przyznanego wynagrodzenia, dotyczącego wynikającego z zawartej z Kancelarią umowy zlecenia.

Wynagrodzenie, które będzie Pan otrzymywać od ww. Kancelarii za wykonywanie czynności w ramach zawartej umowy, nie stanowi przychodów, o których mowa w przepisach art. 12 ust. 1-6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).

Wskazał Pan także, że wynagrodzenie, które będzie Pan otrzymywał od ww. Kancelarii Adwokackiej za wykonywanie czynności w ramach zawartej umowy, stanowi przychód, o którym mowa w przepisach art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pytania

1.Czy w okresie zawieszenia działalności, tj. po 18 marca 2023 r. może Pan wystawiać faktury i paragony?

2.Czy w przypadku zawarcia umowy zlecenia z Kancelarią Adwokacką w okresie zawieszenia działalności, tj. po 18 marca 2023 r. będzie Pan zobowiązany do wystawiania faktury zleceniodawcy i naliczania podatku VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Ad 1

W zakresie pytania nr 1 stoi Pan na stanowisku, iż w okresie zawieszenia działalności będzie Pan uprawniony do wystawiania faktur i paragonów po zakończeniu świadczenia usług.

Zgodnie z art. 25 ust. 2 Prawa przedsiębiorców, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca m.in. może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów oraz może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Zapłata części wynagrodzenia po sprawie stanowi dopuszczalną metodę rozliczeń i jest zapłatą za usługi wykonane już przed zawieszeniem działalności gospodarczej. Wpłaty od klientów będą też dotyczyć zaległych płatności od kontrahentów, które otrzyma Pan z opóźnieniem w okresie, kiedy Pana działalność będzie zawieszona. Również w tym wypadku będą dotyczyć czynności już wykonanych.

Jednocześnie podejmowanie przez podatnika czynności opodatkowanych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej skutkuje obowiązkiem rozliczenia tych czynności na zasadach jakie obowiązują osoby posiadające ten status. Podatnik nie traci bowiem statusu przedsiębiorcy przez samo zawieszenie działalności gospodarczej, a jedynie nie prowadzi tej działalności w sposób aktywny.

Ad 2

W zakresie pytania nr 2 stoi Pan na stanowisku, iż zawarcie przez Pana umowy zlecenia w okresie zawieszenia działalności nie będzie powodowało konieczności wystawiania przez Pana faktur VAT Zleceniodawcy za poszczególne okresy wykonywania zlecenia i naliczania podatku od towarów i usług, gdyż nie będzie to umowa zawarta w ramach zawieszonej działalności gospodarczej. Przyjąć należy, zdaniem Pana, iż umowa ta stanowi działalność wykonywaną osobiście, a nie w ramach Pana zawieszonej działalności gospodarczej. Nie rodzi ona zatem obowiązków podatkowych na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Umowa zlecenia stanowi umowę uregulowaną w Kodeksie Cywilnym.

Zgodnie z art. 743 ust. 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Umowa ta może być zawarta przez osobę nieprowadzącą działalności gospodarczej, jak i osobę prowadzącą działalność gospodarczą, co rodzi odmienne obowiązki i obciążenia publiczno-prawne. W tym przypadku czynności wykonywane przez Pana na rzecz Kancelarii Adwokackiej nie będą spełniały definicji działalności gospodarczej.

Nie będzie Pan wykonywał ich bowiem w imieniu własnym, lecz na rzecz Zleceniodawcy tj. Kancelarii oraz będzie obsługiwał Pan klientów Kancelarii we wskazanym przez Zleceniodawcę zakresie. Dodatkowo czynności Pana będą ograniczały się do wykonywania poszczególnych czynności w sprawie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Aby natomiast dana czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o fakturze - rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Jak stanowi art. 106b ust. 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1)sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2)wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3)wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4)otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b)czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,

c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

W myśl art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy:

Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1)czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a)czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4,

b)czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4,

1a) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a)przypadku, gdy zapłata dotyczy czynności, o których mowa w art. 19a ust. 1b i ust. 5 pkt 4 oraz art. 106a pkt 3 i 4,

b)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

2) sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Jak wynika z przywołanych przepisów, ustawodawca nie nakłada na podatników podatku od towarów i usług obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT. Natomiast na żądanie nabywcy, niebędącego podatnikiem podatku VAT, wyrażone w odpowiednim czasie, podatnik jest zobowiązany wystawić fakturę.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy:

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Natomiast według przepisu art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy:

Podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:

a)w postaci papierowej lub

b)za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony.

Paragon fiskalny stanowi dla nabywcy dowód dokonania zakupu, natomiast dla sprzedawcy dokonanie sprzedaży i potwierdzenie tożsamości towaru.

W świetle przytoczonych powyżej przepisów należy zaznaczyć, że podatnik ma obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, bez względu na fakt, czy sprzedaż ta jest dokumentowana fakturą wystawioną na żądanie nabywcy, czy też nie.

Jak wynika z przywołanych przepisów regulujących wystawianie faktur i paragonów fiskalnych, dokumenty te wystawia podatnik dokonujący sprzedaży towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej transakcji. Faktura i paragon fiskalny są dokumentami sformalizowanym (potwierdzającymi zaistnienie określonego zdarzenia gospodarczego), które powinny spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury i paragonu fiskalnego zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedlają one prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdzają fakt dostawy określonych towarów lub świadczenia usług. Wystawienie faktury lub paragonu fiskalnego należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi. Faktura lub paragon fiskalny jest więc dokumentem stwierdzającym wystąpienie u podatnika okoliczności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

Z opisu sprawy wynika, jest Pan czynnym podatnikiem VAT i od 18 marca 2023 r. nie będzie Pan prowadził aktywnie działalności gospodarczej jako radca prawny świadczący pomoc prawną, ponieważ złożył Pan wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej.

Jest Pan pełnomocnikiem w co najmniej kilkunastu sprawach sądowych, których czas rozpoznania to średnio 2-3 lata, a często dłużej. Pana klientami są zarówno osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcy oraz spółki prawa handlowego. W sprawach tych, podczas zawieszenia działalności, będzie występował drugi pełnomocnik lub pełnomocnik substytucyjny, jednak mimo to, dalej pozostanie Pan stroną umów zlecenia usług prawnych zawartych z klientami. Część Pana wynagrodzenia, zgodnie z zawartymi umowami, będzie wymagalna dopiero po wykonaniu usługi, tj. po zakończeniu postępowania sądowego na podstawie wystawionej przez Pana faktury lub paragonu w przypadku wpłaty wynagrodzenia od osób fizycznych. W przypadku części spraw klienci nie uregulowali zaległych płatności, które już są wymagalne. Ponadto, w kliku postępowaniach sądowych, jest Pan pełnomocnikiem z urzędu lub kuratorem wyznaczonym przez Sąd. Także w tym wypadku jest Pan zobowiązany do wystawienia faktury na rzecz Sądu po prawomocnym zakończeniu postępowania.

Ad 1

Pana wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii czy w okresie zawieszenia działalności, tj. po 18 marca 2023 r., może Pan wystawiać faktury i paragony, za usługi świadczone przed zawieszeniem działalności.

Odnosząc się do kwestii obowiązku wystawiania faktur oraz paragonów fiskalnych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej stwierdzić należy, że ustawa nie definiuje pojęcia „zawieszenie działalności”. Kwestia ta została uregulowana m.in. w przepisach ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 ze zm.).

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w niniejszej ustawie, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

Przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.

Z kolei, w myśl art. 25 ust. 1 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Natomiast zgodnie z art. 25 ust. 2 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:

1) może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;

2) może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

3) może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;

4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;

6) może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;

8) może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. z 2021 r. poz. 170).

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że zawieszenie działalności gospodarczej samo w sobie nie stanowi zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przez podatnika. Podatnik, który zawiesza prowadzenie działalności gospodarczej na pewien czas, nadal pozostaje podatnikiem, z tym że w okresie zawieszenia wykonywania działalności przedsiębiorca nie prowadzi aktywnej działalności. Zgłoszenie zawieszenia działalności gospodarczej nie oznacza zatem ustania bytu przedsiębiorcy, a jedynie przerwę w wykonywaniu działalności gospodarczej. Zatem, przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności gospodarczej ma m.in. prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

W niniejszej sprawie, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, otrzyma Pan wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej, rozpoczętych jeszcze przed momentem zawieszenia działalności gospodarczej.

Jak już wyżej wskazano podatnik, który „zawiesza” prowadzenie działalności gospodarczej na pewien czas, pozostaje nadal podatnikiem podatku od towarów i usług i dlatego spoczywają na nim określone obowiązki podatkowe. Jednocześnie w myśl powołanych przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z działalności, ma jednak pewne uprawnienia i obowiązki, które mają związek z działalnością prowadzoną przed datą zawieszenia.

Tym samym, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, w związku z otrzymanym wynagrodzeniem za wykonanie czynności rozpoczętych przed zawieszeniem działalności gospodarczej, będzie Pan zobowiązany do wystawiania i wydawania faktur na rzecz klientów będących przedsiębiorcami (również spółkami prawa handlowego) oraz paragonów fiskalnych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych lub również faktur na żądanie wyrażone w odpowiednim czasie przez klientów będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej i rolnikami ryczałtowymi.

Ad 2

Pana kolejne wątpliwości dotyczą kwestii czy w przypadku zawarcia umowy zlecenia z Kancelarią Adwokacką w okresie zawieszenia działalności, tj. po 18 marca 2023 r., będzie Pan zobowiązany do wystawiania faktury Zleceniodawcy i naliczania podatku VAT.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że w okresie zawieszenia działalności gospodarczej zamierza Pan zawrzeć umowę zlecenia z Kancelarią Adwokacką, poza zawieszoną działalnością gospodarczą. W ramach tej umowy będzie Pan sporządzał pisma procesowe i wykonywał inne czynności związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz klientów Kancelarii. Umowa zostanie zawarta na czas określony 12 miesięcy w wymiarze ok. 10 godzin miesięcznie, z wynagrodzeniem płatnym godzinowo. To Zleceniodawca będzie określał jakie czynności ma Pan wykonywać i w jakim miejscu i terminie. Pan nie będzie miał wpływu na wysokość przyznanego wynagrodzenia, dotyczącego wynikającego z zawartej z Kancelarią umowy zlecenia.

W umowie zlecenia znajdować się będą następujące warunki:

‒odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat wykonywanych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi Zlecający,

‒prace będą wykonywane pod kierownictwem zlecającego oraz będą określone ramy czasowe na wykonanie określonego zlecenia,

‒umowa zawarta jest poza działalnością gospodarczą, a

‒Wykonujący zlecenie nie będzie ponosić ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Wskazał Pan również, że otrzymywane przez Pana wynagrodzenie będzie wynagrodzeniem wymienionym w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy:

Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

1)z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2)(uchylony)

3)z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W myśl natomiast art. 13 pkt 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych”:

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy

zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a)osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej;

b)właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością;

c)przedsiębiorstwa w spadku

– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym, a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

‒wykonywania tych czynności,

‒wynagrodzenia oraz

‒odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zatem, użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Mając na uwadze fakt, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawno-podatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy o VAT prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej nie powodującej powstania podmiotowości prawno-podatkowej na gruncie ww. ustawy.

Sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

Analizując przedstawione okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa wskazać należy, że wykonywane przez Pana na zlecenie Kancelarii czynności nie będą stanowić samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Nie ponosi Pan bowiem odpowiedzialności wobec osób trzecich za wykonywane tych czynności oraz nie ponosi Pan ryzyka gospodarczego i ekonomicznego związanego z prowadzoną działalnością. W konsekwencji, wykonywane przez Pana w imieniu Kancelarii Adwokackiej czynności jako niestanowiące samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej, nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym należy stwierdzić, że wykonywanie przez Pana usług polegających na sporządzaniu pism procesowych i wykonywaniu innych czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz klientów Kancelarii Adwokackiej na podstawie zawartej z tą Kancelarią umowy zlecenia, nie będzie mieściło się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie, a Pan z tego tytułu nie będzie podatnikiem zobowiązanym do rozliczania podatku VAT.

Stwierdzić również należy, że realizując opisane zadania oraz pobierając należne wynagrodzenie w ramach ww. umowy zlecenia nie dokonuje Pan sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy, zatem nie ma podstaw do udokumentowania fakturą zleconych czynności (faktura nie jest dowodem właściwym dla udokumentowania otrzymanego z tego tytułu wynagrodzenia).

Dodatkowe informacje

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług (pytania nr 1 i nr 3 wniosku), natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (pytanie nr 2 wniosku) wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).