Interpretacja indywidualna z dnia 13 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.443.2023.1.KC

Skutki podatkowe zrzeczenia się za wynagrodzeniem dożywotniej służebności osobistej mieszkania.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zrzeczenia się za wynagrodzeniem dożywotniej służebności osobistej mieszkania. Uzupełnili go Państwo pismem z 20 września 2023 r. (data wpływu 21 września 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem:

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pani D. A.

(...)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pan C. A.

(...)

Opis stanu faktycznego

… września 2012 r. przed notariuszem w Kancelarii Notarialnej małżonkowie A. A. i B. A. ustanowili na nieruchomości objętej Księgą Wieczystą KW nr (...) dożywotnią i nieodpłatną służebność mieszkania na rzecz syna i synowej C. A. i D. A.

… stycznia 2022 r. przed notariuszem X w Kancelarii Notarialnej małżonkowie C.A. i D. A. z powodów rodzinnych zrzekli się za wynagrodzeniem w wysokości 40 000 zł dożywotniej służebności osobistej mieszkania wpisanej w dziale III Księgi Wieczystej KW nr (...), wobec czego wyrazili zgodę na wykreślenie z działu III tej Księgi Wieczystej służebności osobistej mieszkania, ustanowionej na ich rzecz wraz ze wszystkimi odnoszącymi się do niej wpisami.

E. A. - jako właściciel mieszkania (przedmiotowej nieruchomości) - na powyższe wyraził zgodę, wypłacając … stycznia 2022 r. małżonkom C. A. i D. A. wspomniane wyżej wynagrodzenie w wysokości 40 000 zł.

We wniosku wskazali Państwo również , że wynagrodzenie to otrzymali Państwo z tytułu poniesionych kosztów włożonych w remont i utrzymanie mieszkania, którego dotyczyła dożywotnia służebność.

Uzupełnienie i doprecyzowanie stanu faktycznego

W piśmie z 20 września 2023 r. doprecyzowując opis zdarzenia w kwestii uzyskanego wynagrodzenie wyjaśnili Państwo, że z treści złożonego przez nich oświadczenia wynika, że „C i D małżonkowie A niniejszym oświadczają, iż zrzekają się za wynagrodzeniem w wysokości 40 000 zł dożywotniej służebności osobistej mieszkania wpisanej w dziale III Księgi Wieczystej KW nr (...) Sądu Rejonowego w ….”.

Pytanie

Czy w takim przypadku muszą Państwo zapłacić podatek?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, nie powinniście płacić podatku od ww. 40 000 zł, ponieważ wynagrodzenie to pokrywało koszty, jakie przez te 10 lat ponieśli mieszkając w mieszkaniu, którego dotyczyła służebność.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Źródłami przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych, stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, są:

inne źródła.

Na mocy art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z opisu zdarzenia w szczególności wynika, że … września 2012 r. przed notariuszem w Kancelarii Notarialnej małżonkowie A i B A ustanowili na nieruchomości objętej Księgą Wieczystą KW nr (...) dożywotnią i nieodpłatną służebność mieszkania na Państwa rzecz. … stycznia 2022 r. przed notariuszem w Kancelarii Notarialnej zrzekli się Państwo za wynagrodzeniem w wysokości 40 000 zł dożywotniej służebności osobistej mieszkania wpisanej w dziale III Księgi Wieczystej KW nr (...), wobec czego wyrazili zgodę na wykreślenie z działu III tej Księgi Wieczystej służebności osobistej mieszkania, ustanowionej na Państwa rzecz wraz ze wszystkimi odnoszącymi się do niej wpisami.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym są Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Celem wyjaśnienia Państwa wątpliwości wskazać należy, że w świetle art. 296 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).

Z powołanego przepisu wynika, że służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości na rzecz indywidualnie oznaczonej osoby fizycznej. Na skutek ustanowienia służebności właściciel nieruchomości obciążonej ma obowiązek znosić w określonym zakresie korzystanie z jego nieruchomości przez osobę uprawnioną.

Art. 301 § 1 przytoczonego Kodeksu stanowi, że:

Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.

Na mocy art. 302 § 1 wskazanego Kodeksu:

Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.

Stosownie do art. 302 § 2 Kodeksu cywilnego:

Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.

Na gruncie art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego:

Ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.

Wyjaśnienia wymaga, że dożywotnia służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, nie jest jednak prawem odpowiadającym prawu własności. W związku z powyższym służebności można się zrzec.

Z art. 246 § 1 cytowanego Kodeksu wynika, że:

Jeżeli uprawniony zrzeka się ograniczonego prawa rzeczowego, prawo to wygasa. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa powinno być złożone właścicielowi rzeczy obciążonej.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że otrzymane przez Państwa wynagrodzenie za zrzeczenie się służebności mieszkania stanowi dla Państwa przysporzenie majątkowe, które należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegających opodatkowaniu.

Wobec powyższego są Państwo zobowiązani zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych w związku z otrzymaniem ww. kwoty. W przedmiotowej sprawie, tak jak Państwo wskazali w uzupełnieniu wniosku, wynagrodzenie to zostało Państwu wypłacone z tytułu zrzeczenia się dożywotniej służebności osobistej mieszkania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej, ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).