Nieobecność w pracy z powodu zasiadania w komisji wyborczej a prawo do trzynastki

Czy za dni wolne z tytułu bycia członkiem komisji wyborczej trzeba pomniejszyć trzynastkę, tak jak za urlop okolicznościowy i opiekę nad dzieckiem?

Tak, jest to okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy i pomniejsza okres przepracowany dla potrzeb ustalenia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2023 r.

Pracownik jednostki sfery budżetowej nabywa prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Natomiast pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy.

Od tej zasady są wyjątki, bowiem przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach wymienionych w art. 2 ust. 3 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (dalej: ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym). Są to np.:

1. okresy korzystania z urlopów związanych z rodzicielstwem:

   1. wychowawczego,

   2. macierzyńskiego,

   3. rodzicielskiego;

2. podjęcie zatrudnienia w wyniku przeniesienia służbowego;

3. urlop opiekuńczy, czy 

4. powołanie pracownika do czynnej służby wojskowej. 

Ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym nie definiuje jednak kilku ważnych pojęć, takich jak „okres przepracowany", „cały rok kalendarzowy” czy „6 miesięcy”.

Okres przepracowany 

Termin „okres przepracowany” został wyjaśniony w orzecznictwie sądowym. I tak okres przepracowany należy interpretować jako czas rzeczywistej pracy, a więc wypełniania swoich zadań służbowych (uchwały Sądu Najwyższego z: 25 lipca 2003 r., sygn. akt III PZP 7/03; z 7 lipca 2011 r., sygn. akt III PZP3/11). Samo pozostawanie w stosunku pracy jeszcze nie legitymuje do uzyskania trzynastki. Poza tym ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym przewiduje już konkretne wyjątki, kiedy przepracowanie nawet tych 6 miesięcy nie jest wymagane do uzyskania proporcjonalnej trzynastki. Jest to podejście słuszne, gdyż dodatkowa wypłata roczna ma premiować pracowników wyróżniających się wysoką frekwencją oraz zachęcać do aktywności zawodowej.

Interpretacja pojęć: cały rok kalendarzowy i 6 miesięcy 

Natomiast w celu zidentyfikowania, co znaczy „cały rok kalendarzowy" oraz „6 miesięcy”, należy odwołać się do art. 114 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, który mówi, że jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni 30, a rok za dni 365. Zatem 6 miesięcy to 180 dni.

W związku z powyższym wszelkie okresy nieświadczenia pracy, nawet płatne, z wyjątkiem urlopu wypoczynkowego, nie zaliczają się do okresu przepracowanego. 

Przykładowe okresy nieprzepracowane, nieprzyjmowane do stażu pracy dla potrzeb dodatkowego wynagrodzenia rocznego, to:

1. okresy niezdolności do pracy spowodowanych chorobą,

2. okresy opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat na podstawie art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,

3. okresy pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego, w tym świadczenia rehabilitacyjnego,

4. urlopy: bezpłatne, szkoleniowe, okolicznościowe (ślub pracownika, narodziny dziecka, śmierć rodzica),

5. inne zwolnienia od pracy, np. krwiodawcy na oddanie krwi, z tytułu siły wyższej,

6. nieusprawiedliwione nieobecności.

Dni wolne dla członka komisji wyborczej 

W tym roku pracownicy mogli korzystać z jeszcze jednego rodzaju zwolnienia od pracy. Mianowicie, zgodnie z Kodeksem wyborczym, członkowi obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej w związku z wykonywaniem zadań przysługiwało:

1. zwolnienie od pracy na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów, z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy,

2. do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.

Powyższe zwolnienie od pracy należy również traktować jako nieobecność usprawiedliwioną, płatną. Świadczy też o tym fakt, że członkowie obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej w razie zamiaru skorzystania z danego zwolnienia od pracy, byli zobowiązani, co najmniej na 3 dni przed przewidywanym terminem nieobecności w pracy, uprzedzić, w formie pisemnej, pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, a następnie, nie później niż następnego dnia po upływie okresu nieobecności w pracy, dostarczyć pracodawcy zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy wykonywaniem zadań komisji. Mowa tu o tym, że zaświadczenie opatrzone pieczęcią komisji jest dokumentem usprawiedliwiającym nieobecność w pracy. 

Ustalanie wynagrodzenia za pracę i ekwiwalentu za urlop 

Wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Z kolei do obliczenia ekwiwalentu za urlop wlicza się wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyłączeniem m.in. wynagrodzenia za czas innej niż urlop wypoczynkowy, usprawiedliwionej nieobecności w pracy. 

Skoro więc do podstawy trzynastki nie przyjmuje się wynagrodzeń za te wymienione okresy, to konsekwentnie, również przy liczeniu okresu przepracowanego dla potrzeb ustalenia prawa do trzynastki, nie należy uwzględniać dni nieświadczenia pracy ze względu na prace w komisji wyborczej.

©®

Izabela Nowacka 

– ekonomista, autor licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych; od ponad 20 lat zajmuje się tematyką wynagrodzeniową i rozliczaniem płac