Jak powinien postąpić organ prowadzący w przypadku braku kandydatów do konkursu na dyrektora szkoły

PROBLEM

Obecny dyrektor miał powierzone stanowisko na 10 miesięcy z uwagi na brak uprawnień do zarządzania oświatą. Ogłoszono konkurs na stanowisko dyrektora szkoły, ale nie zgłosił się żaden kandydat do udziału w nim. Obecnie osoba pełniąca obowiązki dyrektora nadal nie ma uprawnień do zarządzania. Jak powinien postąpić organ prowadzący w przypadku braku kandydatów do konkursu na dyrektora szkoły oraz braku odpowiednich kwalifikacji wskazanej osoby?

RADA

Jeżeli do konkursu na dyrektora nie zgłosił się żaden kandydat, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej. Osoba ta musi jednak posiadać kwalifikacje do pracy na tym stanowisku.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 63 ust. 10 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu. Kandydatowi nie można odmówić powierzenia stanowiska dyrektora. Jeżeli jednak do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoni się kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej (art. 63 ust. 12 ww. ustawy). Kandydat, któremu można powierzyć stanowisko dyrektora, musi jednak posiadać wymagane na tym stanowisku kwalifikacje. Dotyczy to zarówno powierzenia stanowiska kandydatowi wyłanianemu w trybie konkursu, jak i pozakonkursowym.

W opisanej sytuacji osoba pełniąca dotychczas obowiązki dyrektora nie posiada wymaganych kwalifikacji ze względu na brak kompetencji w zakresie zarządzania. Zgodnie z § 1 rozporządzenia MEN z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce, jednym z wymagań do pracy na tym stanowisku jest ukończenie studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia, jednolitych studiów magisterskich lub studiów podyplomowych z zakresu zarządzania albo kursu kwalifikacyjnego z zakresu zarządzania oświatą prowadzonego zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli. Osoba, która nie spełnia tego wymagania, nie może zajmować stanowiska dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej i publicznej szkoły ponadpodstawowej.

Oznacza to, że organ prowadzący powinien znaleźć kandydata, który posiada wszystkie kwalifikacje wymagane do pracy na tym stanowisku. Powierzenia może dokonać również osobie, która nie przystępowała do konkursu, gdyż do konkursu nikt się nie zgłosił. Warto zaznaczyć, że stanowisko dyrektora można również powierzyć osobie niebędącej nauczycielem (art. 62 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe). Osoba taka może zostać powołana na stanowisko dyrektora, o ile spełnia łącznie następujące wymagania:

1)posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej,

2)posiada wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magister, magister inżynier lub równorzędny,

3)posiada co najmniej pięcioletni staż pracy, w tym co najmniej dwuletni staż pracy na stanowisku kierowniczym,

4)nie toczy się przeciwko niej postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne,

5)spełnia wymagania określone w § 1 pkt 2, 5, 6, 8, 10 i 11 (a więc m.in. kwalifikacje z zakresu zarządzania)

– § 6 ww. rozporządzenia MEN z 11 sierpnia 2017 r.

Organ prowadzący może również ponownie ogłosić konkurs na dyrektora tej szkoły.

Jednocześnie, na mocy art. 63 ust. 13 ustawy – Prawo oświatowe, do czasu powierzenia stanowiska dyrektora zgodnie z ust. 10 lub 12 organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na okres 10 miesięcy. Osoba pełniąca te obowiązki nie musi spełniać wymagań kwalifikacyjnych na stanowisku dyrektora. Jeżeli osoba dotychczas pełniąca obowiązki dyrektora pełniła je już przez okres 10 miesięcy, nie można jej powierzyć tych obowiązków na kolejny okres. W orzecznictwie wskazuje się, że regulacja art. 63 ust. 13 ustawy z 2016 r. – Prawo oświatowe ma charakter wyjątkowy, dlatego nie może być wykładana rozszerzająco, a okres, na jaki powierza się określonej osobie obowiązki dyrektora szkoły lub placówki, nie może w żadnym razie trwać dłużej niż 10 miesięcy. Działanie takie można ocenić w kategoriach obejścia w prawa w zakresie trybu obsady stanowisk kierowniczych w szkołach i placówkach oświatowych (wyrok WSA w Krakowie z 2 grudnia 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 1069/19; wyrok WSA w Gliwicach z 18 września 2019 r., sygn. akt III SA/Gl 624/19).

Dariusz Dwojewski