Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 2 października 2024 r., sygn. I SA/Ol 292/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Brzuzy (sprawozdawca) Sędziowie sędzia WSA Anna Janowska sędzia WSA Jolanta Strumiłło Protokolant sekretarz sądowy Weronika Ćwiek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 października 2024r. sprawy ze skargi A. R. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie z dnia 5 lipca 2024r., nr 2801-IEW.4268.12.2024 w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu kosztów egzekucyjnych uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie je poprzedzające z 29 maja 2024 r., znak: 520100/71/10620/2024/koszty.

Uzasadnienie

A. R. (dalej jako: "strona", "skarżąca") wnioskiem z 20 marca 2024 r. zwróciła się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o umorzenie w całości kosztów egzekucyjnych, powołując się na trudną sytuację finansową i rodzinną. Wraz z wnioskiem złożyła oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym oraz sytuacji materialnej osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej.

Postanowieniem z 29 maja 2024 r. Dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w E. Inspektorat w I. (dalej jako: "organ I instancji") odmówił stronie umorzenia należności tytułu kosztów egzekucyjnych w łącznej kwocie 1.335,26 zł, bowiem uznał, że w sprawie nie wystąpiły przesłanki z art. 64e §1 i §2 pkt 1a ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505, ze zm.), dalej jako: "u.p.e.a.".

Po rozpoznaniu zażalenia Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie (dalej jako: "DIAS", "organ odwoławczy", "organ") postanowieniem z 5 lipca 2024 r. rozstrzygnięcie organu I instancji utrzymał w mocy.

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia organ odwoławczy podał, że art. 64e §1 i 2 pkt 1a u.p.e.a. stanowiący podstawę materialno-prawną rozstrzygnięcia organu I instancji ma charakter uznaniowy, co oznacza, że samo wystąpienie wskazanej w nim przesłanki umorzenia kosztów egzekucyjnych w postaci "ważnego interesu zobowiązanego" lub "interesu publicznego" nie obliguje organu do udzielenia ulgi. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, zastosowanie ww. przepisu może nastąpić jedynie w przypadku wystąpienia sytuacji obiektywnie nadzwyczajnej, nieprzewidywalnej i trudnej do zapobieżenia i odwrócenia. W przypadku osoby fizycznej "ważny interes podatnika" oznacza stan polegający na niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: jedzenie, ubranie czy mieszkanie. DIAS wyjaśnił, że orzekanie na podstawie art. 64e §1 i §2 pkt 1a u.p.e.a. oparte jest na konstrukcji uznania administracyjnego. W takiej sytuacji organ ma prawo wyboru treści rozstrzygnięcia, co oznacza, że stwierdzenie przez organ egzekucyjny istnienia w sprawie określonych przesłanek może, lecz nie musi prowadzić do rozstrzygnięcia uwzględniającego wniosek zobowiązanego.