Legalizacja samowoli budowlanej - Wyrok NSA z dnia 3 grudnia 2024 r., sygn. II OSK 812/22

W przypadku stwierdzenia samowoli budowlanej organ nadzoru budowlanego obowiązany jest rozważyć możliwość legalizacji obiektu, zanim zdecyduje o jego rozbiórce, nawet jeżeli istnieją rażące niezgodności z lokalnym planem zagospodarowania przestrzennego.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Arkadiusz Despot - Mładanowicz Sędziowie: sędzia NSA Jerzy Stankowski sędzia del. WSA Grzegorz Antas (spr.) Protokolant asystent sędziego Katarzyna Kudrzycka po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 29 września 2021 r. sygn. akt II SA/Bd 158/20 w sprawie ze skargi S. M. na decyzję Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 16 grudnia 2019 r. nr WINB-WOP.7721.161.2019.TK w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego Powiatu Grodzkiego w Toruniu z dnia 17 października 2019 r. znak: PINB.450.41.2018.TT.KS.KK; 2. zasądza od Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz S. M. kwotę 1707 (jeden tysiąc siedemset siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z 29 września 2021 r., II SA/Bd 158/20 oddalił skargę S. M. na decyzję Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej: KPWINB) z 16 grudnia 2019 r., nr WINB-WOP.7721.161.2019.TK w przedmiocie nakazu rozbiórki.

W odniesieniu do ustaleń faktycznych i prawnych, które stały za wydanym orzeczeniem, Sąd I instancji stwierdził, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Toruniu (dalej: PINB), kierując się wynikami kontroli zabudowy znajdującej się na terenie Rodzinnego Ogrodu Działkowego im. [...] (ROD) w [...], pismem z 29 sierpnia 2018 r. zawiadomił strony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie budowy na terenie działki ogrodniczej nr 18 obiektu budowlanego z naruszeniem przepisów, a następnie decyzją z 17 października 2019 r., znak PINB.450.41.2018.TT.KS.KK, działając na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2096ze zm.), dalej: k.p.a., oraz art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202 ze zm.), dalej: p.b., nakazał S. M., jako inwestorowi, rozbiórkę obiektu budowlanego o funkcji mieszkalnej wraz z bezodpływowym zbiornikiem na nieczystości ciekłe, usytuowanego na terenie ww. działki ogrodniczej Rodzinnego Ogrodu Działkowego. Wyjaśniając powody takiego rozstrzygnięcia, PINB stwierdził, że o tym, czy zrealizowany w warunkach samowoli budowlanej obiekt budowlany spełnia warunek uchwały Nr 161/15 Rady Miasta Torunia z dnia 29 października 2015 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Stawki Andersa" dla terenów położonych w rejonie ulic: Gen W. Andersa, M. Sinorackiego, M. Tokarzewskiego - Karaszewicza i Szuwarów w Toruniu (Dz. Urz. Woj. Kuj-Pom. z 2015 r. poz. 3381), dalej: m.p.z.p., dotyczący związania z przeznaczeniem podstawowym (tereny ogródków działkowych) decydują przepisy ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2176 ze zm.), dalej: u.r.o.d., tj. jej art. 13 ust. 1 i art. 2 pkt 9a. PINB wskazał, że powierzchnia zabudowy budynku, która wynosi 36,40 m2, nie pozwala na zaklasyfikowanie go jako altany w rozumieniu u.r.o.d. W tym zakresie organ dodał, że z dokonanych pomiarów obiektu wynika, iż boki ścian równoległych nie są tej samej długości, dlatego przy ustaleniu powierzchni zabudowy uwzględniono najkrótsze pomierzone boki ścian zewnętrznych budynku w stanie wykończonym (tj. 5,88 m x 6,19 m), co dało wskazaną powierzchnię zabudowy. W rozpoznawanej sprawie nie budzi jednocześnie wątpliwości, że w przedmiotowym obiekcie budowlanym inwestorka zamieszkuje, zaś sam obiekt jest wyposażony we wszystkie urządzenia techniczne zapewniające całoroczne użytkowanie. Obiekt ten służy zaspokojeniu podstawowych potrzeb mieszkalnych, czego strona nie zakwestionowała w toku prowadzonego postępowania. Urządzenie w budynku pomieszczeń takich, jak pokój z aneksem kuchennym, łazienka z wc i kotłownią, odprowadzenia z niego nieczystości ciekłych do tzw. "szamba" oraz fakt zamieszkiwania w nim całorocznie celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wskazuje, że w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z altaną działkową, lecz z budynkiem mieszkalnym. Powyższe prowadzi do wniosku, jak wskazał organ, że zarówno sposób wykorzystywania, jak i powierzchnia zabudowy budynku nie pozwalają na zaklasyfikowanie go jako altany w rozumieniu u.r.o.d., co w konsekwencji potwierdza niezgodność inwestycji z zapisami m.p.z.p. (przeznaczenie terenu) i wyklucza możliwość legalizacji na podstawie art. 48 ust. 2 p.b.