Gdzie i w jaki sposób powinno się określić wielkość przewidzianych środków na dodatki motywacyjne dla nauczycieli
PROBLEM
Związki zawodowe zwróciły się o zwiększenie środków na dodatki motywacyjne dla nauczycieli. W uchwale rady gminy określającej "regulamin wynagradzania dla nauczycieli" określono, że środki te stanowią 5% planowanych środków na wynagrodzenia zasadnicze dla nauczycieli (a wg ZZ powinno się je zwiększyć do 5,5% i JST wyrażą na to zgodę). Ale zgodnie z ww. art. 30 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, organ stanowiący gminy jest zobowiązany do określenia wysokości stawki dodatku motywacyjnego oraz szczegółowych warunków jego przyznawania. Dlatego większość wojewodów kwestionuje tego typu zapisy i wydaje rozstrzygnięcia nadzorcze. Ich zdaniem (i zdaniem sądów administracyjnych) nie powinno się ustalać wysokości środków finansowych przeznaczonych na dodatki motywacyjne. Ww. regulaminy stanowią akt prawa miejscowego, zatem powinny zawierać tylko normy mające charakter powszechnie obowiązujący, jak również powinien mieścić się w granicach wskazanego w ww. art. 30 ust. 6 upoważnienia ustawowego. We wskazanym upoważnieniu nie mieści się kompetencja organu do zabezpieczania puli środków na potrzeby wypłaty dodatku motywacyjnego. Zapis określający pewną pulę środków na dodatki motywacyjne dla nauczycieli jest normą planistyczną dotyczącą budżetu i jego realizacji. W jednym akcie prawnym nie powinno umieszczać się norm o różnym charakterze. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 19 czerwca 2013 r., sygn. I OSK 456/13 (https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/41687646EB), literalne brzmienie art. 30 ust. 6 pkt 1 ustawy Karta Nauczyciela wyklucza możliwość wyprowadzenia z tego przepisu kompetencji organu jednostki samorządu terytorialnego do określenia w regulaminie wynagradzania nauczycieli wysokości środków, jakie z kwoty planowanej na wynagrodzenia zasadnicze nauczycieli mają być przeznaczone na dodatki motywacyjne. Regulacja określająca minimalną pulę środków przeznaczonych na dodatki motywacyjne dla nauczycieli i dyrektorów jest normą planistyczną dotyczącą budżetu i stanowi akt kierownictwa wewnętrznego, a powyższe postanowienia zostały wprowadzone bez podstawy prawnej z przekroczeniem kompetencji. W myśl art. 52 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, ujęte w budżecie państwa, budżetach jednostek samorządu terytorialnego i planach finansowych jednostek budżetowych dochody oraz przychody stanowią prognozy ich wielkości (pkt 1), wydatki oraz łączne rozchody - stanowią nieprzekraczalny limit (pkt 2). Z przytoczonego przepisu jednoznacznie wynika, że to uchwała budżetowa oraz plany finansowe jednostki sektora finansów publicznych określają kwoty wydatków w danym roku budżetowy, w tym z tytułu wypłaty wynagrodzeń nauczycielom. Ustawodawca nie upoważnił organu stanowiącego gminy do narzucenia kierownikowi danej jednostki, sposobu rozdysponowania środków na ten cel (patrz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 28 lutego 2023 r., sygn. II Sal/Ol 7/23). Przejrzałem kilkadziesiąt uchwał budżetowych JST (małych, gmin, miast powiatowych, dużych miast). Nigdzie nie spotkałem zapisu z określoną (wyodrębnioną) w uchwale budżetowej wysokością środków przeznaczonych na dodatki motywacyjne (podobnie nie są określane środki na pomoc zdrowotną itp.). Gdzie i w jaki sposób powinno się określić wielkość przewidzianych środków na dodatki motywacyjne?
