Opinia rzecznika generalnego Spielmann przedstawiona w dniu 13 lutego 2025 r.

Wydanie tymczasowe

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

DEANA SPIELMANNA

przedstawiona w dniu 13 lutego 2025 r.(1)

Sprawa C-743/24 [Alchaster II] (i)

Minister for Justice and Equality

przeciwko

MA

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Supreme Court (Irlandia)]

Odesłanie prejudycjalne – Umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony – Współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych – Nakaz aresztowania – Przekazanie – Niekorzystna zmiana systemu zwolnień warunkowych w państwie wydającym – Ryzyko naruszenia prawa podstawowego – Artykuł 49 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Zasada ustawowej określoności czynów zabronionych i kar

I. Wprowadzenie

1. Będący przedmiotem niniejszej sprawy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Supreme Court (sąd najwyższy, Irlandia), stawia Trybunał Sprawiedliwości wobec konieczności zbadania po raz pierwszy zakresu zasady niedziałania wstecz kary w kontekście art. 49 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”), dlatego też będę odwoływać się bezpośrednio do sprawy wiodącej rozpoznawanej przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (zwany dalej „ETPC” lub „trybunałem strasburskim”), a mianowicie – Del Río Prada przeciwko Hiszpanii(2). Kluczowe fragmenty tamtego wyroku stanowią:

„[…] środki podjęte przez ustawodawcę, organy administracyjne lub sądy po wydaniu ostatecznego wyroku, w którym orzeczono karę, lub w trakcie odbywania kary mogą skutkować przekształceniem lub zmianą zakresu »kary« nałożonej przez sąd orzekający. Trybunał uważa, że w takiej sytuacji takie środki powinny wchodzić w zakres zakazu stosowania kar z mocą wsteczną przewidzianego w [art. 7 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (zwanej dalej »EKPC«), podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r.]. W przeciwnym wypadku państwa mogłyby przykładowo, w drodze zmiany ustawy lub dokonania ponownej wykładni przyjętych uregulowań, swobodnie przyjmować środki, którymi z mocą wsteczną zmieniano by zakres nałożonych kar na niekorzyść skazanego, a ten nie mógłby przewidzieć takiego rozwoju wydarzeń w chwili popełnienia czynu zabronionego lub orzeczenia wobec niego kary. W takich okolicznościach [art. 7 ust. 1 EKPC] pozbawiono by skuteczności w odniesieniu do skazanych, których wymiar kary zmieniono by ex post facto na ich niekorzyść. [ETPC] zauważa, że takie zmiany należy odróżnić od zmian dotyczących sposobu wykonania kary, które nie wchodzą w zakres [art. 7 ust. 1 EKPC]”().