Komentarz do ustawy o pomocy społecznej – Art. 50
[Usługi opiekuńcze] Zróżnicowaną grupę świadczeń niepieniężnych w ramach pomocy społecznej stanowią usługi opiekuńcze. Ich różnorodność związana jest przede wszystkim z koniecznością dostosowania ich rodzaju i zakresu do indywidualnych potrzeb świadczeniobiorcy. Ponadto usługi opiekuńcze mogą być świadczone przez różne jednostki organizacyjne pomocy społecznej; mogą mieć charakter środowiskowy oraz instytucjonalny. Katalog osób uprawnionych do usług opiekuńczych obejmuje:
- osoby samotne, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione,
- osoby, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Osobą samotną, w rozumieniu komentowanego przepisu, jest osoba prowadząca jednoosobowe gospodarstwo domowe, niepozostająca w związku małżeńskim i nieposiadająca wstępnych ani zstępnych. Przyczyny pozbawienia możliwości korzystania z pomocy innych osób nie mają znaczenia przy rozpatrywaniu, czy dana osoba będzie uprawniona do świadczeń pielęgnacyjnych. Tylko fakt w postaci pozbawienia pomocy innych osób determinuje przysługiwanie uprawnienia. Rolą organu pomocy społecznej badającego fakt pozbawienia pomocy innych osób jest wykazanie, że osoba zainteresowana nie może liczyć na żadną pomoc.
WSA (…) Przypadek przyznania usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych, o którym mowa w art. 50 ust. 1 u.p.s., ma charakter obligatoryjny, co oznacza, że usługi te muszą być przyznane w przypadku spełnienia ustawowych przesłanek, niemniej jednak decyzje w sprawie tych usług mają charakter uznaniowy zarówno w zakresie przyznania świadczenia, jak też w części odnoszącej się do okresu i miejsca świadczenia, czy też ewentualnej odpłatności. Wyznacznikami ustalenia zakresu przyznania usługi są – z jednej strony – rozmiar potrzeb i sytuacja wnioskodawcy, a z drugiej strony – możliwości finansowe organów pomocy społecznej. Oczywiście osoba uprawniona do uzyskania pomocy w postaci usług opiekuńczych na podstawie art. 50 ust. 1 i 3 u.p.s. nie może oczekiwać, że ta forma pomocy zaspokoi jej wszelkie oczekiwania, jednakże podkreślić należy, że pomoc ta musi realizować ustalone przez ustawodawcę cele społeczne zakreślone w art. 2 i 3 u.p.s. Zakres swobody działania organu administracyjnego, wynikający z przepisu prawa materialnego, jakim jest przepis art. 50 ust. 5 u.p.s., ograniczony jest przy tym ogólnymi regułami postępowania administracyjnego (…).
