Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 27 marca 2025 r., sygn. III SA/Wr 458/24
Wymóg wykazania tytułu prawnego do nieruchomości rolnych, stanowiący podstawę przyznania płatności w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, obciąża wnioskodawcę. Brak takowych dowodów skutkuje odmową przyznania świadczeń przez organy administracyjne; z tego względu sąd oddala skargę.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Borońska (sprawozdawca), Magdalena Jankowska - Szostak, Sędziowie Sędzia WSA Asesor WSA Anna Kuczyńska – Szczytkowska, Protokolant Z-ca Kierownika Sekretariatu Wydziału III Monika Tarasiewicz, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 27 marca 2025 r. sprawy ze skargi M.K. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we Wrocławiu z dnia 18 października 2024 r. nr 9001-2024-000461 w przedmiocie przyznania płatności bezpośrednich i przejściowego wsparcia krajowego w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 za rok 2023 oddala skargę w całości.
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi M. K. (dalej: skarżący, strona) jest decyzja Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we Wrocławiu (dalej: organ odwoławczy, Dyrektor OR ARiMR) z 18 października 2024 r., nr 9001-2024-000461, utrzymująca w mocy decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we Wrocławiu (dalej: organ I instancji, Kierownik PB ARiMR) nr 0019-2024-002187 z dnia 27 czerwca 2024 r. w sprawie przyznania płatności bezpośrednich i przejściowego wsparcia krajowego w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 za rok 2023 wydanej przez Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Świdnicy. Decyzją tą organ I instancji odmówił skarżącemu przyznania podstawowego wsparcia dochodów (PDW), płatności redystrybucyjnej (RED), uzupełniającej płatności podstawowej (UPP) oraz płatności dla młodych rolników (MRO) oraz nałożył kary administracyjne, z uwagi na stwierdzone podczas kontroli administracyjnej wniosku nieprawidłowości powierzchniowe. W przypadku podstawowego wsparcia dochodów (PDW) kara wyniosła 10 926,11 zł, natomiast w przypadku płatności dla młodych rolników, karę ustalono na poziomie 6 097,18 zł. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w Świdnicy wskazał również, iż ww. kwoty kary będą potrącane z bezspornej i wymagalnej wierzytelności lub należności dłużnika z tytułu realizowanych przez Agencję płatności w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) lub Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFFROW) oraz środków publicznych przeznaczonych na współfinansowanie wydatków realizowanych z tych funduszy w roku, w którym została nałożona, oraz przez kolejne 3 lata kalendarzowe.
Jak wskazano w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Dyrektora OR ARoMR, w dniu 29 czerwca 2023 r. skarżący złożył za pośrednictwem aplikacji eWniosekPIus do organu I instancji wniosek (trzykrotnie później zmieniany) o przyznanie płatności bezpośrednich i przejściowego wsparcia krajowego na rok 2023, deklarując do podstawowego wsparcia dochodów (PDW) oraz płatności redystrybucyjnej (RED) działki rolne o łącznej powierzchni [...] ha, w tym [...] ha do uzupełniającej płatności podstawowej (UPP). Ponadto zawnioskował o przyznanie płatności dla młodych rolników (MRO).
Przeprowadzona w gospodarstwie strony w dniach 9-10 kwietnia 2024 r. kontrola w zakresie kwalifikowalności powierzchni zadeklarowanych gruntów nie wykryła nieprawidłowości mających wpływ na przyznanie płatności.
W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organy obu instancji uznały natomiast, że skarżący zadeklarował do dopłat działki rolne do których nie posiadał tytułu prawnego - na nieruchomościach oznaczonych numerami: [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...]. Z ustaleń organu I instancji wynikało, że część działek zgłoszonych przez stronę do płatności na 2023 r., wchodzi w skład gruntów sprzedanych w 2022 roku przez Gminę S. pod inwestycję P. Z kolei z dokumentów i wyjaśnień złożonych przez skarżącego w postępowaniach przez organami obu instancji wynika, że działki ewidencyjne nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] są własnością E. sp. z o.o. sp. k. z/s w W., natomiast działki ewidencyjne nr [...], [...] pozostają własnością Gminy S., przy czym skarżący nie wykazał, iż do spornych działek na dzień 31 maja 2023 r., posiadał tytuł prawny, a zatem nie spełnił warunku, o którym mowa w art. 22 ustawy o Planie Strategicznym. Zgodnie bowiem z tym przepisem, jeżeli warunkiem przyznania pomocy jest posiadanie gruntu, pomoc jest przyznawana do gruntu, który w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy, jest w posiadaniu podmiotu ubiegającego się o jej przyznanie na podstawie tytułu prawnego.
Dyrektor OR ARiMR zauważył, że w przepisach prawa powszechnie obowiązującego nie ma definicji pojęcia "tytułu prawnego" - jest to sformułowanie na zbiorowe określenie różnych źródeł i podstaw prawnych określających uprawnienia, jak i obowiązki, np. w stosunku do nieruchomości, które przysługują osobie posiadającej tytuł prawny, i których skutecznie można dochodzić. Tak więc tytułem prawnym będzie np. decyzja administracyjna, orzeczenie sądu, ugoda sądowa lub administracyjna, czy też umowa cywilnoprawna. W przypadku umów cywilnoprawnych ustawodawca dopuścił również możliwość zawierania umów ustnych, jednakże dbając o ochronę interesu publicznego, fakt ten musi zostać bezsprzecznie udowodniony.
Dalej organ odwoławczy wskazał, iż co prawda w toku postępowania przed organami obu instancji pełnomocnik strony składał obszerne wyjaśnienia dotyczące posiadania przez skarżącego tytułu prawnego do spornych gruntów. W pierwszej kolejności twierdził on, że właścicielem całego spornego obszaru jest jedna ze spółek międzynarodowego podmiotu stawiającego obiekty magazynowe, z którą to wnioskodawca zawarł umowę ustną na okres roczny, a podmiot udostępnił nieodpłatnie sporny grunt skarżącemu, natomiast producent rolny prowadząc gospodarkę rolną zapobiegał rozprzestrzenianiu się sukcesji naturalnej na przedmiotowym terenie (wyjaśnienia pełnomocnika strony z dnia 14 maja 2024 r.). Na kolejne wezwanie organu I instancji w toku postępowania zmodyfikował swoje wyjaśnienia, wskazując, że sporne działki były przedmiotem umowy ustnej zawartej w dniu 20 maja 2023 r. na pozyskiwanie [...] w okresie 20 maja 2023 r. – 30 czerwca 2023 r. (wyjaśnienia z dnia 29 maja 2024 r.). Kierownik BP ARiMR w toku prowadzonego postępowania dwukrotnie wezwał odwołującego się do przedstawienia tytułu prawnego do spornych działek, jednocześnie informując, iż w przypadku zawarcia umowy ustnej wystarczającym dowodem będzie zgodne oświadczenie stron umowy potwierdzające jej zawarcie, jednak skarżący na tę okoliczność żadnych dowodów nie przedstawił. Ograniczył się wyłącznie do stwierdzeń, iż umowę taką zawarł. Dyrektor OR ARiMR podkreślił, iż w dniu 30 lipca 2024 r. bezpośrednio organowi odwoławczemu skarżący złożył kolejne wyjaśnienia dot. tytułu posiadania części spornych działek ewidencyjnych tj. działek nr [...], [...]. Jak sam oznajmił w przedmiotowym piśmie, kierując się treścią zaskarżonej decyzji wskazuje, że właścicielem działek nr [...], [...] jest organ samorządowy, czym zaprzeczył swoim uprzednio składanym oświadczeniom, jakoby właścicielem wszystkich spornych gruntów była spółka E. sp. z o.o. sp. k. z/s w W., z którym wiąże go zawarta umowa ustna na zbiór [...] ze spornych gruntów. Biorąc po uwagę powyższe organ odwoławczy stwierdził, że brak jest podstaw do uznania, iż skarżący do spornych gruntów tytuł prawny posiada. Organ podkreślił przy tym, że nie kwestionuje oświadczeń strony w zakresie posiadania przez wnioskodawcę spornych gruntów, jednak dla uzyskania płatności samo posiadanie przez rolnika zadeklarowanych do płatności działek nie jest wystarczające. W celu uzyskania unijnej dopłaty do gruntu rolnik musi posiadać działkę rolną oraz legitymować się do niej tytułem prawnym, przez który należy rozumieć zawartą umowę dzierżawy, użytkowania wieczystego, użyczenia lub inną umowę, na podstawie której rolnik korzysta z gruntu, albo umowę lub decyzję, na podstawie której działka została przekazana rolnikowi w trwały zarząd, natomiast rolnik nie udostępnił organowi takowych dokumentów, mogących potwierdzić oświadczenia złożone w toku postępowania. Odnosząc się natomiast do dostarczonego organowi odwoławczemu przez stronę w dniu 30 lipca 2024 r. dokumentu wydanego przez Burmistrza Miasta S., dotyczącego wyrażenia zgody na wykoszenie i zbiór [...] z działek nr [...], [...], stanowiących własność gminy S., Dyrektor OR ARiMR stwierdził, iż treść tego dokumentu nie wskazuje, iż skarżący na dzień 31 maja 2023 r. posiadał tytuł prawny do przedmiotowych gruntów. Sam fakt wyrażenia zgody właściciela na wykonanie określonych zabiegów agrotechnicznych, w tym przypadku koszenie i zbiór [...], nie daje podstaw do sformułowania tezy, iż skarżący w omawiam okresie tytuł prawny do spornych gruntów posiadał. Do gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego, co w przypadku działek nr [...], [...] ma miejsce, zasady gospodarowania takimi nieruchomościami zostały ściśle określone w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U z 2024 r., poz.1145). Zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 13 ust 1 wskazanej ustawy, nieruchomości stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji. Z uwagi na właściciela gruntów, jakim jest jednostka samorządu terytorialnego, obrót winien być sformalizowany, a umowa zawarta w formie pisemnej. Zatem skoro skarżący twierdzi, iż tytuł prawny do gruntów będących własnością gminy S. posiada, winien legitymować się dokumentem, na podstawie którego rolnik korzysta ze spornego gruntu. Sformułowania zawarte w dostarczonym organowi odwoławczemu piśmie nie przesądzają o charakterze stosunku prawnego łączącego strony. Koszenie i zbiór [...] w okresie wskazanym w piśmie Burmistrza Miasta S. mogło być wynikiem zarówno odpłatnych prac zleconych przez jednostkę samorządu terytorialnego, sprzedaży płodów bezpośrednio z gruntu jak również, co wskazuje pełnomocnik strony, "umów zbliżonych do umów użyczenia". Fakt ten jednak nie został przez stronę udokumentowany.
Organ odwoławczy podkreślił również, że w postępowaniu o przyznanie płatności do gruntów rolnych ciężar dowodzenia w tym zakresie spoczywa na podmiocie ubiegającym się o płatność.
W kwestii podniesionych w odwołaniu zarzutów dotyczących nałożenia na stronę przez organ I instancji sankcji, organ odwoławczy wyjaśnia, że przepisy regulujące prawo przyznawania płatności do gruntów rolnych, jak również sankcje, mają charakter bezwzględnie obowiązujący, tzn. organ ma obowiązek ich zastosowania przy zaistnieniu określonych przesłanek - ich stosowanie nie jest zależne od uznania organu.
W skardze wniesionej do tutejszego Sądu na decyzję Dyrektora OR ARiMR skarżący zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego. Wskazał, że zgodnie z informacją przekazana mu przez pełnomocnika, Kierownik BP ARiMR otrzymał od właścicieli spornych działek odpowiedzi potwierdzające tytuł prawny skarżącego do tych gruntów na dzień 31 maja 2023r. W załączeniu przedłożył kopię pisma Burmistrza Miasta S. z 14 listopada 2024 r. oraz pismo E. sp. z o.o. sp.k. w W. z 25 października 2024 r. Odniesieniu do przedłożonego w postępowaniu pisma Burmistrza Miasta S. z 5 lipca 2024 r. zaznaczył, że tytuł prawny stanowi umowa zawarta nawet w sposób dorozumiany, bez zachowania formy pisemnej.
Argumentacja skargi została przez skarżącego rozwinięta w pismie procesowym z 22 stycznia 2025 r., zatytułowanym "Uzupełnienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego", w którym sformułował ponadto zarzuty:
1) naruszenia art. 54 § 3 p.p.s.a. w zw. z art. 7 i 8 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a) przez wadliwe zastosowanie instrumentu autokontroli w sytuacji, w której organ II instancji dysponował dowodami świadczącymi o istnieniu tytułów prawnych do posiadania gruntów w zakresie wniosków o płatności, które to dowody znosiły wszelkie wątpliwości co do zastosowania prawa wsparcia. W tym zakresie skarżący wskazał na : a) naruszenie zasady uwzględniania słusznego interesu obywateli, b) naruszenie zasady zaufania do władzy publicznej, c) brak prawidłowego uzasadnienia niezastosowania mechanizmu autokontroli, d) przeprowadzenie dowodu z dokumentów bez wydania postanowienia dowodowego oraz bez wyprowadzenia właściwych wniosków, e) uniemożliwienie wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów;
2) naruszenie art. 22 w zw. z art. 66 ust.l pkt.2 i ust. 2 Ustawy o Planie Strategicznym w zw. z art. 60 w zw. z art. 56 w zw. z art. 336 w zw. z art. 65 kodeksu cywilnego przez brak stwierdzenia istnienia tytułów prawnych do posiadania gruntów w sytuacji w której organ II instancji przeprowadził w postępowaniu między instancyjnym dowody z dokumentów świadczących o istnieniu tytułów prawnych do posiadania gruntów przy czym dokonał tego bez stwierdzenia że: a) dla oświadczeń woli w prawie wsparcia nie jest wymagana żadna forma szczególna, b) wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, d) czynność prawna wywołuje skutki wynikające również z ustalonych zwyczajów, e) posiadaczem rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada mając inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą, f) organ nie ma prawa do dokonywania wykładni oświadczeń woli stron - nieuprawniona a nadto wadliwa wykładnia oświadczeń woli stron przez organ II instancji - brak wyprowadzenia stosownych wniosków (błąd non seąuitur)
3) naruszenie art. 51 ust. 3 ups w zw. z art. 59 ust. 5 akapit drugi Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 (Dz. Urz. UE L 435 z 06.12.2021, str. 187, z późn. zm.) przez jego niezastosowanie w zakresie skutku bezpośredniego kształtującego obowiązek miarkowania kar wyrażony w szczególności w motywie 68 rozporządzenia.
W piśmie powyższym skarżący zawnioskował o dopuszczenie dowodu z pisma Burmistrza S. z dnia 5 lipca 2024r i 14 listopada 2024r oraz pisma Prezesa Zarządu Spółki E. sp. z o.o. sp. k. z dnia 25 października 2024r.
Odpowiadając na skargę Dyrektor ARiMR wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1267), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm., dalej :p.p.s.a.), który stanowi, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a (który nie ma zastosowania w niniejszej sprawie). Zgodnie natomiast z art. 145 § 1 p.p.s.a., uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi i uchylenie decyzji następuje, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.
Kwestią sporną w niniejszej sprawie była legitymowanie się przez skarżącego tytułem prawnym do działek wskazanych we wniosku i w konsekwencji zasadność odmowy o przyznania płatności bezpośrednich i przejściowego wsparcia krajowego na rok 2023 za te grunty.
W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że postępowanie w sprawie wnioskowanych płatności jest szczególnym postępowaniem, w którym przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego doznają istotnych modyfikacji. Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy o Planie Strategicznym, z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych w przepisach, o których mowa w art. 1 pkt 1, do postępowań w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej. W myśl natomiast art. 66 ust. 1 tej ustawy, w postępowaniu w sprawie o przyznanie pomocy organ, przed którym toczy się postępowanie:
1) stoi na straży praworządności;
2) jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy;
3) udziela stronom, na ich żądanie, niezbędnych pouczeń co do okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania;
4) zapewnia stronom, na ich żądanie, czynny udział w każdym stadium postępowania i na ich żądanie, przed wydaniem decyzji, umożliwia im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań; przepisów art. 79a oraz art. 81 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się.
Strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu, o którym mowa w ust. 1, są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne (ust. 2).
Powyższa regulacja zasadniczo więc ogranicza obowiązek działania organów z urzędu. Sytuacja procesowa stron w postępowaniach dotyczących przyznania płatności w zakresie dowodzenia zasadności składanych wniosków została w sposób istotny zmodyfikowana. Odstąpiono bowiem od modelu przyjętego w k.p.a., według którego na organie spoczywa obowiązek podjęcia wszechstronnych czynności dowodowych w celu załatwienia sprawy oraz z własnej inicjatywy pouczania strony czy też informowania strony o przysługujących jej prawach (zasada prawdy materialnej - art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.). Tym samym w postępowaniu dotyczącym m.in. przyznania płatności bezpośrednich oraz przejściowego wsparcia krajowego w ramach Planu Strategicznego zostały wyłączone powyższe regulacje k.p.a., a ustaleń faktycznych w tych postępowaniach organy dokonują na podstawie dowodów przedstawionych przez stronę postępowania, bowiem to na niej spoczywa obowiązek zaprezentowania dowodów dotyczących wnioskowanych płatności oraz dowodów zgromadzonych przez organ, z których to dowodów organ wywodzi skutki prawne.
W rozpoznawanej sprawie Sąd podzielił stanowisko organów Agencji, iż skarżący nie wykazał spełnienia przesłanek warunkujących wypłatę wnioskowanych płatności.
Warunki przyznania płatności bezpośrednich na kampanię roku 2023 zostały uregulowane w ustawie o Planie Strategicznym w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (dalej: Plan Strategiczny). W art. 22 tej ustawy wskazano, że jeżeli warunkiem przyznania pomocy jest posiadanie gruntu, pomoc jest przyznawana do gruntu, który w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy, jest w posiadaniu podmiotu ubiegającego się o jej przyznanie na podstawie tytułu prawnego.
Tytuł prawny do gruntu to określone prawo danej osoby lub podmiotu do konkretnej nieruchomości. Jak trafnie stwierdzono w zaskarżonej decyzji, tytuł prawny może wynikać z różnych źródeł: decyzji administracyjnej, orzeczenia sądu, ugoda sądowa lub administracyjna, ale też z umów cywilnoprawnych. Określenie to obejmuje więc nie tylko prawo własności, ale również prawa rzeczowe ograniczone, czyli użytkowanie i służebność oraz prawa wynikające z umów np. dzierżawy lub najmu, które określają warunki korzystania z nieruchomości przez posiadacza zależnego. Zauważyć należy, że w niniejszej sprawie organy Agencji nie kwestionowały stanowiska skarżącego co do tego, że w przypadku, gdy tytuł prawny wynika z umowy, może to być również umowa ustna. Rację ma strona, że taka umowa, może mieć nawet charakter dorozumiany – istotne jest jednak, by bez względu na to, w jaki sposób została zawarta umowa, jasno i konkretnie określała ona zakres uprawnień związanych z korzystaniem z nieruchomości przez osobę lub podmiot nie będących jej właścicielem. Natomiast z przywołanych wyżej regulacji art. 22 oraz art. 66 ust. 1 i 2 ustawy o Planie Strategicznym jednoznacznie wynika, że to ubiegający się o przyznanie płatności musi w postępowaniu przed organami Agencji wykazać jaki konkretnie tytuł prawny mu przysługuje. Może to mieć miejsce poprzez przedstawienie dokumentu potwierdzającego własność albo ograniczone prawo rzeczowe lub dokumentu zawartej umowy, czy też - w przypadku umów ustnych - przez przedstawienie innych dowodów, z których jednak musi w takiej sytuacji bezspornie wynikać charakter łączącego strony stosunku prawnego.
W zaskarżonej decyzji słusznie uznano, że w toku całego postępowania administracyjnego strona takich jednoznacznych dowodów nie przedstawiła. W piśmie z 14 maja 2024 r., kierowanym do organu I instancji, pełnomocnik skarżącego zadeklarował, że sporne działki zostały przez ich właściciela są własnością "jednej ze spółek celowych międzynarodowego podmiotu stawiającego obiekty magazynowe" , zaś na mocy krótkoterminowej ustnej umowy zawartej z tym podmiotem (później wskazanym jako E. w W.) producent rolny prowadząc gospodarkę rolną "zapobiega rozprzestrzenianiu się sukcesji naturalnej na przedmiotowym terenie, który został przez niego wcześniej oczyszczony z samosiejek i krzewów zaś w zamian za to właściciel udostępnia nieodpłatnie ów teren do czasu rozpoczęcia budowy". Skarżący nie przedstawił w postępowaniu żadnego dowodu potwierdzającego zawarcie umowy tej treści. Przedłożony organom dokument (kopia - wymieniono w nim działkę [...]) dotyczył przede wszystkim umowy zawartej 19 maja 2021 r. przez Gminę S. z innymi osobami, niż skarżący, jednak nawet jeśli podobny cel i charakter miała zawarta umowa ustna ze skarżącym (zapewnienie ciągłości użytkowania) – na co trafie zwrócił uwagę organ I instancji – umowa ta dotyczyła "sprzedaży [...] na pniu" i treścią zbliżona jest raczej do umowy zlecenia lub umowy o dzieło, trudno zaś wyprowadzić z niej tytuł prawny do posiadania gruntu. Jednocześnie z pisma Urzędu Miejskiego w S. z 29 kwietnia 2022 r. wynikało, że działka o nr [...] została sprzedana, zaś działka o nr [...] została przeznaczona na cele rekreacyjne i Gmina nie może wyrazić zgody na jej dalsze użytkowanie. Natomiast w przedłożonym w postępowaniu odwoławczym piśmie tego organu jest mowa jedynie o wyrażeniu w maju 2023 r. zgody na rzecz skarżącego i zbiór [...] z działek stanowiących własność Gminy S. (wskazano działki o nr [...] i [...]), z terminem zakończenia prac na 31 sierpnia 2023 r. Powyższe również nie stanowi jednoznacznego dowodu, o jakim była mowa wyżej, na posiadanie przez skarżącego tych nieruchomości na podstawie tytułu prawnego. Wyrażenie zgody na wykoszenie i zbiór [...] nie świadczy o tym , że grunt ten w ogóle był w posiadaniu skarżącego , przez które należy rozumieć dysponowanie tym gruntem w sposób zbliżony do właściciela, ale jedynie potwierdza, że skarżący mógł wykonać na nim określone prace dotyczące zbioru [...]. Dowodu przedstawione przez stronę organom w postępowaniu nie dostarczają zatem wystarczających , spójnych i jednoznacznych informacji, które pozwalałyby ustalić, na podstawie jakiego tytułu prawnego strona dokonała na spornych działkach w 2023 r. zabiegów agrotechnicznych.
Jak zaś podkreślono już w niniejszym wyroku, w przypadku fakt, że tytuł prawny może wynikać z zawartej umowy ustnej nie oznacza, że treść tej umowy i charakter tytułu do gruntu mogą być domniemywane. To strona powołująca się zawarcie takiej umowy, zgodnie z art. 66 ustawy o Planie Strategicznym, ma obowiązek wykazać przed organami, nie tyko jaką konkretnie umowę ustna i z jakimi podmiotami zawarła, ale także jaki był konkretny zakres uprawnień i obowiązków stron z niej wynikających. Nie można podzielić argumentu skarżącego, że nie miał on wpływu na treść dokumentów uzyskanych od organu samorządowego oraz spółki E. sp. z o.o. sp.k. Jeżeli skarżący nie zadbał o zawarcie stosownej umowy na piśmie, oznacza to że wziął na siebie ryzyko dowodzenia innymi metodami treści zawartych umów i na nim spoczywała odpowiedzialność za uzyskanie adekwatnych dowodów. Brak takich dowodów bądź ich niejednoznaczność nie mogą, w świetle regulacji ustawy o Planie Strategicznym, obciążać organów Agencji. Ich rolą bowiem było rozpatrzenie całości materiału dowodowego dostarczonego przez stronę i ocena tych dowodów, czego organy, zdaniem Sądu, dopełniły w niniejszej sprawie. Odnosząc się w tym miejscu do zawartego w uzupełnieniu skargi zarzutu, iż Dyrektor ARiMR przeprowadził dowody z dokumentów bez wydania w tym przedmiocie stosownego postanowienie, Sąd zauważą, że w k.p.a. nie przewidziano konieczności wydawania odrębnego postanowienia w przypadku przeprowadzenia dowodów z dokumentów. W postępowaniu administracyjnym z mocy prawa dowodem jest wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, w tym w szczególności dowody z dokumentów, natomiast ich ocen znajduje wyraz właśnie w wydawanej decyzji.
W kwestii zaś dołączonych do skargi nowych dowodów tj. pisma Urzędu Miejskiego w S. z 13 listopada 2024 r. oraz pisma E. sp.zo.o. sp. k. z 25 października Sąd zauważą, że obydwa te dowody nie istniały i nie były znane organowi w dniu wydania zaskarżonej decyzji. Pojawienie się nowych dowodów może stanowić co do zasady podstawę wznowienia postępowania administracyjnego. Natomiast nieznane wcześniej organowi dowody nie mogły z oczywistych względów być poddane ocenie organów Agencji przed wydaniem decyzji, wobec czego nie można mówić o naruszeniu prawa w związku nieuwzględnieniem ich treści w ostatecznej ocenie całokształtu okoliczności sprawy. Jednocześnie autokontrole uprawnienie organu, o którym mowa w art. 54 ust. 3 p.p.s.a. realizować się może tylko wobec uznania przez organ zasadności zarzutów skargi i jest jego prerogatywą, nie zaś obowiązkiem. Nie można robić organowi zarzutu w tym zakresie w szczególności w sytuacji, gdy wobec przedstawienia nowego dowodu, w postaci ww. oświadczeń po wniesieniu skargi uznałby, że konieczna jest oceny ich treści w przeprowadzonym p0ostepowaniu wyjaśniającym.
W tych okolicznościach Sądu uznał, że na podstawie dostarczonego mu w postępowaniu administracyjnym przez skarżącego materiału dowodowego organy Agencji zasadnie doszły do wniosku, że skarżący nie wykazał, na podstawie jakiego tytułu prawnego użytkował wskazane na wstępie grunty, w konsekwencji czego prawidłowo konkludowały, że ni dochował on warunku wynikającego z art. 22 ustawy o Planie Strategicznym. Konsekwencją powyższego była konieczność zastosowania sankcji, bowiem obowiązujące w tym zakresie przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/2016 mają charakter bezwzględnie obowiązujący. W decyzji organu I instancji prawidłowo I szczegółowo wskazano postawy i sposób naliczenia kary uwzględniający wielkość naruszenia i wynikający bezpośrednio z tych przepisów oraz stawek dla poszczególnych rodzajów płatności wynikających z rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi .
Mając na uwadze powyższe Sądu uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza praw i oddalił skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a.
POTRZEBUJESZ POMOCY?