Wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 października 2024 r., sygn. III SA/Wa 1813/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Matylda Arnold-Rogiewicz, Sędziowie sędzia WSA Konrad Aromiński (sprawozdawca), asesor WSA Marta Sarnowiec-Cisłak, Protokolant sekretarz sądowy Anna Skorupska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 października 2024 r. sprawy ze skargi R.Z. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia [...] czerwca 2024 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych oddala skargę.

Uzasadnienie

R. Z. (dalej jako: "Wnioskodawca", "Strona" lub "Skarżący") złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego.

Wnioskodawca opisując stan faktyczny wskazał, że on i jego małżonka są obywatelami polskimi i zamieszkują w Polsce, podlegając w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Skarżący nie prowadzi i nie prowadził działalności gospodarczej. Jego małżonka od września 2014 r. prowadzi działalność gospodarczą z przeważającym PKD 66.22.Z. (działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych), lecz nie ma ona związku z niniejszą sprawą. Skarżący w 2005 r., wówczas jako kawaler, zakupił działkę gruntu i rozpoczął budowę domu na tejże działce. Działka stanowiła jego własność odrębną. Na cel zakupu tej działki zaciągnął w banku w 2005 r. kredyt hipoteczny, zabezpieczony na hipotece zakupionej działki. Stroną tego kredytu był tylko Wnioskodawca. W 2008 r., już po zawarciu związku małżeńskiego, wraz z żoną Skarżący zakupił działkę gruntu sąsiednią do działki zakupionej w 2005 r. Działka zakupiona w 2008 r. objęta jest wspólnością ustawową majątkową małżeńską. Obie działki mają zbliżoną powierzchnię. Obie działki mają kształt prostokąta i przylegają do siebie dłuższymi bokami. W 2008 r. Wnioskodawca i jego małżonka zaciągnęli wspólnie w banku kredyt hipoteczny, zabezpieczony hipoteką umowną kaucyjną wpisaną do księgi wieczystej działki zakupionej w 2008 r. W 2011 r. po zakończeniu budowy domu Skarżący i jego małżonka, w celu uregulowania wzajemnych kwestii własnościowych dokonali wyodrębnienia w swoim domu dwóch lokali - jednego będącego wyłączną własnością Strony i jednego będącego wspólną, małżeńską własnością Skarżącego i jego małżonki. W praktyce oba lokale są użytkowane przez oboje małżonków. Dom zlokalizowany jest na działce zakupionej w 2005 r. i zajmuje niemal jej całość, zaś działka zakupiona w 2008 r., zabudowana jest parkingiem dla samochodów wykorzystywanym przez Wnioskodawcę i jego małżonkę do parkowania wspólnych samochodów. Parking zlokalizowany jest w większości na działce zakupionej w 2008 r., ale też przekracza granicę działek i częściowo zachodzi na działkę zakupioną w 2005 r. W pozostałej części, działka z 2008 r. stanowi ogród z nasadzeniami roślin ogrodowych, a także wybudowany jest na niej obiekt budowlany (szopa) służący do przechowywania sprzętów domowych i opału. Obie działki, choć stanowią geodezyjnie odrębne jednostki, to w praktyce stanowią jedną całość, jedną inwestycję. Oba kredyty, zaciągnięty przez Stronę samodzielnie w 2005 r. i wspólnie z małżonką w 2008 r., miały charakter mieszkaniowy, tj. zostały zaciągnięte na cele nabycia gruntu pod budowę oraz na pokrycie kosztów budowy budynku mieszkalnego. Oba zaciągnięte zostały w tym samym banku. Środki z tych kredytów w całości zostały wydatkowane na te cele, tj. środki z kredytu z 2005 r. zostały wykorzystane na zakup działki oraz rozpoczęcie budowy domu oraz środki z kredytu z 2008 r. zostały wykorzystane na zakup sąsiedniej działki oraz na dokończenie budowy domu. Oba kredyty były kredytami waloryzowanymi kursem franka szwajcarskiego (CHF). Jak wynika z licznego orzecznictwa zarówno krajowego, jak i Trybunału Sprawiedliwości UE (m.in. wyrok C-260/18 z 3 października 2019 r.) kredyty waloryzowane do waluty obcej, takie jak zawarte przez Skarżącego i jego małżonkę mają charakter bezprawny, a zawarte w nich klauzule waloryzacyjne są nieważne. Tym samym, kredyt zawarty przez Wnioskodawcę w 2005 r. oraz kredyt zawarty przez małżonków w 2008 r. są waloryzowane do kursu franka szwajcarskiego w sposób bezprawny i w tym zakresie są nieważne. Z tego powodu Stronie i jego małżonce przysługiwało roszczenie wobec banku o stwierdzenie nieważności postanowień obu umów kredytowych. Wnioskodawca zaznaczył, że na skutek wzrostu kursu franka szwajcarskiego do złotówki, przez lata spłacania obu kredytów, łączna kwota spłat kredytu z 2005 r. przekroczyła kwotę pierwotnie zaciągniętego kapitału (wyrażoną w złotych). Podobnie, łączna kwota spłat kredytu z 2008 r. przekroczyła kwotę pierwotnie zaciągniętego kapitału (wyrażoną w złotych). A mimo to, bank nadal uznawał kredyty za niespłacone, gdyż do przeliczania wartości zadłużenia używał bezprawnie waloryzacji do kursu waluty obcej. Skarżący i jego małżonka zwrócili się w tej sprawie do banku latem 2023 r., a bank zaproponował im ugody, mające na celu polubowne zakończenie sprawy. Małżonkowie stali na stanowisku, że zadłużenie wobec banku w całości spłacili, bowiem kwota wpłacona przez lata do banku przekroczyła z nawiązką kwotę pociągniętego kapitału, a przeliczanie tegoż kapitału na franki szwajcarskie ma charakter bezprawny. Niemniej, dla uniknięcia długotrwałego i kosztownego postępowania sądowego, w październiku 2023 r. Wnioskodawca, w sprawie kredytu z 2005 r., oraz wraz z małżonką w sprawie kredytu z 2008 r. zawarli z bankiem ugody. Zgodnie z postanowieniami ugody dotyczącej kredytu z 2005 r. strony (tj. bank i Skarżący) dokonały przewalutowania rzekomego zadłużenia wyrażonego we frankach szwajcarskich na złote, a następnie bank dokonał zwolnienia Wnioskodawcy z długu od całej kwoty tego zadłużenia. W ten sposób kredyt został w całości uznany za rozliczony, a bank zwolnił hipotekę nieruchomości. Zgodnie z postanowieniami ugody dotyczącej kredytu z 2008 r. strony (tj. bank oraz Skarżący i jego małżonka) dokonały przewalutowania rzekomego zadłużenia wyrażonego we frankach szwajcarskich na złote, a następnie bank dokonał zwolnienia z długu Wnioskodawcy i jego małżonki od zdecydowanej większości kwoty tego zadłużenia, przy czym nieznaczna część kapitału, tj. ok. 25.000 zł pozostała jako kwota do spłaty. Choć zdaniem Strony i jego małżonki w całości spłacili już swoje zadłużenie, to dla uniknięcia postępowania sądowego zdecydowali się zaakceptować tę kwotę zadłużenia i ją spłacić wobec banku. Skarżący i jego małżonka nigdy wcześniej nie korzystali z zaniechania poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r., poz. 592 ze zm.; dalej: "Rozporządzenie MF"). Małżonkowie posiadają także inne kredyty hipoteczne, jednak nie dotyczy ich niniejszy wniosek.