Oddalenie skargi na decyzję o braku stwierdzenia choroby zawodowej ze względu na niewystarczający ubytek słuchu zgodnie z kryterium orzeczniczym - Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 12 maja 2025 r., sygn. III SA/Gl 972/24
Oddalenie skargi opartej na braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, w sytuacji, gdy diagnoza medyczna wykazuje niedostateczny poziom ubytku słuchu wymagany przez prawne kryteria choroby zawodowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Herman, Sędziowie Sędzia WSA Magdalena Jankiewicz, Asesor WSA Adam Pawlyta (spr.), Protokolant Starszy Referent Weronika Leśniak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 maja 2025 r. sprawy ze skargi M. J. na decyzję Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Katowicach z dnia 24 października 2024 r. nr NS-HP.2332.2.41.2024 w przedmiocie choroby zawodowej oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją z 24 października 2024 r. nr NS-HP.2332.2.41.2024 Śląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny (dalej: ŚPWIS; organ drugiej instancji; organ odwoławczy) utrzymał w mocy decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w K. (dalej: PPIS; organ pierwszej instancji) z 16 lipca 2024 r. nr [...] odmawiającą stwierdzenia u M. J. (dalej: skarżący; strona) choroby zawodowej: obustronnego trwałego ubytku słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowanego hałasem, wyrażonego podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczonego jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz wymienionej w pozycji 21 wykazu chorób zawodowych określonego w przepisach w sprawie chorób zawodowych, wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 11 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (aktualny tekst jedn. z 14 lutego 2025 r., Dz.U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.; dalej: k.p.).
Podstawą prawną wydanej decyzji był art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeksu postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 572; dalej: k.p.a.), art. 2351 k.p. oraz § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 1836; dalej: rozporządzenie).
Rozstrzygnięcie zostało wydane w następującym stanie faktycznym i prawnym.
W dniu 11 września 2023 r. zostało wniesione do PPIS zgłoszenie podejrzenia u skarżącego choroby zawodowej.
W trakcie postępowania wyjaśniającego PPIS ustalił, że skarżący był zatrudniony m.in.:
1) w latach 1976-2012 w P. S.A. w W. (praca świadczona w P. Sp. z o.o. [...] Zakład [...] w K. na stanowiskach: ucznia; rzemieślnika specjalisty; młodszego maszynisty pojazdu trakcyjnego; maszynisty pojazdu trakcyjnego, starszego maszynisty pojazdu trakcyjnego);
2) w latach 2012-2021 w K. Sp. z o.o. w K. na stanowisku pojazdów trakcyjnych.
PPIS ustalił, że skarżący w latach 1976-2012 pracował w warunkach, gdzie krotność wartości dopuszczalnej wynosiła od 0,1 do 0,3 NDN hałasu, natomiast w latach 2012-2021 krotność wartości dopuszczalnej wynosiła od 0,1 do 0,41 NDN hałasu. Natomiast w 2015 r. badania i pomiary natężenia hałasu wykazały – krotność wartości dopuszczalnej 0,98 NDN. PPIS w K. z przeważającym prawdopodobieństwem przyjął, że skarżący wykonując czynności zawodowe w latach 2012-2021, pracował w warunkach stwarzających ryzyko powstania choroby zawodowej.
Skarżący był badany w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy Poradnia Chorób Zawodowych w S. (WOMP PChZ). Zostało wydane orzeczenie lekarskie nr [...] z 7 maja 2024 r., w którym lekarze orzecznicy orzekli o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej. Podczas specjalistycznych badań lekarskich przeprowadzono audiometrię tonalną, audiometrię impedancyjną oraz próby lokalizacyjne. Na podstawie ww. diagnostyki orzecznicy postawili rozpoznanie: niedosłuch czuciowo-nerwowy obustronnie z cechami lokalizacji ślimakowej. Ubytki słuchu obliczone jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz wynosiły w kolejnych badaniach: w uchu prawym 42 dB, 43 dB, 43 dB, w uchu lewym 38 dB, 38 dB, 40 dB.
Lekarze specjaliści uznali, że stwierdzone uszkodzenie słuchu nie spełnia kryterium orzeczniczego ubytku słuchu ze względu na wielkość ubytku słuchu. Kryterium to definiuje zawodowe uszkodzenie słuchu jako trwały odbiorczy ubytek słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz. W związku z powyższym lekarze WOMP PChZ w S. stwierdzili, iż brak jest podstaw do rozpoznania u skarżącego choroby zawodowej narządu słuchu.
Orzeczenie lekarskie nr [...] o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej zawierało również pouczenie o możliwości i sposobie złożenia wniosku o przeprowadzenie ponownego badania w jednostce diagnostyczno-orzeczniczej II stopnia, z której to możliwości strona nie skorzystała. W związku z czym orzeczenie WOMP PChZ w S. stało się ostateczne.
Decyzją z 16 lipca 2024 r. nr [...] organ pierwszej instancji orzekł o braku podstaw do stwierdzenia u w/w choroby zawodowej - obustronnego trwałego ubytku słuchu typu ślimakowego lub czuciowo -nerwowego spowodowanego hałasem, wyrażonego podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczonego jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz wymienionej w pozycji 21 wykazu chorób zawodowych określonego w przepisach w sprawie chorób zawodowych, wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 11 k.p.
W jej uzasadnieniu argumentowano, że stwierdzone uszkodzenie słuchu nie spełnia kryterium orzeczniczego ubytku słuchu ze względu na wielkość ubytku słuchu. Kryterium to, jak dalej zaznaczono, definiuje zawodowe uszkodzenie słuchu jako trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz. Tymczasem w wyniku przeprowadzonych badań u skarżącego stwierdzono ubytki słuchu obliczone jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz wynosiły – w kolejnych badaniach – w uchu prawym 42 dB, 43 dB, 43 dB, a w uchu lewym 38 dB, 38 dB, 40 dB.
Od ww. decyzji PPIS z 16 lipca 2024 r. pismem z 24 lipca 2024 r. odwołanie wniósł skarżący. W jej uzasadnieniu wskazał, że 5 czerwca 2024 r. wykonał badanie słuchu "w niezależnej poradni". Wyniki badania, w ocenie strony, potwierdzają występowanie ubytku słuchu w stopniu znaczenie wyższym niż zostało to stwierdzone w toku postępowania. Do odwołania strona dołączyła wyniki badania słuchu z 5 czerwca 2024 r. opatrzone podpisem dr n.med. P. S. – specjalisty otolaryngologii dziecięcej, specjalisty audiologii i foniatrii.
Pismem z 27 sierpnia 2024 r. znak: NS-HP.2332.2.41.2024 organ drugiej instancji zwrócił się do WOMP PChZ w S. z prośbą o "merytoryczne odniesienie się do dostarczonego przez stronę wyniku badania słuchu z 5 czerwca 2024 r.". Zaznaczono przy tym, że odpowiedź powinna zawierać informację na co wskazują przedmiotowe badania oraz czy mogą być podstawą do zmiany orzeczenia lekarskiego nr [...] z 7 maja 2024 r.
Pismem z 2 września 2024 r. WOMP PChZ w S. wyjaśnił, że dostarczony wynik badania audiometrycznego nie daje podstaw do zmiany treści orzeczenia lekarskiego nr [...] z 7 maja 2024 r., gdyż wynik ten zawiera pomiar progu słuchu dla przewodnictwa powietrznego jedynie dla czterech częstotliwości tj. 500, 1000, 2000, 4000 Hz. Natomiast, jak dalej zaznaczono, brak jest pomiaru dla częstotliwości 3000 Hz - niezbędnego dla obliczenia wartości średniego progu słuchu określanego dla częstości 1, 2, 3 kHz - zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych z 30 czerwca 2009 r. WOMP PChZ w S. argumentował dalej, że: "wynik jednorazowego badania zawierający niejasną ocenę słuchu nie może stanowić podstawy do zmiany orzeczenia lekarskiego, które wydane zostało w oparciu o przeprowadzoną w Poradni szeroką diagnostykę audiologiczną obejmującą m.in. audiometrię tonalną progową, audiometrię impedancyjną, próby nadprogowe i specjalistyczne badanie laryngologiczne, a powyższe badania powtarzane były trzykrotnie".
W dniu 17 września 2024 r. skarżący zapoznał się z aktami sprawy, a przy tym nie wniósł uwag do postępowania, oraz oświadczył, iż wykona kolejne badania słuchu, które prześle do organu drugiej instancji w terminie do 30 września 2024 r.
W dniu 26 września 2024 r. natomiast sporządzono adnotację służbową w związku z przeprowadzoną rozmową telefoniczną ze skarżącym, że ten nie dostarczy już żadnej nowej dokumentacji medycznej.
Obecnie zaskarżoną decyzją nr NS-HP.2332.2.41.2024 z 24 października 2024 r. ŚPWIS utrzymał w mocy decyzję PPIS w K. z 16 lipca 2024 r. nr [...], o braku podstaw do stwierdzenia u strony choroby zawodowej. W jej uzasadnieniu argumentowano, że decyzję wydano w oparciu o postępowanie wyjaśniające narażenia zawodowego i orzeczenie lekarskie o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej wystawione przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy Poradnię Chorób Zawodowych w S. oraz dodatkową opinię lekarską w/w poradni z 2 września 2024 r., a która pozostawała w związku z dodatkową informacją przedstawioną przez stronę w toku postępowania odwoławczego.
Skargę na decyzję ŚPWIS z 24 października 2024 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (WSA w Gliwicach) złożył skarżący. W ocenie strony organ drugiej instancji dokonał niewłaściwej oceny materiału dowodowego, pomijając badanie słuchu z 5 czerwca 2024 r., który potwierdzał wystąpienie ubytku słuchu na poziomie znacznie wyższym niż ustalono to w toku postępowania orzeczniczego. Strona przy tym podnosiła, że argument lekarzy orzeczników, iż nie można opierać decyzji na jednorazowym badaniu lekarskim jest chybiony, tym bardziej, że badania WOMP PChZ w S. również były jednorazowe. Zdaniem skarżącego w takiej sytuacji organ winien uchylić decyzję PPIS w K. i skierować sprawę do ponownego rozpatrzenia. Takie rozwiązanie ponadto uwzględniałoby słuszny interes strony.
W konsekwencji skarżący wnosił o uwzględnienie skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji.
W odpowiedzi na skargę organ drugiej instancji wnosił o jej oddalenie. Podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Natomiast na rozprawie w dniu 12 maja 2025 r. skarżący argumentował jak w osobistej skardze oraz zwracał uwagę na prywatną opinię lekarską, którą przedłożył do odwołania (por. protokół rozprawy – karta nr 44 akt sądowych).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1267 ze zm.) w związku z art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach owej kontroli sąd administracyjny nie przejmuje sprawy administracyjnej do jej końcowego załatwienia lecz ocenia, nie będąc przy tym związany granicami skargi, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie naruszono reguł postępowania administracyjnego i czy prawidłowo zastosowano prawo materialne. Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Natomiast w razie nieuwzględnienia skargi, sąd skargę oddala odpowiednio w całości albo w części (art. 151 p.p.s.a.).
Przedmiotem skargi jest decyzja ŚPWIS z 24 października 2024 r. utrzymująca w mocy decyzję PPIS z 16 lipca 2024 r. o braku podstaw do stwierdzenia u skarżącego choroby zawodowej: obustronnego trwałego ubytku słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowanego hałasem, wyrażonego podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczonego jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz wymienionej w pozycji 21 wykazu chorób zawodowych określonego w przepisach w sprawie chorób zawodowych, wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 11 k.p. Biorąc pod uwagę tożsamą argumentację strony prezentowaną w toku postępowania administracyjnego, jak również w uzasadnieniu skargi oraz na terminie rozprawy 12 maja 2025 r. istotne znaczenie ma również ocena czy dodatkowa dokumentacja medyczna strony w postaci badania słuchu z 5 czerwca 2024 r. może skutecznie podważać ustalenia zawarte w orzeczeniu lekarskim z 7 maja 2024 r. o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej wystawionego przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy Poradnię Chorób Zawodowych w S..
Materialnoprawną podstawą wydania zaskarżonej decyzji były przepisy art. 2351 k.p. oraz art. 2352 k.p. i art. 237 k.p. Jak wynika z art. 2351 k.p. za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym". W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowane zostało stanowisko, według którego pojęcie "choroby zawodowej" jest pojęciem prawnym, posiadającym ustawową definicję. Zatem dla uznania choroby za chorobę zawodową konieczne jest, aby rozpoznane schorzenie figurowało w wykazie chorób zawodowych oraz aby istniał związek przyczyno-skutkowy pomiędzy powstałymi objawami chorobowymi a warunkami, w jakich pracownik świadczył pracę ustalony bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem (por. wyrok NSA z 11 maja 2023 r., II OSK 1335/20, Legalis nr 2929435; wyrok WSA w Poznaniu z 7 maja 2024 r., III SA/Po 59/24, Legalis nr 3077881). Sąd orzekający w sprawę podziela pogląd wyrażony przez tutejszy Sąd w wyrokach z 26 marca 2024 r., III SA/Gl 825/23 (Legalis nr 3148149) oraz z 2 lutego 2024 r., III SA/Gl 946/23 (Legalis nr 3045797) co do tego, że na gruncie art. 2351 k.p. nie jest wymagane bezsporne wykazanie związku przyczynowego między pracą w warunkach narażenia ("narażeniem zawodowym") a stwierdzonym schorzeniem. Uznanie danej choroby za chorobę zawodową zależy zatem od ustalenia wykonywania zatrudnienia w warunkach narażających na jej powstanie. Wystąpienie szkodliwych czynników nie musi być zawinione przez pracodawcę i nie musi wynikać z przekroczenia dopuszczalnych norm, wystarczy wystąpienie w środowisku pracy czynnika, który jest szkodliwy choćby dla jednego pracownika ze względu na jego osobniczą wrażliwość (por. wyrok NSA z 5 lutego 2020 r., II OSK 1111/19, Legalis nr 2515626; wyrok NSA z 21 stycznia 2021 r., II OSK 1408/18, Legalis nr 2535503; wyrok NSA z 22 lutego 2022 r., II OSK 567/19, Legalis nr 2678685).
Natomiast stosownie do art. 2352 k.p. rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych. Jak stwierdził NSA w wyroku z 20 stycznia 2022, II OSK 654/19 (Legalis nr 2682089) z treści przepisów prawnych nie wynika, aby rozpoznanie choroby zawodowej było możliwe tylko wówczas, gdy w dacie wydawania decyzji choroba ta nadal istnieje. Jedynymi przesłankami wydania pozytywnej dla pracownika decyzji na podstawie art. 235¹ k.p. oraz 2352 k.p. jest stwierdzenie wystąpienia u niego w trakcie zatrudnienia lub po zakończeniu zatrudnienia w terminie określonym w załączniku do rozporządzenia dla konkretnej choroby wymienionej w załączniku do rozporządzenia, co do której można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.
Badając niniejszą sprawę Sąd musi uwzględnić także i to, że postępowanie w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej jest specyficznym postępowaniem administracyjnym, zaś regulacje procesowe zawarte w rozporządzeniu stanowią lex specialis wobec przepisów k.p.a. Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia właściwy państwowy inspektor sanitarny, który otrzymał zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej wszczyna postępowanie, a w szczególności kieruje pracownika lub byłego pracownika, którego dotyczy podejrzenie, na badanie w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania. Jednostkami organizacyjnymi właściwymi do rozpoznawania chorób zawodowych są jednostki wymienione w § 5 ust. 2 i 3 ww. rozporządzenia. Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia lekarz, o którym mowa w § 5 ust. 1 wydaje orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania, zwane dalej orzeczeniem lekarskim, na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarskich i pomocniczych, dokumentacji medycznej pracownika lub byłego pracownika, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny narażenia zawodowego. Następnie lekarz tej jednostki na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarskich i pomocniczych, dokumentacji medycznej pracownika lub byłego pracownika, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny narażenia zawodowego wydaje orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania (§ 6 ust. 1). Jeżeli zakres informacji zawartych w wymienionej dokumentacji jest niewystarczający do wydania orzeczenia lekarskiego, lekarz występuje o ich uzupełnienie do pracodawcy, lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikiem, lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub innego lekarza prowadzącego leczenie pracownika lub byłego pracownika, właściwego państwowego inspektora sanitarnego lub pracownika (§ 6 ust. 5). Jak podkreślił NSA rolą orzeczenia lekarskiego jest rozpoznanie choroby zawodowej, jego podstawą są wyniki przeprowadzonych badań lekarskich i pomocniczych, dokumentacja medyczna pracownika lub byłego pracownika, dokumentacja przebiegu zatrudnienia oraz ocena narażenia zawodowego (por. wyrok NSA z 23 czerwca 2020 r., II OSK 3615/19, Legalis nr 2621322).
Zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje się na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika. W razie uznania, że materiał dowodowy jest niewystarczający do wydania decyzji, inspektor sanitarny decyduje o wyborze sposobu uzupełnienia materiału dowodowego przez podjęcie wymienionych w nim czynności (§ 8 ust. 2).
Z przytoczonych regulacji prawnych wynika związanie organów inspekcji sanitarnej treścią wskazanych powyżej orzeczeń - w zakresie poczynionych w nim ustaleń, dotyczących stwierdzonego schorzenia i jego przyczyn oraz i braku uprawnienia do dokonania samodzielnej oceny dokumentacji lekarskiej. Potwierdzenie tego wniosku znajduje się w orzecznictwie (por. wyrok NSA z 9 stycznia 2020 r., II OSK 395/18, Legalis nr 2516619; wyrok NSA z 10 grudnia 2019 r., II OSK 221/18, Legalis nr 2284464; wyrok NSA z 10 stycznia 2020 r., II OSK 398/18, Legalis nr 2516556; uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 20 maja 2002 r., OPS 3/02, ONSA 2003, Nr 1, poz. 4). Każde orzeczenie lekarskie dotyczące rozpoznania choroby zawodowej jest opinią kwalifikowaną, bez której organ sanitarny nie może dokonać we własnym zakresie rozpoznania choroby i ustalenia, czy mieści się ona w wykazie chorób zawodowych. O wartości merytorycznej orzeczenia lekarskiego przy tym nie decyduje obszerność wywodów uzasadnienia, lecz jego zawartość merytoryczna odnosząca się do istoty sprawy (por. wyrok NSA z 8 lutego 2011 r., II OSK 2056/10, Legalis nr 353987; wyrok NSA z 24 listopada 2011 r., II OSK 1809/11, Legalis nr 1946804). Dokonane ustalenia wskazują na charakter orzeczenia lekarskiego w procedurze rozpoznania choroby zawodowej. Jest to opinia biegłego w rozumieniu art. 84 § 1 k.p.a. Bez tej opinii, bądź sprzecznie z tą opinią organ administracji nie może dokonać we własnym zakresie rozpoznania choroby i ustalenia, czy rozpoznane schorzenie mieści się w wykazie chorób zawodowych (por. wyrok NSA z 19 stycznia 2017 r., II OSK 1056/15, Legalis nr 1722433). Dalej idący wniosek stawia WSA w Gdańsku. Wynika z niego, że organ nie ma prawa samodzielnej oceny dokumentacji lekarskiej, prowadzącej do odmiennego rozpoznania schorzenia. Związanie to wynika z tego, że orzeczenie lekarskie stanowi jedyny dopuszczalny środek dowodowy służący stwierdzeniu choroby zawodowej (wyrok WSA w Gdańsku z 8 kwietnia 2021 r., III SA/Gd 1212/20, LEX nr 3176309). Ani sąd ani organy orzekające nie posiadają wiadomości specjalnych, którymi dysponuje biegły. Nie mogą w związku z tym wkraczać w merytoryczną zasadność orzeczenia lekarskiego. Mogą oceniać orzeczenie lekarskie jedynie pod względem formalnym. Z faktu, że orzeczenia lekarskie mają w sprawie choroby zawodowej charakter funkcjonalny opinii biegłego, wynika, że powinny one odpowiadać wymaganiom stawianym przepisem art. 84 § 1 k.p.a. Tym samym prawidłowe orzeczenie lekarskie musi zawierać szczegółowe uzasadnienie zawartego w nim rozstrzygnięcia, które pozwoli organowi administracji publicznej na ocenę jego rzetelności (por. wyrok NSA z 10 kwietnia 2014 r., II OSK 2734/12, Legalis nr 848049).
Natomiast sąd administracyjny, kontrolując pod względem zgodności z prawem decyzję państwowego inspektora sanitarnego, może zakwestionować dokonane przez niego ustalenia faktyczne, co prowadzi do zakwestionowania pod względem formalnym również orzeczenia lekarskiego, np. z powodu wydania w niewłaściwej formie, bez uzasadnienia lub przez nieuprawnionego lekarza, bądź uprawnionego lekarza, lecz niezatrudnionego we wskazanej w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych jednostce organizacyjnej, jednak nie może to dotyczyć merytorycznej treści orzeczenia lekarskiego. Zakwestionowanie orzeczeń lekarskich jest także możliwe w przypadku, jeżeli w materiale dowodowym znajdują się orzeczenia lekarzy zatrudnionych w uprawnionych do rozpoznawania chorób zawodowych jednostkach organizacyjnych, które zawierają różne ustalenia (rozpoznania chorobowe). Jednak nawet w takiej sytuacji organ ani sąd administracyjny, nie są uprawnieni do weryfikacji treści merytorycznej orzeczeń lekarskich, co najwyżej organ może żądać wydania kolejnych orzeczeń przez inne uprawnione jednostki organizacyjne w celu ujednolicenia stanowisk. Skoro organ inspekcji sanitarnej orzekający w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej nie jest upoważniony do analizy dokumentacji medycznej pod względem merytorycznym, to oczywiste jest, że nie gromadzi w aktach sprawy tejże dokumentacji, poza dokumentacją dołączaną przez strony jako dowód w sprawie. To uprawniona jednostka diagnostyczno-orzecznicza ocenia, czy dysponuje pełnym materiałem pozwalającym na wydanie orzeczenia w przedmiocie rozpoznania choroby zawodowej.
Nie będąc zatem uprawnionym do poddawania analizie materiału dowodowego z medycznego punktu widzenia (por. wyrok WSA w Warszawie z 19 marca 2007 r., VII SA/Wa 2429/06, Legalis nr 161878 i wyrok WSA w Warszawie z 5 listopada 2008 r., VIII SA/Wa 256/08, Legalis nr 282410) Sąd uznał, że organy sanitarne, opierając się na stanowisku zajętym przez uprawnionych lekarzy, zgodnie z prawem rozstrzygnęły sprawę.
W badanej sprawie postępowanie prowadzone było w sposób zgodny z przepisami rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych. Właściwy PPIS, który otrzymał zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej, wszczął postępowanie wyjaśniające zbierając wystarczający w sprawie materiał dowodowy, a mianowicie:
1) świadectwa pracy (karta nr 10-12 akt administracyjnych);
2) kartę oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej sporządzoną przez K. Sp. z o.o. (karta nr 19-23 akt administracyjnych);
3) kartę oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej sporządzoną przez P. S.A. (karta nr 94-95 akt administracyjnych);
4) orzeczenie lekarskie nr [...] z 7 maja 2024 r. wydane przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w K.-Poradnię Chorób Zawodowych w S. o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej (karta nr 100 akt administracyjnych).
W rozpoznawanej sprawie jednostka orzecznicza - Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w K.-Poradnia Chorób Zawodowych w S. stwierdziła brak podstaw do rozpoznania choroby zawodowej u skarżącego. Przy czym skarżący dołączył dodatkową dokumentację do odwołania – wyniki badań z 5 czerwca 2024 r. Organ drugiej instancji, w związku ze stanowiskiem skarżącego prezentowanym w uzasadnieniu odwołania i treścią ww. badań z 5 czerwca 2024 r. wszczął uzupełniające postępowania w celu weryfikacji stanowiska strony co do choroby zawodowej. W jej wyniku organ drugiej instancji pozyskał dodatkowe informacje od WOMP PHZ w S. zawarte w piśmie z 2 września 2024 r.
W ocenie Sądu wydane w sprawie: (1) orzeczenia lekarskie, oraz (2) dodatkowa opinia lekarska z 2 września 2024 r. nie budzą wątpliwości co do treści, są właściwie i wyczerpująco uzasadnione, nie zawierają sprzeczności. Są logiczne, spójne, jednoznaczne i obiektywne. W sposób zrozumiały wyjaśniają poczynione rozpoznanie i przedstawiają wystarczająco metodologię tego rozpoznania oraz metodologię przeprowadzonych badań. Wydane zostały na podstawie oceny narażenia zawodowego. Organy administracji nie miały podstaw do poddania ich w wątpliwość. Podobnie Sąd nie posiada wiadomości specjalnych przynależnych lekarzom orzekającym w uprawnionych, z mocy § 5 rozporządzenia, jednostkach orzeczniczych. Nie jest zatem władny ingerować w proces diagnostyczny konkretnego badania. Wybór ten leży w gestii lekarza i jednostki orzeczniczej, która dysponuje specjalistyczną wiedzą w tym zakresie. Przede wszystkim jednak treść pisma WOMP PChZ w S. z 2 września 2024 r. zawiera uzasadnienie przyczyny dla której uznano, że wyniki badań z 5 czerwca 2024 r. przedstawionych przez stronę za odwołaniem nie są wystarczające dla podważenia zasadności i kompletności oceny zawartej w orzeczeniu lekarskim, a mianowicie wskazano, że lekarze WOMP PChZ w S. wyjaśnili, iż:
1) dostarczony wynik badania audiometrycznego nie daje podstaw do zmiany treści orzeczenia lekarskiego nr [...] z dnia 7 maja 2024 r., gdyż wynik ten zawiera pomiar progu słuchu dla przewodnictwa powietrznego jedynie dla czterech częstotliwości tj. 500, 1000, 2000, 4000 Hz. Natomiast brak jest pomiaru dla częstotliwości 3000 Hz - niezbędnego dla obliczenia wartości średniego progu słuchu określanego dla częstości 1, 2, 3 kHz - zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych z 30 czerwca 2009 r.;
2) wynik jednorazowego badania zawierający niejasną ocenę słuchu nie może stanowić podstawy do zmiany orzeczenia lekarskiego, które wydane zostało w oparciu o przeprowadzoną w poradni szeroką diagnostykę audiologiczną obejmującą m.in. audiometrię tonalną progową, audiometrię impedancyjną, próby nadprogowe i specjalistyczne badanie laryngologiczne, a powyższe badania powtarzane były trzykrotnie.
Skarżący zapoznał się z ww. stanowiskiem WOMP PChZ w S. oraz dokumentacją medyczną zgromadzoną na potrzeby prowadzonego postępowania administracyjnego, jednak pomimo deklaracji, nie przedstawił jakiejkolwiek innej dokumentacji medycznej, która mogłaby np. uzupełniać przedmiotowe wyniki badań z 5 czerwca 2024 r. w kierunku wskazanym w piśmie WOMP PChZ w S. z 2 września 2024 r. (por. protokół z 18 września 2024 r. – karta nr 45 akt administracyjnych; adnotacja służbowa z 26 września 2024 r. – karta nr 47 akt administracyjnych).
Organ odwoławczy podjął przy tym szereg czynności wyjaśniających, umożliwiając stronom przedstawienie swoich stanowisk oraz dowodów w sprawie, jak również pisemnie oraz telefonicznie informował o podejmowanych w sprawie czynnościach oraz możliwości zajęcia stanowiska w sprawie. Skarżący, jak również uczestnik postępowania, z tej możliwości zresztą kilkukrotnie skorzystali.
Prawidłowe było zatem stanowisko ŚWPIS, który decyzją z 24 października 2024 r. utrzymał w mocy decyzję PPIS z 16 lipca 2024 r.
W ocenie Sądu ŚPWIS prawidłowo ustalił istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktyczne, zaś wnioski wyprowadzone z zebranego w sprawie materiału dowodowego zostały dokonane zgodnie z zasadami oceny dowodów określonymi w art. 80 k.p.a. Ponadto odniósł się do wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu, przedstawiając w tym zakresie stosowną argumentację. Przede wszystkim pismem z 27 sierpnia 2024 r. znak: NS-HP.2332.2.41.2024 organ odwoławczy zainicjował dodatkowe postępowania mające wyjaśnić wątpliwości skarżącego zawarte w uzasadnieniu odwołania i pozostające w związku z treścią wyniku badań strony z 5 czerwca 2024 r. Trzeba przy tym zauważyć, że wcześniej strona nie kwestionowała wydanego w jej sprawie orzeczenia lekarskiego nr [...] z 7 maja 2024 r. – nie złożyła wniosku o przeprowadzenie ponownego badania do jednostki orzeczniczej II stopnia, którą jest instytut badawczy w dziedzinie medycyny pracy. W związku z tym orzeczenie WOMP PChZ w S. stało się ostateczne.
Po wtóre, na mocy przepisów szczególnych, tj. § 5 ust. 2 rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych oraz w nawiązaniu do argumentacji skargi i stanowiska skarżącego zawartego w odwołaniu co do faktu, że dodatkowe badanie z 5 czerwca 2024 r. zostało wykonane w "niezależnej poradni" – trzeba jeszcze dodać, że: orzecznictwo w sprawach chorób zawodowych należy wyłącznie do lekarzy specjalistów w zakresu medycyny pracy, zatrudnionych w uprawnionych jednostkach orzeczniczych. Oznacza to, że opinie czy rozpoznania postawione przez innych lekarzy nie są miarodajne i nie mogą stanowić (samodzielnej) podstawy rozstrzygnięć organów inspekcji sanitarnej, a tym bardziej sądu administracyjnego, który jedynie kontroluje ich zgodność z prawem (por. m.in. wyrok NSA z 15 kwietnia 2025 r., II GSK 2222/21, LEX nr 3864273).
Organ drugiej instancji dokonał zatem powtórnej, wnikliwej oceny i analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego tj. w sposób odpowiadający wymogom wynikającym z art. 107 § 3 k.p.a. przedstawił okoliczności oraz fakty, które spowodowały uznanie, że decyzja PPIS odpowiada prawu. Również postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych z punktu widzenia przesłanek zaistnienia choroby zawodowej zostało przeprowadzone przez organy administracji zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej wyrażoną w art. 7 k.p.a., która wymaga ażeby organ administracji publicznej dokonał ustaleń zgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy.
W świetle przedstawionych rozważań Sąd doszedł do przekonania, że w sprawie nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego, które miały lub mogły mieć wpływ na wynik sprawy. Zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający i został oceniony należycie, tj. zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, oraz z zasadą prawdy obiektywnej pozwalając organowi drugiej instancji na utrzymanie w mocy rozstrzygnięcia pierwszoinstancyjnego.
Ponadto dla oceny, czy w niniejszej sprawie podjęto wszelkie czynności celem dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, w tym oceny pozostałych zarzutów skargi (tj. naruszenia zasady prawdy obiektywnej i obowiązku uwzględnienia z urzędu słusznego interesu strony) nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, że pomimo pouczenia skarżącego w orzeczeniu z 7 maja 2024 r. o prawie do złożenia wniosku o przeprowadzenie ponownego badania do jednostki orzeczniczej II stopnia, którą jest instytut badawczy w dziedzinie medycyny pracy, skarżący nie skorzystał z tego prawa. O możliwości złożenia takiego wniosku skarżący został natomiast prawidłowo poinformowany w końcowej części ww. orzeczenia lekarskiego, wydanego przez jednostkę orzeczniczą I instancji – tj. zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych (por. wyrok NSA z 24 listopada 2020 r., II OSK 1905/18, LEX nr 3095343; wyrok WSA w Gdańsku z 17 stycznia 2019 r., III SA/Gd 658/18, LEX nr 2616391; wyrok WSA we Wrocławiu z 11 grudnia 2018 r., IV SA/Wr 478/18, LEX nr 2601947).
Reasumując, mając na uwadze wyniki badań skarżącego (orzeczenie lekarskie nr [...] z 7 maja 2024 r. oraz opinia lekarska z 2 września 2024 r. znak: [...]), przeprowadzone w postępowaniu w niniejszej sprawie, uzasadnione jest stanowisko organu inspekcji sanitarnej, iż pomimo występowania w środowisku pracy skarżącego - narażenia na ponadnormatywny hałas, co potwierdziły wyniki badań przeprowadzone w toku postępowania, rozpoznane przez WOMP PChZ w S. schorzenie nie może zostać uznane za chorobę zawodową. Wyniki diagnostyczne nie wskazały ubytków słuchu kwalifikujących do rozpoznania choroby zawodowej narządu słuchu ze względu na wielkość ubytku słuchu w uchu lepiej słyszącym – co najmniej 45 dB, w związku z czym organ administracyjny nie miał możliwości stwierdzenia choroby zawodowej. Strona nie zdołała podważyć tych ustaleń. W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu organy prawidłowo wyjaśniły stan faktyczny sprawy, odniosły się do wszystkich zarzutów strony podniesionych w odwołaniu od decyzji pierwszoinstancyjnej i w konsekwencji, dokonały prawidłowej subsumcji ustalonego stanu faktycznego do dyspozycji określonych przepisów prawa materialnego. Uzasadnienia obu zaskarżonych decyzji zawierają wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, wskazują fakty, które organ uznał za udowodnione, jak również dowody na których wydano decyzje.
Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.
POTRZEBUJESZ POMOCY?